🪧 سلسله جلسات "مبانی نظام سازی" نقطه قوت درس گفتار "نظام فلسفی علامه طباطبایی" - یکی از شاخصه‌های اصلی و وجوه تمایز درس‌گفتار تخصصی «نظام فلسفی علامه طباطبایی (ره)»، تمرکز بر «ظرفیت های امتداد حکمت اندیشه علامه» به عنوان افق غایی و چشم‌انداز نهایی این دوره است. رویکرد اتخاذ شده در این سلسله جلسات، از یک مطالعه صرفاً نظری و انتزاعی فراتر رفته و دو هدف بنیادین را به صورت توأمان دنبال می‌کند: نخست، تبیین و صورت‌بندی اندیشه حضرت علامه (ره) به مثابه یک نظام فلسفی مستقل، منسجم و جامع. در این سطح، تلاش بر آن است تا اصول، مبانی و ساختار کلی دستگاه فکری ایشان به شکلی نظام‌مند ارائه گردد تا مخاطب به درکی یکپارچه از این مکتب دست یابد. دوم و در گامی فراتر، ظرفیت‌شناسی و کاربست این نظام فلسفی در حوزه علوم انسانی و اجتماعی. این درس‌گفتار بر این باور استوار است که فلسفه نباید در دایره مباحث نظری محبوس بماند. بر این اساس، هدف اصلی، آموزش «فلسفه برای فلسفه» نیست؛ بلکه غایت آن، توانمندسازی مخاطب و تقویت قوه تفکر فلسفی او در بستر مکتب علامه است تا در نهایت، خود به فاعلیت در عرصه اندیشه‌ورزی و نظام‌پردازی نائل آید. به بیان دیگر، ما فلسفه را می‌خوانیم تا در مسئله کلیدی «امتداد حکمت در عرصه اجتماع و علم»، ظرفیت‌های عظیم و کارگشای آن را برای تأسیس یک نظام اجتماعی مبتنی بر مبانی معرفتی اسلامی-ایرانی به نمایش بگذاریم. 📱 لینک دستری به جلسات درس گفتار نظام فلسفی علامه طباطبایی ___ #درس_گفتار_علامه #فلسفه_اسلامی #نظام_سازی ــــــــــــــــــــــ ✦ مدرسه علوم انسانی اسلامی سها 👇🏻 📮 کانال ایتا | وب سایت

#منتشر_شد 🔸 نظام سازی؛ بسته اختصاصی هایدگر [هایدگر؛ از نقد سوژه تا طرح دازاین] 📻 جلسات 16 تا 21 نظام سازی به همراه سرفصل تفصیلی مباحث در وب سایت مدرسه سها منتشر شد 🎙 برای دسترسی به جلسات بارگذاری شده از این درس گفتار جلسات به لینک زیر مراجعه نمایید👇🏻 💻 https://B2n.ir/rb3833 📌 دسترسی به جلسات به صورت #رایگان بوده و صرفا بعد از ثبت نام در دوره مقدور می‌باشد. 📢 لینک معرفی درس گفتار: 🌐 https://eitaa.com/msoha_ir/539 📒 مشخصات دوره: - مجموع جلسات: در حال برگذاری ... - مدرس: حجت الاسلام #علی_اسدی - سطح دوره: تخصصی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 📄خلاصه سرفصل جلسات 🖥 راهنمای ثبت نام ______________ #درس_گفتار #سخنرانی #نظام_سازی #هایدگر #نیچه #هوسرل #بحران_علوم_اروپایی ــــــــــــــــــــــــ ✦ مدرسه علوم انسانی اسلامی سها 👇🏻 📮 کانال ایتا | وب سایت

📋 گزارشی کوتاه از سیر درس‌گفتار «مبانی فلسفی نظام‌سازی؛ هایدگر - جلسات 16 الی 21 این مجموعه درس‌گفتار، سفری عمیق به اندیشه‌های مارتین هایدگر، یکی از تأثیرگذارترین فیلسوفان قرن بیستم است که با هدف تشریح نظام فکری او و نقد بنیادینش بر فلسفه غرب طراحی شده است. سیر جلسات به گونه‌ای است که مخاطب را گام به گام از ریشه‌های بحران در تفکر مدرن به سوی راه حل بدیع هایدگر هدایت می‌کند. 🔹مرحله اول: زمینه‌سنجی بحران (جلسات 16 و 17) درس‌گفتار با یک تبارشناسی دقیق از تاریخ فلسفه غرب آغاز می‌شود. در این بخش، مسیر تحول ایدهٔ مرکزی نظام‌های فلسفی از «طبیعت» در یونان باستان تا «خداوند» در قرون وسطی و سرانجام «سوژه» خردمحور در دوران مدرن (به‌ویژه در اندیشه هگل) ردیابی می‌شود. سپس، با تکیه بر دیدگاه متفکرانی چون بورکهارت و نیچه، نقد به دولت مدرن و نظام‌سازی‌های عقل‌گرا مطرح شده و زمینه برای درک «بحران علوم اروپایی» فراهم می‌گردد. این بحران، که هوسرل آن را به خوبی صورت‌بندی کرده، نشان می‌دهد که چگونه علم مدرن با ریاضیاتی کردن جهان و حذف «جهانِ زیسته»، انسان را از جایگاه اصیل خود بیگانه کرده است. 🔸مرحله دوم: معرفی راه حل هایدگر؛ مفهوم دازاین (جلسات 18 و 19) پس از تبیین بحران، جلسات وارد هسته اصلی اندیشه هایدگر می‌شوند. در اینجا، مفهوم کلیدی دازاین (Dasein) به عنوان جایگزینی برای «سوژه» مدرن معرفی می‌گردد. دازاین، برخلاف سوژه انتزاعی و خودبنیاد، موجودی است «در-جهان-بودن»؛ یک هستی مشخص و زمینی که در بستر زمان، مکان و فرهنگ پرتاب شده است. در این بخش، ویژگی‌های وجودی دازاین، از جمله امکان‌های وجودی‌اش (اگزیستانس)، مواجهه‌اش با مرگ، و تفاوت میان دو ساحت وجودی او یعنی خود اصیل و خود غیراصیل (داس‌من) به تفصیل شرح داده می‌شود. 🔹مرحله سوم: تعمیق در نظام فکری و نتیجه‌گیری (جلسات 20 و 21) در بخش پایانی، ابعاد دیگر نظام هایدگری روشن می‌شود. مباحثی چون مفهوم زمانمندی اصیل، نقش رخداد در تحقق امکان‌های وجودی و اهمیت «اکنون» در شکل‌دهی به گذشته و آینده مورد بررسی قرار می‌گیرد. نقطه اوج این درس‌گفتار، تبیین ایده محوری هایدگر است: «زبان، خانهٔ هستی است». در اینجا نشان داده می‌شود که چگونه زبان، نه ابزاری منطقی، بلکه بستری است که جهان را برای دازاین آشکار می‌کند و به او امکان همبودی و معنابخشی می‌دهد. در نهایت، این مجموعه با ارائه تصویری از یک نظام فلسفی کامل و غیرسوژه‌محور به پایان می‌رسد که به جای تکیه بر مفاهیم انتزاعی، بر تجربه انضمامی و احساسی حضور در جهان استوار است. __________ #درس_گفتار #سخنرانی #خلاصه #پوشه_نظام_سازی #نظام_سازی #هایدگر #نیچه #هوسرل #بحران_علوم_اروپایی ــــــــــــــــــــــــ ✦ مدرسه علوم انسانی اسلامی سها 👇🏻 📮 کانال ایتا | وب سایت

📌 سرفصل های تفصیلی از مجموعه جلسات 16 الی 21 نظام سازی؛ بخش هایدگر ___ #نظام_سازی #سرفصل #هایدگر ـــــــــــ ــــــــــــــــــــــــ ✦ مدرسه علوم انسانی اسلامی سها 👇🏻 📮 کانال ایتا | وب سایت

📋انواع علم: علم به معنی اطلاقی و علم به معنی آموزه [علم به معنی آموزه خارج از علم اطلاقی قابل تصویر نیست] 📝 یادداشت 03 از "معانی علم" ۳. علم به معنای اطلاقی در این معنا، «علم» به واقعیتی اطلاق می‌شود که هیچ امری خارج از آن وجود ندارد. این تعریف نیز ماهیتی «ثبوتی» دارد، اما گستره آن از معنای ثبوتی که در تقابل با «اثبات» قرار می‌گیرد، وسیع‌تر است. در این دیدگاه، نه تنها عالم واقع، بلکه ذهن، دانش بشری و حتی امور اعتباری و قراردادی نیز همگی در دل این واقعیت مطلق (علم) قرار می‌گیرند. به عبارت دیگر، هر آنچه که به هر نحوی «هست» و می‌توان درباره آن سخن گفت، مشمول این معنای اطلاقی از علم می‌شود. این مفهوم در روایتی که بیان می‌دارد «اصلُ العلمِ معرفةُ الجبار» نیز قابل ردیابی است. بر اساس این تفسیر، معرفت خداوند به مثابه معرفت به همه چیز تلقی می‌شود. فلاسفه اسلامی نیز با تعریف فلسفه (حکمت) به «صیرورةُ ذهنِ عالمٍ عقلیٍ مُضاهیاً لِلعالمِ العینی» (تبدیل شدن ذهن به جهانی عقلی مشابه جهان عینی)، به دنبال دستیابی به چنین علم فراگیری بوده‌اند. با این حال، تعریف سنتی حکمت، با تقسیم آن به نظری و عملی و علوم شش‌گانه برهانی، محدودیت‌هایی داشت و اموری مانند اعتباریات را خارج از دایره خود قرار می‌داد. بنابراین، «علم به معنای اطلاقی» مفهومی جامع‌تر از «حکمت مقسم» در سنت فلسفی است، زیرا تمام وجوه هستی، اعم از عینی و اعتباری را در بر می‌گیرد. ۴. علم به معنای آموزه (رویکرد ضدنظام) در دوران معاصر، معنای چهارمی از علم توسط فیلسوفان ضدنظام (Anti-System) مطرح شده است که می‌توان آن را «آموزه» نامید. این دیدگاه، دانش نظام‌مند و سیستماتیک را ابزاری برای سلطه و کنترل بشر می‌داند. با استناد به مضامینی چون علم منجر به برتری و سلطنت میشود، معتقدند که علم برای ایجاد نظم و حکومت بر ذهن و زندگی افراد به کار گرفته می‌شود. این فیلسوفان، با تأکید بر شعار «آزادی» در دوران مدرن، استدلال می‌کنند که روشنفکران و صاحبان علم، جایگزین حاکمان سنتی شده و با تولید دانش، نوع جدیدی از سلطه را بر جوامع تحمیل کرده‌اند. در مقابلِ علمِ حاکم، آنها رویکرد «آموزه» را پیشنهاد می‌دهند که مبتنی بر «آری گفتن به لحظه زندگی» است. در این دیدگاه: هیچ سلسله مراتب قطعی برای دانش وجود ندارد؛ برای مثال، دانش یک مهندس کشاورزی لزوماً برتر از دانش تجربی یک کشاورز نیست. اعتبار یک گزاره یا تجربه، به انطباق آن با حالات روحی و کارایی آن در زندگی شخصی فرد بستگی دارد، نه صدق عینی آن. فرد، یافته‌هایی را می‌پذیرد که بتواند با آن‌ها زندگی کند و برای او لذت‌بخش و معنادار باشد. در نتیجه، این متفکران از تدوین نظام‌های جامع در علومی مانند اخلاق یا سیاست پرهیز می‌کنند. جالب توجه است که خودِ این رویکرد ضدنظام و افرادی که چنین باوری دارند، به عنوان پدیده‌هایی موجود در عالم واقع، ذیل همان «علم به معنای اطلاقی» (معنای سوم) قرار می‌گیرند؛ چرا که معنای سوم، چنانکه ذکر شد، در برگیرنده تمام واقعیات، از جمله اندیشه‌ها و شیوه‌های زیست گوناگون است. 🗒 برداشتی از جلسه 2 مبانی فلسفی نظام سازی 🗂 #پوشه_نظام_سازی ــــــــــــــــــــ 📎 لینک مجموعه یادداشت های معانی علم: 1- علم به معنی دانشی آن 2- علم به معنی ثبوتی آن _____ #یادداشت #نظام_سازی #مبانی_فلسفه #معانی_علم #علم_ثبوتی #علم_اطلاقی #آموزه ــــــــــــــــــــــــ ✦ مدرسه علوم انسانی اسلامی سها 👇🏻 📮 کانال ایتا | وب سایت

📸 #گزارش_تصویری 💡 برگزاری سلسله جلسات مبانی فلسفی نظام سازی 📌 اعتباریات از نظر علامه طباطبایی مورخه ۱۴۰۴/۰۸/15 نشست میز نظام سازی و فلسفه علوم اجتماعی ارائه دهنده:حجت الاسلام استاد علی اسدی دبیر جلسه: حجت الاسلام حسام وحیدی مدرسه علوم انسانی اسلامی سها با همکاری انجمن فلسفه علوم اجتماعی دانشگاه باقرالعلوم #نظام_سازی #علامه_طباطبایی #اعتباریات . . ــــــــــــــــــــ ✦ مدرسه علوم انسانی اسلامی سها 👇🏻 📮 کانال ایتا | وب سایت

از «اندیشه پیشرفت» تا «ایده پیشرفت»: بازخوانی یک مفهوم محوری در فلسفه هگل 📝#یادداشت در تاریخ اندیشه، مفاهیم اندکی به اندازه «پیشرفت» توانسته‌اند مسیر فهم بشر از تاریخ و جایگاه خود در آن را دگرگون سازند. با این حال، درک این مفهوم نیازمند یک تمایز ظریف اما بنیادین است: تمایز میان «اندیشه پیشرفت» به مثابه یک امید عمومی و «ایده پیشرفت» به عنوان یک اصل متافیزیکی نظام‌ساز. این یادداشت، با تکیه بر مباحث مطرح شده پیرامون نظام‌سازی فلسفی، به واکاوی این تمایز و نقش محوری آن در فلسفه گئورگ ویلهلم فریدریش هگل می‌پردازد. بخش اول: «اندیشه پیشرفت»؛ امید به رستگاری در آینده «اندیشه پیشرفت» (Thought of Progress) در ساده‌ترین تعریف، جستجوی امید در آینده است. این نگرش، لحظه «اکنون» را لحظه‌ای از نقص، ناکامی یا ناامیدی می‌بیند و تحقق آزادی و رستگاری نهایی بشر را به آینده‌ای موعود حواله می‌دهد. تاریخ در این دیدگاه، مسیری است که باید طی شود تا به آن غایت مطلوب دست یافت. این تفکر در بسیاری از نظام‌های دینی و اجتماعی قابل ردیابی است: در الهیات: امید به «بهشت موعود» که در آن رستگاری کامل خارج از چارچوب تاریخ زمینی محقق می‌شود. در جنبش‌های منجی‌گرایانه: اعتقاد به ظهور یک منجی در آینده که جهان را از ظلم و تباهی نجات خواهد داد (مانند صهیونیسم مسیحی/یهودی در معنای اولیه خود). ویژگی اصلی «اندیشه پیشرفت» آن است که یک باور یا امید باقی می‌ماند و لزوماً به یک قانون تبیین‌کننده و ضروری برای کل تاریخ تبدیل نمی‌شود. بخش دوم: «ایده پیشرفت»؛ تبدیل امید به قانون متافیزیکی نقطه عطف در تاریخ این مفهوم، با فلسفه هگل رقم می‌خورد. هگل «اندیشه پیشرفت» را از سطح یک امید عمومی به جایگاه یک «ایده پیشرفت» (Idea of Progress) ارتقا داد. این «ایده»، دیگر صرفاً یک آرزو نیست، بلکه به اصل محوری، سوبژکتیو و استعلایی (Transcendent) بدل می‌شود که کل فرآیند تاریخ را تبیین و توجیه می‌کند. با وام‌گیری از زبان فلسفه کانت، همان‌گونه که «خدا» می‌تواند یک «ایده» تنظیم‌کننده عقل باشد، «پیشرفت» در نظام هگلی به یک ایده مرکزی بدل می‌شود که حرکت دیالکتیکی «روح مطلق» (Absolute Spirit) در طول تاریخ را ممکن و قابل فهم می‌سازد. در این منظر: 1. پیشرفت یک ضرورت است، نه یک امکان: تاریخ، صحنه آشکار شدن تدریجی و ضروری عقل و آزادی است. هر رویدادی، حتی جنگ‌ها و فجایع، حلقه‌ای ضروری در زنجیره تکامل روح به سوی خودآگاهی مطلق است. 2. پیشرفت یک قانون درونی است: این ایده، قانونی بیرونی و تحمیلی نیست، بلکه منطق درونی خود تاریخ است که از طریق تضادها و سنتزها به پیش می‌رود. بخش سوم: تن‌آوردگی (Embodiment) ایده پیشرفت: دولت مدرن برای هگل، این «ایده» انتزاعی باقی نمی‌ماند، بلکه در جهان واقعی «تن‌آوردگی» (Embodiment) می‌یابد. اوج این فرآیند، جایی است که سوژه کنشمند و عقلانی، به وحدت با امر اخلاقی و قانون دست می‌یابد. این وحدت در عالی‌ترین شکل خود در «دولت» مدرن متجلی می‌شود. دولت هگلی صرفاً یک ساختار سیاسی نیست؛ بلکه تجسم انضمامی عقلانیت، آزادی و اخلاق در تاریخ است. دولت، نماد سوژه مدرنی است که به اوج تکامل خود رسیده و از طریق آن، «ایده پیشرفت» از یک مفهوم صرف به یک واقعیت عینی تبدیل می‌شود. نتیجه‌گیری تمایز میان «اندیشه» و «ایده» پیشرفت، صرفاً یک بازی با کلمات نیست، بلکه نشانگر یکی از مهم‌ترین چرخش‌ها در فلسفه مدرن است: گذار از امید به آینده به سوی یافتن یک قانون عقلانی و ضروری برای کل تاریخ. هگل با تبدیل پیشرفت به یک «ایده» متافیزیکی، نه تنها تاریخ را معنادار ساخت، بلکه وضعیت موجود (دولت مدرن پروسی) را به عنوان اوج تحقق این معنا توجیه کرد؛ دیدگاهی که بعدها مورد نقد شدید متفکرانی چون بورکهارت و نیچه قرار گرفت که این نظام فراگیر را نافی «فرهنگ» و «زندگی» اصیل انسانی می‌دانستند. 📋 یادداشتی از جلسه 16 مبانی فلسفه نظام سازی #نظام_سازی #ایده_پشیرفت #هگل #اندیشه_پیشرفت #فلسفه_مدرن . . ــــــــــــــــــــ ✦ مدرسه علوم انسانی اسلامی سها 👇🏻 📮 کانال ایتا | وب سایت

#منتشر_شد 🔸 نظام سازی؛ از علامه طباطبایی تا آدرنو 📻 جلسات 22 تا 28 نظام سازی به همراه سرفصل تفصیلی مباحث در وب سایت مدرسه سها منتشر شد 🌐 👈🏼 [لینک دسترسی به جلسات] 📌 دسترسی به جلسات به صورت #رایگان بوده و صرفا بعد از ثبت نام در دوره مقدور می‌باشد. 📢 لینک معرفی درس گفتار 📒 مشخصات دوره: - مجموع جلسات: در حال برگذاری ... - مدرس: حجت الاسلام #علی_اسدی - سطح دوره: تخصصی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 🖥 راهنمای ثبت نام ______________ #درس_گفتار #سخنرانی #نظام_سازی #هایدگر #نیچه #هوسرل #بحران_علوم_اروپایی ــــــــــــــــــــــــ ✦ مدرسه علوم انسانی اسلامی سها 👇🏻 📮 کانال ایتا | وب سایت

🪧 سرفصل‌های جلسات ۲۲ تا ۲۶ مدرسه علوم انسانی اسلامی سُها 📃 مرور محتوای صوت‌ها – مسیر بحث «اعتباریات، مفهوم و ساحت حضور» 🔸جلسه ۲۲ ورود به بحث مفهوم و لایه‌های اعتباری • طرح مسأله اصلی: آیا فیلسوفان با مفهوم کار کرده‌اند یا با وجود؟ • لزوم تعریف دقیق مفهوم پیش از ورود به نظام‌سازی. • معرفی طیف اعتباریات: منطقی، فلسفی، عملی. • نسبت مفهوم و واقعیت در علم حصولی. • تفکیک ساحت حضور و حصول. • قیاس به‌عنوان سازوکار تولید مفهوم. • نقش ماهیت در پیدایش مفهوم. • تحلیل تفاوت اعتبارات در دستگاه‌های مختلف. • جایگاه غرض در اعتبارات عملی. • نتیجه: بدون فهم اعتبارات، فهم مفهوم ممکن نیست. 🔸جلسه ۲۳ تکمیل مقدمات و بازتعریف دستگاه اعتباری • بازخوانی انواع اعتبارات برای آماده‌سازی مباحث بعد. • تفکیک میان اعتباری اصالت‌وجودی و اعتباری شناختی. • توضیح اشتراک لفظی میان اعتبارات منطقی، فلسفی و عملی. • نقش وهم و اعطای حدّ در اعتبارات عملی. • نسبت ماهیت و اقسام انتزاع. • جایگاه مقولات نسبیه در شکل‌گیری معقولات ثانی فلسفی. • ملاک شیخ اشراق: تکرار و ملاک اعتبار. • مقایسه نگاه اشراقی با نگاه اصالت‌وجودی. • تحلیل امکان حقیقی‌بودن ماهیت. • جمع‌بندی: آماده‌سازی برای ورود به علامه طباطبایی. 🔸جلسه ۲۴ تحلیل دقیق معانی اعتباری (مصباح، اشراق، مشّاء) • مرور پنج‌گانه اعتباریات در دستگاه مصباح. • تفکیک معقولات ثانی منطقی و فلسفی. • ملاک اشراق و کاربرد آن در تعریف اعتبار. • نسبت اعتباری اشراقی با اعتبار اصالت‌وجودی: اشتراک لفظی. • دیدگاه علامه: حقیقی‌بودن مقولات نسبیه. • تفاوت روش علامه و مصباح درباره نسبت ذهن و خارج. • مفاهیم ارزشی و نقش علت غایی. • اعتبارات عرفی-اجتماعی و غرض اجتماعی. • معنای تحقق بالعرض در اصالت الوجود. • نتیجه: باید «جامعه مشترک» میان همه اعتبارات روشن شود. 🔸جلسه ۲۵ بازگشت به نسبت اعتباری و ساحت حضور • تفکیک دو نوع اعتبار: شناختی و وجودی. • استدلال علامه برای وجود ذهنی و اعتباری‌بودن آن. • نسبت مفهوم و واقعیت تحت اصالت واقعیت. • قیاس = منشأ تولید مفهوم → هر مفهوم اعتباری است. • چهار پله حرکت فهم: ۱) اعتبارات عرفی ۲) مفاهیم حقیقی ذهنی ۳) قیاس و پندار حضور ۴) رفع قیاس و ورود به حضور • نسبت احساسات و پندار حضور در مرحله قیاس. • لوازم ساحت حضور: نفی ماهیت، نفی معقولات، نفی اعطای حد. • ملاک نظام‌سازی = کار با واقعیت. • ملاک اصالت نظام = نسبت مستقیم با واقعیت. • تحلیل تکرار آیات قرآنی به‌مثابه شاخص نظام معنایی. 🔸جلسه ۲۶ جمع‌بندی معقولات ثانی و تحلیل ورود مفاهیم • تمایز حقیقی‌بودن مفاهیم با مستقیم وارد ذهن‌شدن. • چرایی اعتباری‌دانستن معقولات ثانی فلسفی (علامه). • تحلیل «وجود رابط»: اشراق اولیه نفس، انتزاع «هست». • سازوکار تصدیق و وابستگی آن به امتناع تناقض. • نحوه تولید معقولات ثانی منطقی از معقولات اولی. • سه‌گانه اعتباری: شناختی، مقولی، عملی. • تفاوت دستگاه‌ها و نبود وحدت معنایی اعتبار. • در اصالت واقعیت: تمایز حضور/حصول و زوال مفاهیم در ساحت حضور. • تحلیل «خطا» به‌عنوان تعین موجود. • نسبت بحث با امت واحده و منشأ تفرقه. • نتیجه: معیار اصالت یک نظام → اتصال مستقیم به واقعیت. ـــــــــــــــــــــــ #سرفصل #نظام_سازی #هایدگر ـــــــــــ ــــــــــــــــــــــــ ✦ مدرسه علوم انسانی اسلامی سها 👇🏻 📮 کانال ایتا | وب سایت

❖ تفاوت "مفهوم" و "وجود ذهنی" از منظر علامه طباطبایی. [تاثیر مفهوم در علوم اجتماعی] 📝 #یادداشت | برداشتی از جلسه 22 نظام سازی • مسئله اصلی این است که اگر «وجود ذهنی» نزد علامه طباطبایی امری اعتباری تلقی شود، آیا «مفهوم» نیز به همان اندازه اعتباری خواهد بود؟ پرسش دیگر اینکه آیا دامنه مفهوم با دامنه وجود ذهنی یکسان است یا مفهوم حوزه‌ای گسترده‌تر دارد. •در تلقی مشهور، مفهوم صرفاً «حضور ماهیت در ذهن» است؛ در این صورت، مفهوم مترادف با وجود ذهنی خواهد بود و از سنخ امور اعتباری به شمار می‌آید. اما علامه بر این باور است که مفهوم محدود به حضور ماهوی نیست و نواحی‌ای را دربرمی‌گیرد که از صرف بازنمایی ماهیت فراتر می‌روند. ذهن در قلمرو مفهوم قادر است انتزاعاتی ایجاد کند که لزوماً ناظر به تطابق مستقیم با واقع خارجی نیستند، بلکه می‌توانند پایه‌گذار ساختارهای بعدی، از جمله ساختارهای علمی، اجتماعی و عملی باشند. • برای مثال، مفاهیمی مانند «علت» و «معلول» صرفاً بازنمایی یک ماهیت خارجی یا معقول اولی نیستند؛ این مفاهیم ناظر به نسبت میان دو وجودند. اگر مفهوم را فقط منحصر در ماهیات بدانیم، آنگاه شکل‌گیری علومی که بر مبنای مفاهیم رابطه‌ای، فرایندی و حرکتی بنا شده‌اند (مانند علوم اجتماعی)، با دشواری جدّی مواجه می‌شود؛ زیرا این مفاهیم فراتر از حضور ماهوی محض‌اند. •بر اساس این مبنا می‌توان گفت مفهوم، اوسع از وجود ذهنی است. وجود ذهنی عمدتاً ناظر به «صورت» یا «تصویر» اشیای خارجی در ذهن است، اما مفهوم ناظر به «فهم رابطه، کلیت و ارزش» است. برای نمونه، مفهوم «قانون»، «حق» یا «مالکیت» نه ماهیت خارجی‌اند و نه تصویر یک شیء خارجی. این مفاهیم نوعی اعتبار عرفی هستند: ریشه در واقعیت دارند اما عین واقعیت خارجی نیستند. •به این ترتیب، قلمرو مفهوم سه عرصه را شامل می‌شود: 1. ماهیات (معقولات اولی در قالب وجود ذهنی اعتباری). 2. اعتباریات عقلی (معقولات ثانی مانند مفاهیم منطقی یا فلسفی، از قبیل علت و معلول). 3. اعتباریات عرفی و اجتماعی (مانند مالکیت، حکومت، عدالت اجتماعی). •این سه حوزه مجموعاً قلمرو مفهوم را گسترده‌تر از صرف «وجود ذهنی اعتباری» می‌سازند. • پرسش بعدی آن است که این حوزه گسترده‌تر چه وضعیتی دارد: آیا حقیقی است یا اعتباری؟ اعتباریات عقلی، مانند مفهوم علیت، مبتنی بر واقعیت خارجیِ روابط وجودی‌اند، اما خودشان ماهیت خارجی نیستند و از سنخ اعتبارات عقلی محسوب می‌شوند. اعتباریات عرفی، مانند مفاهیم حقوقی و اجتماعی، ریشه در نیازهای واقعی انسان و ساختارهای عینی زندگی جمعی دارند، اما به‌واسطه قرارداد و بناگذاری عرفی پدید می‌آیند. بنابراین بخش وسیعی از مفاهیمی که کارکرد نظام‌ساز دارند، نه حقیقی به‌معنای ماهوی، بلکه اعتباری‌اند؛ چه اعتباری عقلی و چه اعتباری عرفی. • در اینجا به مسئله علوم انسانی می‌رسیم. علوم انسانی عمدتاً با اعتباریات عقلی و عرفی سروکار دارند، نه با ماهیات صرف. از این‌رو اعتبار مفاهیمی مانند عدالت، قدرت یا دولت، مستقیماً با امکان ساخت نظام‌های اجتماعی پایدار پیوند دارد. پرسش محوری این است که اگر این مفاهیم اعتباری‌اند، چگونه می‌توانند بنیاد کنش انسانی و نظام‌سازی قرار گیرند؟ آیا اعتبار، بدون واقعیت داشتن، توان ایجاد نظم اجتماعی دارد؟ • در دستگاه علامه، پاسخ با رجوع به مبنای «اصالت وجود و اصالت واقعیت» روشن می‌شود: اعتباریات، هرچند فاقد اصالت ماهوی‌اند، اما ریشه در واقعیت وجودی دارند. اعتبار تا زمانی که کاملاً بی‌مبنا نباشد و به نحوی به وجود و نیازهای واقعی انسان متکی باشد، می‌تواند در مقام بنیان کنش قرار گیرد. بنابراین، اعتبار مفاهیم اجتماعی و عملی از طریق نسبت آنها با واقعیت وجودی انسان و جهان توجیه می‌شود. • در نتیجه، مفهوم نه‌تنها اوسع از وجود ذهنی است، بلکه قلمرویی است که ماهیات، اعتباریات عقلی و اعتباریات عرفی را با یکدیگر جمع می‌کند و امکان تبیین و نظام‌سازی در علوم انسانی را فراهم می‌آورد. 📝 مقرر: حسام وحیدی #نظام_سازی #مفهوم #وجود_ذهنی #فلسفه_علوم_اجتماعی . ــــــــــــــــــــ ✦ مدرسه علوم انسانی اسلامی سها 👇🏻 📮 کانال ایتا | وب سایت

🗂 نظام سازی؛ بسته اختصاصی مکتب فرانکفورت 🔸علامه طباطبایی و آدرنو؛ تقابل مفهوم در فلسفه اسلامی و نظریه انتقادی 📻 تعداد جلسات 4 جلسه 🪧جلسات: 01-28 / 02-28 / 01-29 / 02-29 در وب سایت مدرسه سها منتشر شد 🌐 👈🏼 [لینک دسترسی به جلسات] 📌 دسترسی به جلسات به صورت #رایگان بوده و صرفا بعد از ثبت نام در دوره مقدور می‌باشد. _________ 📢 لینک معرفی درس گفتار 🖥 راهنمای ثبت نام ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ #درس_گفتار #سخنرانی #نظام_سازی #هایدگر #نیچه #هوسرل #بحران_علوم_اروپایی ــــــــــــــــــــــــ ✦ مدرسه علوم انسانی اسلامی سها 👇🏻 📮 کانال ایتا | وب سایت

💡 چرا توجه به اندیشه آدرنو مهم است؟ 🌅 #اسلاید | 4 صفحه • تئودور آدرنو یکی از چهره‌های تعیین‌کننده در سنت نظریه انتقادی و از اصلی‌ترین نمایندگان مکتب فرانکفورت است. جایگاه او تنها در طرح نقدهای اجتماعیِ رادیکال خلاصه نمی‌شود؛ اهمیت آدرنو در این است که کوشید رابطه میان «مفهوم»، «تجربه زیسته» و «ساختارهای سلطه» را از سطح تحلیل‌های جامعه‌شناختی متعارف فراتر ببرد و آن را به سطح نقد معرفت‌شناختی و هستی‌شناختی ارتقا دهد. در اندیشه او، مفهوم نه ابزار خنثای طبقه‌بندی، بلکه ساحتی است که خود می‌تواند حامل خشونت نمادین، تقلیل‌گرایی و تثبیت‌کنندگی نظم مسلط باشد... ـــــ #تئودور_آدرنو #مکتب_فرانکفورت #مفهوم #ساختار_سلطه #نظام_سازی ــــــــــــــــــــــــ ✦ مدرسه علوم انسانی اسلامی سها 👇🏻 📮 کانال ایتا | وب سایت