آیت الله العظمی جوادی آملی: در تشييع جنازه فكر تشييع‌كنندگان فقط به «دنبال» جنازه است كه چه افرادی در تشييع او، شركت كرده‌اند؛امّا ميّت به فكر «جلو» جنازه است كه چه تعداد فرشته به استقبال او مي‌آيند. اين هم از #خيالاتِ دامنگير بشر است كه شخصيّتها و افراد مُعَنْوَن، برای تشييع جنازه بيايند و همين اوهام انسانها را گرفتار كرده است. امام علی (سلام الله علیه) مي‌فرمايد:هنگامی كه كسی می‌میرد، مردم درباره او مي‌گويند: چه بر جای گذاشته؟ ولی ملائكه مي‌گويند: چه پيش فرستاده است. مقداری از مال خود را پيش خدا فرستيد تا در پيشگاه خدا برايتان باقی بماند و همه را وامگذاريد كه پاسخ گويی قيامت را برای شما خواهد داشت:«إن المرء اذا هلك قال الناس: ما ترك؟ وقالت الملائكة ما قدّم؟ لله آباؤكم! فقدّموا بعضاً يكن لكم قرضاً، ولا تخلفوا كلاًّ فيكون فرضاً عليكم»[۱]. مشكل ما اين است كه نمي‌دانيم بعد از مرگ، ارتباط ما از همه امور دنيا قطع مي‌شود جز با عملی كه پيش فرستاديم يا «باقیات الصالحات» كه به يادگار گذاشتيم. #باقيات_صالحات عبارت است از فرزند صالحی كه به فكر ما باشد، صدقات جاريه مانند «وقف» كه خير مالی آن به ديگران برگردد، كتاب خوبی كه نفعش به همه برسد يا سنّت خوبی كه در جايی از خود به يادگار بگذاريم كه مردم به آن سنّت حسنه عمل كنند و خودشان فيض ببرند و ما هم مستفيض شويم، و بالآخره اثری سودمند، مادی يا معنوی كه از ما به جا مانده باشد تا براساس آيه كريمه:«وَنكتبُ ما قدّموا وآثارهم»[۲] ثمره جاودانه آن عايد ما گردد. [۱]نهج البلاغه خطبه ۲۰۳ [۲]سوره یس، آیه ۱۲ مراحل اخلاق در قرآن ص۱۳۲ 👈🏻کانال رسمی دفتر آیت الله العظمی جوادی آملی