از «اندیشه پیشرفت» تا «ایده پیشرفت»: بازخوانی یک مفهوم محوری در فلسفه هگل 📝#یادداشت در تاریخ اندیشه، مفاهیم اندکی به اندازه «پیشرفت» توانسته‌اند مسیر فهم بشر از تاریخ و جایگاه خود در آن را دگرگون سازند. با این حال، درک این مفهوم نیازمند یک تمایز ظریف اما بنیادین است: تمایز میان «اندیشه پیشرفت» به مثابه یک امید عمومی و «ایده پیشرفت» به عنوان یک اصل متافیزیکی نظام‌ساز. این یادداشت، با تکیه بر مباحث مطرح شده پیرامون نظام‌سازی فلسفی، به واکاوی این تمایز و نقش محوری آن در فلسفه گئورگ ویلهلم فریدریش هگل می‌پردازد. بخش اول: «اندیشه پیشرفت»؛ امید به رستگاری در آینده «اندیشه پیشرفت» (Thought of Progress) در ساده‌ترین تعریف، جستجوی امید در آینده است. این نگرش، لحظه «اکنون» را لحظه‌ای از نقص، ناکامی یا ناامیدی می‌بیند و تحقق آزادی و رستگاری نهایی بشر را به آینده‌ای موعود حواله می‌دهد. تاریخ در این دیدگاه، مسیری است که باید طی شود تا به آن غایت مطلوب دست یافت. این تفکر در بسیاری از نظام‌های دینی و اجتماعی قابل ردیابی است: در الهیات: امید به «بهشت موعود» که در آن رستگاری کامل خارج از چارچوب تاریخ زمینی محقق می‌شود. در جنبش‌های منجی‌گرایانه: اعتقاد به ظهور یک منجی در آینده که جهان را از ظلم و تباهی نجات خواهد داد (مانند صهیونیسم مسیحی/یهودی در معنای اولیه خود). ویژگی اصلی «اندیشه پیشرفت» آن است که یک باور یا امید باقی می‌ماند و لزوماً به یک قانون تبیین‌کننده و ضروری برای کل تاریخ تبدیل نمی‌شود. بخش دوم: «ایده پیشرفت»؛ تبدیل امید به قانون متافیزیکی نقطه عطف در تاریخ این مفهوم، با فلسفه هگل رقم می‌خورد. هگل «اندیشه پیشرفت» را از سطح یک امید عمومی به جایگاه یک «ایده پیشرفت» (Idea of Progress) ارتقا داد. این «ایده»، دیگر صرفاً یک آرزو نیست، بلکه به اصل محوری، سوبژکتیو و استعلایی (Transcendent) بدل می‌شود که کل فرآیند تاریخ را تبیین و توجیه می‌کند. با وام‌گیری از زبان فلسفه کانت، همان‌گونه که «خدا» می‌تواند یک «ایده» تنظیم‌کننده عقل باشد، «پیشرفت» در نظام هگلی به یک ایده مرکزی بدل می‌شود که حرکت دیالکتیکی «روح مطلق» (Absolute Spirit) در طول تاریخ را ممکن و قابل فهم می‌سازد. در این منظر: 1. پیشرفت یک ضرورت است، نه یک امکان: تاریخ، صحنه آشکار شدن تدریجی و ضروری عقل و آزادی است. هر رویدادی، حتی جنگ‌ها و فجایع، حلقه‌ای ضروری در زنجیره تکامل روح به سوی خودآگاهی مطلق است. 2. پیشرفت یک قانون درونی است: این ایده، قانونی بیرونی و تحمیلی نیست، بلکه منطق درونی خود تاریخ است که از طریق تضادها و سنتزها به پیش می‌رود. بخش سوم: تن‌آوردگی (Embodiment) ایده پیشرفت: دولت مدرن برای هگل، این «ایده» انتزاعی باقی نمی‌ماند، بلکه در جهان واقعی «تن‌آوردگی» (Embodiment) می‌یابد. اوج این فرآیند، جایی است که سوژه کنشمند و عقلانی، به وحدت با امر اخلاقی و قانون دست می‌یابد. این وحدت در عالی‌ترین شکل خود در «دولت» مدرن متجلی می‌شود. دولت هگلی صرفاً یک ساختار سیاسی نیست؛ بلکه تجسم انضمامی عقلانیت، آزادی و اخلاق در تاریخ است. دولت، نماد سوژه مدرنی است که به اوج تکامل خود رسیده و از طریق آن، «ایده پیشرفت» از یک مفهوم صرف به یک واقعیت عینی تبدیل می‌شود. نتیجه‌گیری تمایز میان «اندیشه» و «ایده» پیشرفت، صرفاً یک بازی با کلمات نیست، بلکه نشانگر یکی از مهم‌ترین چرخش‌ها در فلسفه مدرن است: گذار از امید به آینده به سوی یافتن یک قانون عقلانی و ضروری برای کل تاریخ. هگل با تبدیل پیشرفت به یک «ایده» متافیزیکی، نه تنها تاریخ را معنادار ساخت، بلکه وضعیت موجود (دولت مدرن پروسی) را به عنوان اوج تحقق این معنا توجیه کرد؛ دیدگاهی که بعدها مورد نقد شدید متفکرانی چون بورکهارت و نیچه قرار گرفت که این نظام فراگیر را نافی «فرهنگ» و «زندگی» اصیل انسانی می‌دانستند. 📋 یادداشتی از جلسه 16 مبانی فلسفه نظام سازی #نظام_سازی #ایده_پشیرفت #هگل #اندیشه_پیشرفت #فلسفه_مدرن . . ــــــــــــــــــــ ✦ مدرسه علوم انسانی اسلامی سها 👇🏻 📮 کانال ایتا | وب سایت

السَّلامُ عَلَیْکِ أَیَّتُهَا الصِّدِّیقَهُ الشَّهِیدَهُ 🏴 سال‌روز شهادت مظلومانه امّ‌ابیها حضرت فاطمه الزّهرا (سلام‌الله‌علیها) را به ساحت مقدس حضرت صاحب‌الزمان(ارواحنا فداه) و عموم شیعیان تسلیت می‌گوییم.

❖ مدرسه سها؛ خانواده‌ای علمی در مسیر علوم انسانی اسلامی 💡 #معرفی_سها [بخش اول] مدرسه سها، یک مجموعه علمی تخصصی در حوزه علوم انسانی اسلامی است؛ اما آنچه این مجموعه را متمایز می‌کند، شیوه همکاری اعضای آن است. سها فقط یک محل کار یا یک مرکز آموزشی نیست؛ بلکه یک خانواده علمی است که اعضایش تصمیم گرفته‌اند مسیر تحول علوم انسانی را با هم و در کنار هم طی کنند. در این مسیر، تجربه نشان داده که نتایج کار در علوم انسانی اسلامی در کوتاه‌مدت ملموس نیست و فشارهای زندگی می‌تواند انگیزه‌ها را کاهش دهد. به همین دلیل، ارتباط در سها فقط بر پایه کار علمی نیست، بلکه بر همدلی، حمایت متقابل و مسئولیت مشترک بنا شده است؛ مشکلات یک نفر، مسئله همه است و پیشرفت هر یک به پیشرفت جمع گره خورده. این مدل همکاری باعث می‌شود رشد علمی و تربیت اسلامی به‌صورت هم‌زمان اتفاق بیافتد؛ رشدی که هم فردی است و هم جمعی. سها محیطی ساخته که در آن پژوهش، آموزش، همراهی و مسئولیت‌پذیری درهم تنیده‌اند و اعضا نه‌تنها برای تولید علم، بلکه برای حفظ انسجام جمعی تلاش می‌کنند. مدرسه سها، با همین نگاه، مسیر خود را ادامه می‌دهد و در اندیشه گشودن افق‌های تازه برای علوم انسانی اسلامی است؛ مسیری که تنها با صبر، هم‌افزایی و پیوند محکم میان اعضا قابل پیمودن خواهد بود. ________ #مدرسه_سها #خانواده_سها #کار_تشکیلاتی #سازمان #نهاد . . ــــــــــــــــــــ ✦ مدرسه علوم انسانی اسلامی سها 👇🏻 📮 کانال ایتا | وب سایت

❖ مدرسه سها | ضرورت الگوی «زیست جمعی علمی» برای حرکت در مسیر علوم انسانی 💡 #معرفی_سها [بخش دوم] در ادامه معرفی مدرسه سها، لازم است به یکی از مبانی اصلی این مجموعه اشاره شود؛ موضوعی که بخش مهمی از هویت و روش فعالیت سها را توضیح می‌دهد: این‌که چرا ما الگوی «خانواده علمی» را انتخاب کرده‌ایم و چرا این الگو برای علوم انسانی اسلامی یک ضرورت است، نه یک ترجیح جانبی. علوم انسانی اسلامی، برخلاف بسیاری از فعالیت‌های کوتاه‌مدت، با مسائل عمیق و زیرساختی سروکار دارد؛ مسائلی که به بازسازی مفاهیم، چارچوب‌های نظری و مبانی فکری یک جامعه مربوط است. این مسیر نه فوری است و نه محصول واضحِ کوتاه‌مدت دارد. طبیعی است که فشارهای زندگی، شرایط فردی و مسیر دشوار پژوهش، می‌تواند انگیزه و توان ادامه را برای هر پژوهشگری دشوار کند. در چنین فضایی، اگر ارتباط اعضا صرفاً بر پایه یک ساختار اداری تعریف شود، مجموعه به‌مرور دچار فرسایش و پراکندگی خواهد شد. پژوهش در علوم انسانی اسلامی نیازمند ثبات ذهنی، آرامش روانی و حضور پیوسته است؛ اموری که بدون یک شبکه حمایتی واقعی شکل نمی‌گیرد. به همین دلیل در سها، «همراهی اعضا با یکدیگر» یک رفتار اختیاری نیست، بلکه بخش جدایی‌ناپذیر از پیشرفت علمی است. مشکلات یک عضو می‌تواند روند کار یک خط پژوهشی را مختل کند، و پیشرفت فردیِ هرکس می‌تواند موجب ارتقای مجموعه شود. از همین رو، حمایت متقابل، هم‌دلی و توجه به شرایط شخصی اعضا امری فرعی تلقی نمی‌شود؛ بلکه به‌مثابه یک وظیفه علمی و ساختاری در نظر گرفته می‌شود. این نگاه، همان چیزی است که سها آن را «زیست جمعی علمی» می‌نامد؛ زیستی که در آن بحث، گفت‌وگو، نقد، همراهی و پشتیبانی، عناصر اصلی پیشبرد علوم انسانی اسلامی هستند. این مدل همکاری شبیه الگوهای رایج اداری نیست؛ بلکه به ماهیت کار ما نزدیک‌تر است: کاری که بر مبنای مشارکت عمیق، پیوند انسانی و مسئولیت مشترک معنا پیدا می‌کند. به همین دلیل، در سها رابطه علمی و رابطه انسانی از هم جدا نیستند. پژوهش و تربیت در یک مسیر واحد پیش می‌روند و انسجام جمعی به اندازه تولید نظریه اهمیت دارد. همین ویژگی باعث شده سها بتواند مسیر طولانی و دشوار علوم انسانی اسلامی را با ثبات و استمرار طی کند. ________ #مدرسه_سها #خانواده_سها #کار_تشکیلاتی #سازمان #نهاد . . ــــــــــــــــــــ ✦ مدرسه علوم انسانی اسلامی سها 👇🏻 📮 کانال ایتا | وب سایت

#منتشر_شد 🎧 اتمام بارگذاری بخش قبل از اصالت الوجود درس گفتار نظام فلسفی علامه طباطبایی (ره) 📻 بارگذاری جلسات 76 الی 112 + درس نامه اختصاصی رایگان تا ابتدای مبحث اصالت الوجود 📍 مبحث جلسات: صوت 1 تا 3 تاریخچه صوت 4 تا 93 موضوع علم فلسفه صوت 94 تا 107 اشتراک معنوی مفهوم وجود هست صوت 108 تا 112 زیادت وجود بر ماهیت 📱 لینک دسترسی 📻 لینک معرفی درس گفتار ______ 📒 مشخصات دوره: - مدرس: حجت الاسلام علی اسدی - سطح دوره: تخصصی - سال شروع: 1403 - مکان تدریس: قم 📌پ.ن؛ شرکت در دوره رایگان بوده و برای دسترسی صرفا نیاز به ثبت نام در دوره مد نظر میباشد. ______________ #درس_گفتار #فلسفه #درس_گفتار_علامه ــــــــــــــــــــــــ ✦ مدرسه علوم انسانی اسلامی سها 👇🏻 📮 کانال ایتا | وب سایت

❖ سها؛ جمعی که نخواست تسلیم ساختار شود [روایتی از داستان شکل گیری مدرسه ما] 🔻🔻🔻

«چرا ما سها را ساختیم؟» 📝 #یادداشت | بخش اول • بسیاری از ما وقتی وارد حوزه یا دانشگاه شدیم، با انگیزه‌های جدی، پرسش‌های بنیادین و انتظار یک مسیر رشد عمیق قدم گذاشتیم. اما فاصله میان «آنچه تصور می‌کردیم» و «آنچه واقعاً در ساختار آموزشی تجربه کردیم» کم‌کم ما را از فضای رسمی دل‌زده کرد. حوزه علمیه در سال‌های اخیر ــ به‌ویژه با بی‌توجهی به مباحث تحولی و مطالبات رهبر معظم انقلاب ــ نه تنها پیشرفت نکرد، بلکه با الگوبرداری از مدل دانشگاهیِ سازمانی، بیش از پیش به ساختاری خشک، اداری و کم‌اثر تبدیل شد؛ فضایی که به‌جای پرورش فکر، بیشتر به پاس‌کردن درس‌ها شبیه است. • اما ما تصمیم گرفتیم از این دل‌زدگی عبور کنیم، نه با ترک ساحت علم، بلکه با ساختن یک فضای دیگر. مجموعه سها حاصل همین تصمیم است: جمعی از افراد که نخواستند انگیزه‌های علمی‌شان را قربانی ساختارهای ناکارآمد کنند. سها یک «مجموعه آزاد علمی» است؛ جایی که تلاش می‌کنیم آن نوع تربیت علمی عمیقی را که در حوزه قدیم وجود داشت و امروز تا حد زیادی فراموش شده، دوباره احیا کنیم. • در سها، درس‌خواندن به معنای پاس‌کردن اجباری جلسات نیست. معیار اصلی این است که وقتی کسی وارد یک علم مثل منطق می‌شود، واقعاً «از سطح عرفی به سطح منطقی» ارتقا پیدا کند؛ و این فقط زمانی ممکن است که استاد نسبت به روند شکل‌گیری فکر شاگرد حساس باشد، نه نسبت به تعداد واحد و حضور و غیاب. • این‌جا رابطه استاد–شاگرد صرفاً آموزشی نیست؛ نوعی همراهی تربیتی است. استاد خود را درگیر مسیر رشد شاگرد می‌کند و شاگرد فقط «مخاطب کلاس» نیست، بلکه عضوی از یک حرکت جمعی است. این منطق در روابط بین شاگردان هم جاری است: اگر یکی از اعضای کلاس به هر دلیل دچار افت یا اختلال در مسیر علمی شود، دیگران خود را نسبت به وضعیت او بی‌تفاوت نمی‌بینند. هم‌افزایی علمی در سها یعنی پیشرفت فردی در دلِ پیشرفت جمعی. • البته رشد جمعی نباید مانع رشد فرد شود؛ فردیت علمی اعضا برای ما مهم است. اما باور داریم که در علوم انسانی ــ خصوصاً وقتی هدف، تحول فکری بلندمدت است ــ هیچ فردی بدون پشتوانه یک خانواده علمی پایدار نمی‌ماند. این همان «مدل تربیتی سها» است: ترکیب جدیّت علمی با صمیمیت انسانی، همراهی فکری با همراهی زیستی. • سها برای ما فقط جای درس نیست؛ یک محیط رشد است. و این دقیقاً چیزی است که در ساختارهای رسمی از دست رفته بود و ما تلاش کردیم دوباره آن را بسازیم. ________ #معرفی_سها #مدرسه_سها #خانواده_سها #تحول_حوزه #کار_تشکیلاتی #سازمان #نهاد . . ــــــــــــــــــــ ✦ مدرسه علوم انسانی اسلامی سها 👇🏻 📮 کانال ایتا | وب سایت

«چرا ما سها را ساختیم؟» [ضرورت بازآفرینی بافتِ زیستهِ علم] 📝 #یادداشت | بخش دوم مسئله اصلی در نقطه‌ای که سها شکل گرفت، کمبود محتوا نبود؛ مسئله، ازکارافتادن بافتِ زیسته‌ای بود که باید حامل آن محتوا می‌بود. تربیت علمیِ عمیق در علوم انسانی اسلامی فقط با کلاس و متن پیش نمی‌رود؛ نیازمند فضایی است که در آن یادگیری، رابطه، استمرار و معنا در کنار هم عمل کنند. این بافت در ساختارهای متداول حوزه و دانشگاه به‌تدریج فرسوده شده بود: زمان‌ها کوتاه، روابط سطحی، افق‌ها گسسته، و سنت‌ها از جریان واقعی زندگی جدا شده بودند. نتیجه آن بود که «تربیت عمیق» امکان تحقق نداشت، حتی اگر منابع علمی در دسترس بود. سها برای ترمیم همین خلأ بنا شد؛ یعنی بازآفرینی محیط واقعیِ تربیت علمی ـ جایی که ارتباط انسانی، ثبات زمانی، گفت‌وگوی جدی و تلاش مشترک، بخشی از خودِ فرآیند فهم باشد. این مدل، انتخابی احساسی یا نمادین نیست؛ ضرورت ساختاری و معرفتی است. علوم انسانی اسلامی با انسان و معنا سروکار دارد، نه با مهارت‌های اداری؛ بنابراین تنها در بستری رشد می‌کند که خودْ حامل عمق، استمرار و ارتباط زنده باشد. هدف سها، ایجاد دوباره همین بستر است: محیطی که بتواند پروژه‌های بلندمدت را نگه دارد، تربیت علمی را استمرار بخشد و امکان مشارکت در یک زندگی فکری مشترک را فراهم کند. این بازآفرینی بافتِ زیسته علم، شرط لازمِ هر تلاش جدی برای پیشبرد علوم انسانی اسلامی است. ________ #معرفی_سها #مدرسه_سها #خانواده_سها #تحول_حوزه #کار_تشکیلاتی #سازمان #نهاد . . ــــــــــــــــــــ ✦ مدرسه علوم انسانی اسلامی سها 👇🏻 📮 کانال ایتا | وب سایت