مباهته: جدال با بدعت یا جواز بهتان؟
مباهته، اصطلاحی فقهی برگرفته از عبارت «باهِتوهُم» در حدیثی از پیامبر(ص)، به معنای مبهوت کردن مخالفان است. در تفسیر این عبارت دو دیدگاه اصلی وجود دارد که منشأ اختلاف در جواز یا عدم جواز تهمت به اهل بدعت شده است:
۱. اقناع با برهان قاطع، نه بهتان
اکثر علمای شیعه، مباهته را به معنای اقناع مخالفان با دلایل محکم و مبهوت کردن آنها از پاسخگویی تفسیر کردهاند، نه تهمت زدن. این گروه معتقدند که هدف از مباهته، غلبه منطقی و استدلالی بر بدعتگذاران است، نه توسل به دروغ و افترا. از جمله فقهای برجسته این دیدگاه میتوان به فیض کاشانی ( وافی، ج۱، ص۲۴۵)، ملا صالح مازندرانی ( شرح اصول کافی، ج۱۰، ص۴۳)، علامه مجلسی ( بحار الأنوار،ج۷۱، ص:۲۰۵؛ مرآة العقول، ج۱۱، ص۸۱)، صاحب ریاض ( ریاض المسائل، ج۱۶، ص۴۲)، صاحب جواهر (جواهر الکلام، ج۴۱، ص۴۱۳)، شیخ عباس قمی ( تعریب منتهی الآمال، ج۲، ص۶۸۹) و مرتضی مطهری ( سیری در سیره نبوی(ص)، ص۱۰۳) اشاره کرد.
آنها با استناد به آیاتی مانند «فَبُهِتَ الَّذِی کفَرَ» (بقره/ ۲۵۸)، تأکید میکنند که مبهوت کردن باید از طریق برهان و استدلال باشد. ملا صالح مازندرانی تصریح میکند که در نقد مخالفان نباید ذرهای از حقیقت منحرف و مرتکب دروغ شد (شرح اصول کافی، ج۱۰، ص۴۳).
۲. جواز بهتان با شرایطی
برخی از فقها، از جمله شیخ انصاری (المکاسب، ج۲، ص۱۱۸)، خویی ( مصباح الفقاهة، ج۱، ص۷۰۱) و گلپایگانی ( الدر المنضود، ج۲، ص۱۴۹)، با شرایطی، دلالت این حدیث را بر جواز بهتان زدن به اهل بدعت دانستهاند. البته باید توجه داشت که نظر گلپایگانی با اعتراض شاگردش مواجه شده و در پاورقی کتاب، دیدگاه مجلسی و صاحب ریاض مبنی بر عدم جواز بهتان ذکر شده است (کریمی جهرمی، الدرّ المنضود، ج۲، ص۱۴۹).
این دیدگاه سابقه زیادی ندارد و ظاهراً برای اولین بار توسط شیخ انصاری (متوفی ۱۲۸۱ قمری) مطرح شده است.
نقد دیدگاه دوم و جمعبندی:
منتقدان دیدگاه دوم استدلال میکنند که تهمت زدن نه تنها به ضرر اهل بدعت نیست، بلکه ممکن است باعث مظلومنمایی آنها شود و نتیجه عکس داشته باشد (محمدی ریشهری، دانشنامه قرآن و حدیث، ج۱۶، ص۱۰۱). آنها معتقدند منظور از «بهتان» در این حدیث، بهتان اصطلاحی است نه لغوی، یعنی اظهار خلافکاریهای بدعتگذاران برای مبارزه با بدعت، نه نسبت دادن دروغ به آنها (محمدی ریشهری، دانشنامه قرآن و حدیث، ج۱۶، ص۱۰۱). برخی نیز در صحت سند یا دلالت حدیث بر جواز بهتان تشکیک کردهاند.
آیت الله شبیری زنجانی با صحیح دانستن سند روایت «باهتوهم»، تهمت زدن را با سیره ائمه مغایر میداند و معتقد است دین با راستی و صداقت پایدار است نه با تهمت. از نظر او این روایت یا باید کنار گذاشته شود (مطروح) یا به تأویل برده شود (مؤول). او معتقد است جایی نداریم که ائمه مخالفان خود را با دروغ و تهمت از میدان به در کرده باشند. قوام دین به راستی و صدق است. وی تصریح می کند که این روایت با مسلمات شرع هم منافات دارد. وی در پاسخ به استفتائی مینویسد: حتی اگر معنای مباهته، بهتان باشد، با توجه به راستیآزمایی, این روش نادرست است و نتیجه معکوس دارد. ( دوماهنامهٔ تقریرات، شماره ۳، دی ۱۳۹۴، ص۱۰؛ فتوای ۵ تن از مراجع عظام تقلید درباره دروغ گفتن و بهتان زدن به افراد». شفقتنا، اسفند ۱۳۹۵)
با توجه به این بررسی، تفسیر غالب و مورد تأیید بسیاری از علمای شیعه از عبارت «باهِتوهُم»، معنای اول یعنی «محکوم کردن مخالفان با دلایل قاطع و مبهوت ساختن آنان از پاسخگویی» است و نه «تهمت زدن و نسبت دادن دروغ به آنان». این تفسیر با اصول اخلاقی و آموزههای دینی سازگارتر بوده و از بروز پیامدهای منفی و سوءاستفادههای احتمالی جلوگیری میکند.
✍علی اسدی
#نویسندگان_حوزوی_زنجان
@howzavian_zanjan
#تأمل
بیشتر فکر کنیم!
✍️ حسن مددخانی
📌 دنبال رازهای موفقیت نباشیم، دنبال روزهای موفقیت باشیم که لحظهبهلحظه در حال سپری شدن است!
📌 قدرت «نه» گفتن داری، خیلی عالی! در کنارش قدرت «نه» شنیدن را هم در خودت تقویت کن!
📌 در روزگاری که بیشتر مردم دوست دارند دیگران را به خدمت خود بگیرند، تو خدمتگزار مردم باش!
📌 از مرگ نترسید؛ از اندیشیدن به مرگ هم نترسید؛ از زندگی خالی از اندیشه مرگ بترسید که: كُلُّ نَفْسٍ ذَائِقَةُ الْمَوْتِ (آلعمران، آیه ۱۸۵)
#نویسندگان_حوزوی_خراسان
https://eitaa.com/joinchat/3164274938C4f975d6c1b
🍃
🌸✨
🍃✨✨
🌼🍃🌸🍃🌼🍃🌸🍃🌼🍃🍃
🔻 بد بنویسید؛ اما بنویسید
▫️ به جای «من بزرگ و عالی هستم» میگوییم «من میخواهم بد بنویسم. من حاضرم کار لازم برای اتمام این پروژه را انجام بدهم، چه خوب باشد چه بد.»
▫️ وقتی ما روی بزرگ بودن اصرار میکنیم، دیوار متوقفمان میکند. وقتی ما حاضریم افتاده و فروتن باشیم، راهمان را از زیر دیوار باز میکنیم و میتوانیم به شادیِ آزادانه نوشتن برسیم.
▫️ ما با آماده بودن برای «بد» نوشتن، خودمان را برای نوشتن آزاد میکنیم؛ شاید حتی برای خوب نوشتن!
✍سیده الهام موسوی
#آموزش_نویسندگی
#نویسندگان_حوزوی_خوزستان
@howzavian_khuzestan
وا میکند بر روی ما بن بستها را؛
باب الحوائج شد بگیرد دستها را...
السَّلامُ عَلَىٰ ذِي السَّاقِ المَرْضُوضِ بِحَلَقِ القُيُودِ"
درود بر کسی که غل و زنجیر پایش را کبود کرد🖤
#نویسندگان_حوزوی_خراسان
https://eitaa.com/joinchat/3164274938C4f975d6c1b
کسی که زینت شب بود و کم دیدند خوابش را
سیاهی بر نمی تابید هرگز آفتابش را
از این محبس به آن محبس فقط بردند او را تا
بگیرند از نفسهای جهان ،عطر گلابش را
کسی را دست خالی بر نمی گرداند از کویش
نصیب عالمی می کرد جود بی حسابش را
محبت دید هرجا ، پاسخش را صد برابر داد
کویر و دشت نوشیدند باران سحابش را
دعایش «نجنی من حبس هارون» شد چه پیش آمد!؟
که زندان برد از خورشید عالمتاب ، تابش را
اذان لحظه ی افطار، جای نان و خرما خورد
دمادم سیلی و دشنامِ مامور عذابش را
اگر چه کار خود را کرد زهر ظلمت آن روز
ولی تابیده او بر قلب عالم آفتابش را
#محمدجواد_منوچهری
#یا_باب_الحوائج
#یا_موسی_بن_جعفر_علیه_السلام
@shaeranehowzavi
۲۵ ژانویه، ۱۱.۱۶_1.mp3
زمان:
حجم:
7.33M
🔰عظمت امام موسی بن جعفر علیه السلام
💠استاد غلامعباس هاشمی همدانی منتخبی از درس تفسیر ۶ بهمن ۱۴۰۳
@howzavian_hamedan
🔰مجاهد مَسجون
تحلیلی از حیات طیبه و مجاهدات باب الحوائج،جلوه ولایت کبری،موسی بن جعفر امام کاظم(صلوات الله وسلامه علیه).
✍️به قلم حجت الاسلام والمسلمین امین بهرامی (شریعت شوشتری).
انتشاربه مناسبت شهادت آن امام همام
جهت مطالعه این مطلب به لینک زیرمراجعه بفرمائید.
http://amalnews.ir/?p=5377
#نویسندگان_حوزوی_خوزستان
@howzavian_khuzestan
♦️انتقادی هشدار آمیز
🔹«صفوان بن مهران جمّال» یکی از اصحاب خوب امام صادق و امام کاظم علیهماالسلام بوده که شغلش کرایه دادن شتر بود و لقب جمّال هم به دلیل شترداریاش بود.
🔸صفوان میگوید که بر امام کاظم علیهالسلام وارد شدم. حضرت به من فرمود: اى صفوان! همه چيز تو زيبا و نیکو است، جز يک چیز.
گفتم: فدایت شوم، كدام؟
فرمود: اینکه شترهایت را به این مرد(هارون)کرایه میدهی.
گفتم: به خدا براى خوشگذرانى و خودنمائى و شكار و لهو كرايه ندادم، بلكه براى راه مكه کرایه میدهم و خودم هم متصدى آن نيستم، غلامانم را با او میفرستم.
فرمود: اى صفوان! آيا كرايه تو بر عهده آنها نمیباشد؟
گفتم: چرا قربانت شوم.
فرمود: دوست داری زنده بمانند تا كرايه تو را بدهند؟
گفتم: آرى .
فرمود: هر كه ماندن آنها را دوست دارد از آنهاست و هر كه از آنها باشد جهنمی است.
نهایتا صفوان تمام شترهایش را میفروشد.(وسائلالشیعه/ج۱۷/ص۱۸۲)
🔸این قضیه نشان میدهد که کوچکترین علاقهای نسبت به بقاء ظالمین و دشمنان اهل بیت علیهمالسلام تا چه اندازه میتواند خطرناک باشد و آخرت انسان را تباه کند.
#نویسندگان_حوزوی_تهران
@howzavian_tehran
فعالیتهای علنی فرقه طاهری با پوشش محیط زیست
▪️ اعضای فرقه طاهری، که با نام «عرفان حلقه» نیز شناخته میشوند، اخیراً با پوشش فعالیتهای محیطزیستی اقدام به تبلیغ جریان انحرافی خود کردهاند. این گروه که پیشتر با برگزاری جلسات درمانگری و عرفانی افراد را جذب میکرد، اکنون با استفاده از موضوعات محیطزیستی و خیریهای به فعالیتهای خود ادامه میدهد.
▪️در تاریخ ۲۱ دیماه ۱۴۰۳، اعضای این فرقه در ارومیه و تبریز اقدام به جمعآوری زبالههای حاشیه دریاچه ارومیه کردند. آنها از فعالیتهای خود فیلمبرداری و عکاسی کرده و تصاویر را با ذکر نام «سازمان صلح طاهری» در فضای مجازی منتشر کردند. در این گزارشها، اعضا با چهرههای آشکار و بدون پوشش حضور داشتند و هشتگهایی مانند «پاکسازی حاشیه دریاچه ارومیه توسط دوستان عرفان کیهانی ارومیه و تبریز» و «سلامت انسان در گرو سلامت زمین» استفاده کردند.
▪️این اقدامات در حالی صورت میگیرد که عرفان حلقه به عنوان یک جریان انحرافی و غیرقانونی در ایران شناخته میشود. به نظر میرسد، علنیسازی فعالیتها و عدم پوشاندن چهرهها توسط اعضای این فرقه، بخشی از یک برنامهریزی هدفمند باشد تا با برخورد قضایی با آنها، سازمانهای حقوق بشری و سازمان صلح طاهری در کانادا با مظلومنمایی، حاکمیت ایران را تحت فشار قرار دهند.
▪️ استفاده از پوششهای خیریه، محیطزیستی و حمایت از ناتوانان، روشی است که جریانات انحرافی مانند بهائیت و عرفان حلقه بارها از آن برای ترویج اهداف خود سوءاستفاده کردهاند. این اقدامات نشاندهنده تلاش این گروهها برای نفوذ در جامعه و ایجاد چالشهای امنیتی و اجتماعی در ایران است.
#عرفان_حلقه
#عرفان_کیهانی
#فرادرمانی
✍ محمد جواد نصیری
#نویسندگان_حوزوی_زنجان
@howzavian_zanjan
.
🖌 نشست «چگونه یادداشت جریانشناسانه بنویسیم؟» برگزار شد
تحلیلگر و مدرس یادداشتنویسی میگوید وقتی چند پدیده بههم میخورند، ممکن است که تبدیل به جریان شود. مثلاً مهدی هاشمی معدوم و گودرزی فرقان، یک پدیده هستند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری تسنیم، حسن ابراهیمزاده، تحلیلگر و مدرس یادداشتنویسی، در پانزدهمین نشست رواق اهل قلم که با عنوان «چگونه یادداشت جریانشناسانه بنویسیم» و با حضور جمعی از اصحاب قلم حوزه و نویسندگان تحریریه رحا و کانون مدادالفضلاء برگزار شد، به بیان اهمیت و ابعاد جریانشناسی در کنشهای رسانهای پرداخت.
متن کامل در خبرگزاری تسنیم
https://tn.ai/3245523
#پویش_نوشتن
#نویسندگان_قم
@howzavian_qom