5⃣حق کاپیتولاسیون مدرن آمریکا در #عراق | جایی که اشغال، لباس قانون پوشید 🔹توافق‌نامه وضعیت نیروها (Status of Forces Agreement – SOFA) میان آمریکا و عراق، یکی از #افراطی‌ترین نمونه‌های #کاپیتولاسیون مدرن است؛ نه‌تنها به دلیل مفاد آن، بلکه به‌خاطر زمینه‌های اشغالگرانه و شرایط تحمیلی‌ای که منجر به امضای آن شد. 🔹در سایر کشورها، SOFA معمولاً در چارچوب روابط نظامی متوازن یا اتحادهای امنیتی تنظیم می‌شود. اما عراق، تنها کشوری است که پس از اشغال نظامی مستقیم توسط ایالات متحده، به پذیرش یک چارچوب حقوقی برای حضور دائمی و مصونیت‌دار نیروهای آمریکایی تن داد. 🔹ویژگی‌های متمایز توافق‌نامه SOFA در عراق: 🔻تحمیل در شرایط اشغال: در حالی که دولت عراق هنوز فاقد حاکمیت مستقل واقعی بود و ارتش آمریکا عملاً کنترل کشور را در دست داشت، این توافق‌نامه در سال ۲۰۰۸ برای رسمیت دادن به حضور نظامی آمریکا تصویب شد. یعنی ابتدا اشغال، سپس قانون‌نویسی. 🔻 #مصونیت_قضایی فراتر از نظامیان: در عراق SOFA، برخلاف بسیاری از کشورها، نه‌تنها پرسنل رسمی ارتش آمریکا را از پیگرد قضایی مصون می‌کرد، بلکه شامل پیمان‌کاران خصوصی، شرکت‌های امنیتی مانند بلک‌واتر و مشاوران غیرنظامی نیز می‌شد. این مصونیت حتی پس از فجایعی مانند کشتار میدان نسور نیز برقرار ماند. 🔻پایگاه‌های نظامی غیرقابل دسترسی: در بسیاری از پایگاه‌های آمریکایی مستقر در عراق، هیچ نماد یا پرچمی از دولت عراق نصب نمی‌شد و مأموران عراقی اجازه ورود و نظارت نداشتند؛ امری که در سایر کشورها معمولاً با نوعی مشارکت یا نظارت همراه است. 🔻اجازه عملیات فرامرزی از خاک عراق: مفاد غیررسمی توافق به آمریکا اجازه می‌داد از پایگاه‌های نظامی در عراق برای اجرای عملیات در کشورهای همسایه مانند ایران و سوریه استفاده کند؛ بدون لزوم هماهنگی با نهادهای قانونی عراق. 🔻تداوم غیررسمی پس از فسخ رسمی: با خروج نیروهای آمریکایی در سال ۲۰۱۱، تصور می‌شد که مفاد SOFA پایان یافته باشد. اما با ظهور داعش و بازگشت آمریکا در قالب ائتلاف ضدتروریسم، بسیاری از همان امتیازات گذشته بدون تصویب رسمی احیا شدند و حضور نظامی آمریکا با مصونیت ادامه یافت. 🔹عراق تنها کشوری است که آمریکا در آن، نخست یک دولت را سرنگون کرد، سپس توافق‌نامه‌ای را در سایه‌ی اشغال به تصویب رساند که خود را از هر پیگرد قانونی داخلی مصون می‌کرد، و پس از خروج رسمی نیز امتیازاتش را در پوششی تازه بازتولید نمود. این یعنی کاپیتولاسیون مطلق، در پوشش نجات‌بخشی و مبارزه با تروریسم. 🔹منبع: 🔻متن توافق‌نامه وضعیت نیروها میان ایالات متحده و عراق (SOFA, 2008) 🔻گزارش CRS (Congressional Research Service) درباره روابط نظامی آمریکا–عراق 🔻بررسی انتقادی مصونیت قضایی نیروهای خارجی در عراق، منتشرشده توسط UNAMI تلگرام https://t.me/man_kazemi ایتا https://eitaa.com/mansouron