سیاست با علامه طباطبایی ممکن شد گفتگوی اختصاصی سیمافکر با سیدعلی متولی امامی - آبان ۱۴۰۴ 💡هر فیلم آغاز یک گفتگوست... @simafekr_com

علامه طباطبایی همیشه به کوشش جدی علمی‌اش و راهی که در فلسفه و تفسیر پیمود، شناخته می‌شود. تلاش علمی و نظری علامه گاه به نحوی دنبال می‌شود که گویا او در گوشه‌ای نشسته و فارغ از عالَم به خلوت‌گاه تفکر پناه برده است. آن زمان هم که به تکاپوی فعال علامه توجه می‌شود از تعامل منتقدانه‌ی او با فلسفه معاصر غرب -خصوصاً با ارجاع به کربن- و تأملات به‌روز او در همین اتمسفر سخن رانده می‌شود؛ اما چیزی که در علامه باید به آن توجه کرد تأملی است که او در بنیاد سیاست داشته است. در گفتگویی که با سیدعلی متولی داشتیم به این پرداختیم که چگونه علامه طباطبایی سیاست را در ایران ممکن کرد. متولی توضیح می‌دهد که علامه با طرح «اعتباریات» و کشف نقطه‌ی اتصال ظاهر و باطن توانست زندگی و سیاست را به ساحت اندیشه راه دهد. در طول تاریخ، فقیه شیعه با بحران دخالت در سیاست بدون آلوده شدن به آن دست و پنجه نرم کرده است. در مشروطه فقیه اراده کرد تا کمی بیش از گذشته خود را در میدان سیاست حاضر کند اما یک چیز هنوز اجازه حضور تام و تمام به او نمی‌داد: احکام حقیقت نمی‌توانند در دنیا محقق شوند چون حقیقت متعلق به ساحت وحدت و ثبات است و سیاست و اداره ساحت تکثرات پراکنده و متغیر. بحران مشروطه، بحران اداره‌ی ایران بود. اداره‌ی ایران با اختلال مواجه بود و فقها مجبور به تأملی دوباره درباره‌ی این جایگاه «اداره» شدند. عاقبت طرح «دارالشورای ملی» به نقطه‌ی عملی رسید و فقیه دست‌ش در سیاست بازتر شد. اما این تلاش فقهی-سیاسی با شکست مواجه شد. ایران با مجلس ملی هم قابل اداره نبود. چالش‌های جدی‌ای که میان فقها سراغ داریم و منجر به اعدام شیخ فضل‌الله هم شد، در واقع یک چالش فقهی و نظری نبود. هر دو جریان فقهی معتقد بودند که مقام امام غصب شده و مسئولیت امام در دوران غیبت به دوش فقهاست اما حالا که فقیه توان قرار گرفتن در رأس صحنه‌ی سیاسی را ندارد، باید این مقام را به کسی تفویض کند. یکی به شاه تفویض می‌کند و دیگری به مجلس شورای ملی. فقیه نه فقط به دلایل مادی و زمینه‌ای که به دلایلی دیگر هم نمی‌تواند خودش مسئولیت مقام‌ش را کاملاً به عهده بگیرد؛ فقیه نمی‌تواند حقیقت را آلوده به سیاست و اداره کند و این مسأله‌ی اصلی است. علامه طباطبایی با طرح اعتبار توانست راهی را نشان دهد که در آن حقیقت می‌تواند در همین دنیای خاکی محقق شود. حقیقت می‌تواند در کثرات ظاهر شود بی آن که از وحدت و ضرورت‌ش چیزی کم شود. این تلاش فکری-سیاسی با امام خمینی و در انقلاب اسلامی به نتیجه می‌رسد. فیلم کامل این گفتگو را می‌توانید در سایت سیمافکر ببینید. 💡هر فیلم آغاز یک گفتگوست... @simafekr_com

اسلام و بحران اداره سیدمحمدحسین طباطبایی این که علامه طباطبایی از توانایی اسلام در «اداره» می‌گوید فقط به معنای وجود مجموعه‌ای از قوانین و مقررات اسلامی برای اداره جامعه نیست بلکه به معنای ظرفیتی است که در شکل تحقق‌یابنده‌ی اسلام بر روی زمین یافت می‌شود. علامه بلافاصله می‌گوید که «عقل دست اسلام است و مراد از عقل درک کلی است». طرح چنین ادعاهایی به این راحتی‌ها ممکن نیست. این چنین سخن راندن جسارت و شجاعتی می‌خواهد که تنها با یک کوشش علمی خشک به دست نمی‌آید چرا که با چیزی به آزمون‌نرفته مواجه هستیم. انگار علامه طباطبایی با متحمل شدن ریاضت و رنجی عمیق، حاضر شده چنین خطری کند و همین جملات کوتاه اما رادیکال را به زبان بیاورد. کوشش علمی پیش از هر چیز متحمل شدن فشار سنگینی است که مشهورات معمولی به انسان وارد می‌آورند. ۲۴ آبان سالروز درگذشت علامه طباطبایی است. به همین مناسبت گفتگویی گرفتیم با سیدعلی متولی درباره نقش مهمی که علامه طباطبایی در تکوین سیاست در ایران داشت. فیلم کامل را می‌توانید در سایت سیمافکر ببینید 💡هر فیلم آغاز یک گفتگوست... @simafekr_com

📢صفحهٔ آرشیو سیمافکر آغاز به کار کرد 📣«اینجا بیشتر از فرهنگ و علوم انسانی ایران حرف می‌زنیم.» 💡هر فیلم آغاز یک گفتگوست... @simafekr_com

سیاست ایرانی و چالش ایران‌گرایی پادکست #رادیو_اشراق قسمت ۱۳ ۲۴ آبان ۱۴۰۴ #بشنوید مجسمه شاپور اول در میدان انقلاب رونمایی شد. این نقطه، اوج نحوی از ایران‌گرایی است که در ماه‌های پس از جنگ با اسرائیل با آن مواجهیم. در این قسمت درباره این شکل جدید از طرح ایران و برآمدنِ دوباره‌ی دوگانه اسلام و ایران، پرداخته‌ایم. با #سیدعلی_سیدان و #جعفر_حسنخانی @science_and_politics @simafekr_com

ایران‌گرایی علیه ایران سیدعلی سیدان - #رادیو_اشراق قسمت ۱۳ بخشی از صحبت‌های سیدعلی سیدان را می‌شنوید در سیزدهمین قسمت رادیو اشراق. در این قسمت درباره‌ی شکل جدیدی از طرح «ایران» صحبت کردیم که خصوصاً در دوران بعد از جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل بروز داشت. 📢بشنوید صوت کامل این قسمت در کست‌باکس رادیو اشراق صوت کامل این قسمت در کانال‌ سیمافکر 💡 سیمافکر؛ ویدئو رسانه فرهنگ و سیاست ایران @simafekr_com

پیر مرد و دریا، روح انسان آمریکایی فیلم کامل گفتگو دربارهٔ پیر مرد و دریا را می‌توانید در سایت سیمافکر تماشا کنید‌ 💡هر فیلم آغاز یک گفتگوست... @simafekr_com

ایران و اسلام؛ ستیز دروغین جعفر حسن‌خانی - #رادیو_اشراق قسمت ۱۳ بخشی از صحبت‌های جعفر حسن‌خانی را می‌شنوید در سیزدهمین قسمت رادیو اشراق. در این قسمت درباره‌ی شکل جدیدی از طرح «ایران» صحبت کردیم که خصوصاً در دوران بعد از جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل بروز داشت. صوت کامل این قسمت در کست‌باکس رادیو اشراق صوت کامل در ایتا 💡 سیمافکر؛ ویدئو رسانه فرهنگ و سیاست ایران @simafekr_com

نولیبرالیسم علیه دانشگاه یوسف اباذری ۱۱ آبان ۱۴۰۴ - دانشگاه تهران فیلم کامل را در سایت سیمافکر ببینید. 💡هر فیلم آغاز یک گفتگوست... @simafekr_com

نقد اقتصاد سیاسی از آغاز به دنبال آشکارسازی یا برملا کردن قواعد پوشیده‌ی بازار یا جامعه صنعتی سرمایه‌دارانه بود. همزمان هدف دیگری هم دنبال می‌شد و آن هم یافتن راهی برای تأسیس یک جامعه‌ی صنعتی غیرسرمایه‌دارانه است. توفیق انکارناپذیر این اندیشه‌ورزی تاریخی در هدف اول و ناکامی تراژیک‌ش در تحقق هدف دوم، خلاصه‌ی تکاپوی سنت چپ در طول تاریخ است. حالا سرمایه‌داری در آخرین گام‌هایش به شکلی متأخر دست‌یافته که آن را «نولیبرالیسم» می‌نامند. یوسف اباذری در این سخنرانی که بخشی از آن را می‌بینید، تلاش می‌کند توضیح دهد که چگونه صدر تا ذیل زندگی ما در سطح جهانی تا سطح فردی در تسخیر «نولیبرالیسم» است و سرمایه‌داری خصوصاً در ساحت گفتمانی قفسی ساخته که انسان در بند آن گیر افتاده است. نولیبرالیسم با گرفتن هرگونه روزنه‌ی رهایی‌بخش از انسان، همه چیز را در بر گرفته و هیچ چیز را جز در قامت کالا و به قیمت بازار نمی‌پذیرد. اباذری تصویری از وضعیت ایران ارائه می‌دهد که پیش‌تر هم در مقاله‌ی «سه دهه همنشینی دین و نولیبرالیسم در ایران» گفته بود؛ گویا ایران در رتبه‌بندی جهانی جزو نولیبرال‌ترین کشورهای جهان است و تنها یک مسأله دارد و آن هم نولیبرالیسم است. هیچ نزاع دیگری معتبر نیست. هیچ صورت‌بندی دیگری توضیح‌دهنده نیست. اشاره‌های ظاهراً امیدوارانه‌ی اباذری به زُهران ممدانی، چشم‌پوشی از نبرد بزرگی که در غرب آسیا در جریان است و طرح ایران به عنوان یکی از نولیبرال‌ترین کشورهای جهان (که مواضعی علیه یکدیگرند) همه نشان از این می‌دهد که گفتار اباذری علی‌رغم این که می‌تواند امور پنهان اما مهمی را آشکار کند اما از درک و ترسیم یک موضع سیاسی صریح و قرار گرفتن در یک جبهه‌ی واقعی مبارزه عاجز است، در صورتی که روزگاری جریان چپ می‌توانست نبردی به غایت سیاسی را ساماندهی کند و جهان را به مبارزه بطلبد. این ناتوانی در تشکیل جبهه‌ی واقعی مبارزه در حالی است که اتفاقاً سنت چپ داعیه‌ی اتحادی جهانی علیه سرمایه‌داری دارد و به نحوی جهان‌شمول مرزبندی دقیقی می‌‌کند؛ چنانچه یوسف اباذری در این همان مقاله‌ی مذکور گفته است: «نولیبرالیسم به دو اعتبار «محتوای سیاست‌های اجرای شده» و «برخی نتایج به بارآمده» در همه جای جهان پدیده‌ای واحد است و خاصه نتایجی به بار می‌آورد که شباهت‌های ناگزیری با یکدیگر دارند. جلیقه‌زردهای فرانسوی از همان سیاست‌هایی می‌نالند که کارگران و معلمان ایران.» این که این گفتار نمی‌تواند در سطحی که می‌خواهد (همان سطح جهانی) جبهه‌ای منسجم تشکیل دهد، منجر به این شده که از طریق یک استراتژی اجتماعی، یعنی توسل به «دموکراسی به مثابه رعایت حقوق اقلیت‌ها» عملاً خود را به یک مبارزه‌ی فرهنگی تقلیل دهد؛ در واقع گرفتاری این گفتار در مواضع ناهمسو او را مجبور به این تقلیل کرده است. این مبارزه‌ی فرهنگی اگر نگوییم آب به آسیاب جامعه‌ی صنعتی سرمایه‌دارانه می‌ریزد، دست کم هیچ صراحت بنیادین یا تأثیر سیاسی در مقابل سرمایه‌داری نخواهد داشت. مبارزه‌ی بی‌خطر فرهنگی، آخرین راهبرد این جریان برای بقاست. فیلم بخشی است از سخنرانی یوسف اباذری که در تاریخ ۱۱ آبان ۱۴۰۴ در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران و به همت انجمن علمی جامعه‌شناسی دانشگاه تهران برگزار شده است. 💡هر فیلم آغاز یک گفتگوست... @simafekr_com

روزهای فاطمه (س) #از_نوشته‌ها از کتاب روزهای فاطمه ؛ شرح خطبهٔ فدک حضرت زهرا علی صفایی حائری نشر لیلة القدر 💡هر فیلم آغاز یک گفتگوست... @simafekr_com

«اين روزها، روزهاى فاطمه (س) و اين شب‌ها، شب‌هاى على (ع) است. بارها با خودم مى‌گويم: «هُمْ فَاطِمَةُ وَ اَبِيهَا وَ بَعْلُهَا وَ بَنِيهَا». رسالت و ولايت و امامت را فاطمه رابط است و پيوند. اگر بيشتر گوش بدهيم مى‌توانيم صداى حزن آلود على (ع) را از مدينه‌ى رسول بشنويم كه با چشم اشك و نواى غربت مى‌گويد: «اَمَّا حُزْنِى فَسَرْمَدٌ وَ اَمَّاَ لَيْلِى فَمُسَهَّدٌ». راستى اين فاطمه (س) در كجا ايستاده كه على (ع) اين گونه از او مى‌گويد؟ اين چه انس عميقى است كه اين گونه حزن سرمد مى‌آورد؟ اين چه خورشيد در خاك نشسته‌اى است كه اين گونه شام ديجور به دنبال مى‌كشد؟ من از فرزندان فاطمه (س)، از آن کهکشان‌های حلم و حماسه و فریاد و از آن خانه‌ی مبارک، حرفی نمی‌زنم. من فقط از فاطمه (س) می‌پرسم. راستی در او چه درخششی است که تا امروز در چشم‌ها و دل‌های ما نشسته است و راه‌ها را نشانه می‌زند؟ می‌دانم رنج‌ها را چگونه باید نوشید و این درسی است که تو آموزگارم بوده‌ای. در وسعت سینه‌ی سبز تو، حقارت رنج‌ها را دیده‌ام. ای آموزگار ظرافت! تو این گونه رنج‌ها را تحقیر می‌کنی بارها رنج‌ها را شمرده‌ام، اما رنج تو را، فقط پس از تولد تمامی وارثان زمین، می‌توان شمرد. مرا که رنج حقیری به زمین می‌دوخت و شادی احمقی به آسمان می‌کشید، تو در دامنی پروریدی که حلم و هدایت را پرورید و فریاد روشن و پیام تهاجم را از چشمه‌سار دست‌های مهربان تو مرگ هم، آب زندگی می‌نوشد یا فَاطِمَةَ الزَّهْرَاء اَغیثِینِی!» 💡هر فیلم آغاز یک گفتگوست... @simafekr_com