🔴«رفتارهای فورانی» و «رفتارهای ریشهدار»
🖊احمدحسین شریفی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
رفتارهایی که ریشه در احساسات، عواطف و هيجاناتِ بيپشتوانة عقلانيت و تفکر دارند، مقطعي و بيريشه و بیبنياناند. به همين دليل، حالت فوراني دارند؛ زود بالا ميکشند اما خيلي سريع هم فرو ميريزند؛ اما رفتارهایی که ناشي از بينش و نگرشاند، ريشهاي و بنياديناند؛ دائمياند؛
«بينش» همچون چشمهاي جوشان است که «گرايش»ها و «کنش»ها را نيز دائماً سيراب ميکند.
به تعبير زيباي قرآن، بينش مثل درختي ميماند که اگر پاک و طاهر باشد، ميوههاي پاک و طاهر هم ميدهد و اگر خبيث و ناپاک باشد، يا ريشة محکمی ندارد و با هر بادي ممکن است از جا کنده شده و از بين برود و يا ميوههاي زهرآلود و سمّي توليد ميکند:
أَ لَمْ تَرَ كَيْفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً كَلِمَةً طَيِّبَةً كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِي السَّماء؛ تُؤْتي أُكُلَها كُلَّ حينٍ بِإِذْنِ رَبِّها وَ يَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثالَ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُون؛ وَ مَثَلُ كَلِمَةٍ خَبيثَةٍ كَشَجَرَةٍ خَبيثَةٍ اجْتُثَّتْ مِنْ فَوْقِ الْأَرْضِ ما لَها مِنْ قَرار (ابراهيم، 24-26)
منظور از «کلمة طيبه» در این آیات شریفه، «توحيد و خداپرستي» است. خداپرستيِ عملي، بنيان رستگاري بشريت است. بقيه امور همگي از سنخ شاخ و برگها و ميوهها است.
به همين دليل، پيامبر اکرم کار خود را با دگرگون کردن باورهاي مردم آغاز کرد. توحيد را مطرح کرد. به تبع آن ساير دگرگونيها شروع شد: دگرگوني در اقتصاد، اخلاق، سياست، روابط اجتماعي، ازدواج، طلاق، روابط زناشويي، بهداشت و امثال آن. اينها همگي ميوههاي مستمر درخت توحيدند. درخت توحيد، اگر درست کاشته شود و درست آبياري گردد، همواره ميوههاي تازه خواهد داد.
#اخلاق
#گرایش
🆔eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
🟡«امام زمان» و «متعالی کردن گرایشها»
🖊احمدحسین شریفی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔹یکی از مهمترین روشهای تربیتی و تبلیغی پیامبران الهی به ویژه #پیامبر_اکرم صلیالله علیه و آله، «اصلاح گرایشها» و «مدیریت امیال» مردم در جهت رضایت الهی بوده است.
🔸از نظر تجربی و فلسفی نیز احساسات، عواطف و هیجانات (یعنی مجموعه بسیار گسترده گرایشها) نقشی جدی در مدیریت «کنش»ها و شکلگیری «حالات نفسانی» و همچنین تقویت یا تضعیف «بینش»ها و باورهای افراد دارند. با مدیریت گرایشها میتوان هم کنشهای فردی و اجتماعی را مدیریت کرد و هم بینشها را دگرگون کرد. گرایشهای حیوانی، کنشها و بینشها را نیز حیوانی و سِفلی میکند؛ همانطور که گرایشهای متعالی، کنشها و بینشها را نیز متعالی و عِلوی میکند.
♦️به همین دلیل، از مهمترین راهبردهای تربیتی و اقدامات اصلاحی #امام_زمان روحی له الفداء در عصر حضور، «مدیریت گرایشها» و «متعالیکردن خواستهها»ست. آنگونه که #امیرمؤمنان علیه السلام در توصیف اقدامات حجت واپسین، امام زمان و زمین، روحی له الفداء، میفرماید:
«يَعْطِفُ الْهَوَى عَلَى الْهُدَى إِذَا عَطَفُوا الْهُدَى عَلَى الْهَوَى؛
هواهاى نفسانى را به متابعت هدايت الهى بازمیگرداند، در روزگارى كه هدايت الهى را به متابعت هواهاى نفسانى در آورده باشند.»
#تبلیغ
#گرایش
#مهدویت
🆔https://eitaa.com/joinchat/1153171503C4349780964
🌹
◻️در محضر قرآن:
🔸مدیریت گرایشها و نقش آنها در هدایت و شقاوت
🖊احمدحسین شریفی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
هویت انسانی ترکیبی از «بینشها»، «گرایشها»، «انگیزشها» و «کنشها»ست. این چهار لایه یا چهار بعد وجودی انسان در همدیگر تأثیر و تأثر دارند. یعنی بینشها در گرایشها و انگیزشها و کنشها اثر میگذارد و در عین حال، از آنها هم اثر میپذیرد. همانطور که گرایشها در بینشها و انگیزشها و کنشها اثر میگذارد و در عین حال از آنها هم اثر میپذیرد.
تربیت دینیِ درست و اثرگذار، تربیتی است که به صورت همزمان و هماهنگ همه این چهار بُعد را مورد توجه قرار دهد. سهم هر کدام را در نظام تربیتی خود و در مسیر حرکت به سعادت و کمال نهایی ادا کند. مع الاسف اغلب مربیان، فقط به دو بخش بینشها و کنشها توجه دارند؛ بلکه معمولاً بر تربیت کنشی متمرکز میشوند! در حالی که گرایشها و انگیزشها نقشهایی بیجایگزین در تربیت فردی و اجتماعی دارند.
به همین دلیل، معتقدم یکی از مهمترین وظایف تربیتی و تهذیبی، تربیت تمایلات و مدیریت خواستههای نفسانی است. ️این تمایلات و غرایز نفسانی همانطور که میتوانند وسیلهای برای کمال و تعالی باشند، میتوانند موجبات انحطاط و سقوط آدمی را هم فراهم کنند! و همانطور که این تمایلات را میتوان در مسیری به کار گرفت که مایه عزت و سربلندی فردی و اجتماعی شوند؛ میتوان با آنها به گونهای معامله کرد که مایه خواری و ذلت فردی و اجتماعی شوند.
قرآن کریم میفرماید علت بازگشت پارهای از مؤمنان از راه ایمان و پشیمان شدن آنان از راه حق، «گرایش» آنها به دنیا و امور دنیوی بوده و هست:
«مَنْ شَرَحَ بِالْكُفْرِ صَدْراً فَعَلَيْهِمْ غَضَبٌ مِنَ اللَّهِ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِيمٌ ذلِكَ بِأَنَّهُمُ اسْتَحَبُّوا الْحَياةَ الدُّنْيا عَلَى الْآخِرَةِ» (نحل، ۱۰۶-۱۰۷) آنها كه سينه خود را براى پذيرش كفر گشودهاند غضب خدا بر آنها است و عذابی بزرگ در انتظارشان! اين بخاطر آنست كه زندگى دنيا (و پست) را بر آخرت ترجيح دادند.» یعنی علیرغم آنکه مسلمان بودند و در ذهن و زبان ایمان آورده بودند، اما ترجیحات و اولویتهای آنها ترجیحات و اولویتهای الهی و دینی نشده بود؛ اموری را دوست داشتند که در تقابل با خواست خدای متعال بود و نتیجه آنکه این شد که مورد غضب الهی قرار گرفتند و مشمول عذاب سخت و بزرگ خدا.
در آیات دیگری میخوانیم علت کفرورزی قوم ثمود و دلیل آنکه آگاهانه خشم و غضب الهی را به جان خریدند این بود که «میل» به بدی داشتند. امیال و گرایشهای خود را در مسیر درست هدایت نکرده بودند. این در حالی بود که خدای متعال پیامبر خود را برای آنان مبعوث کرده بود و راه هدایت را به آنان نمایانده بود: «فَاسْتَحَبُّوا الْعَمى عَلَى الْهُدى» (فصلت، ۱۷)؛ علیرغم فهم حقیقت، اما گرایش و میل آنان به باطل بود. علیرغم آگاهی از هدایت، تمایلات درونی آنان، تمایلات هدایتستیز بود. به همین دلیل مشمول عذاب الهی شدند و صاعقهای خوارکننده بر آنان زده شد و همه آنان را از صفحه روزگار محو کرد.
در آیات ابتدایی سوره ابراهیم نیز در وصف کافران چنین گفته میشود که اینان کسانیاند که میل و تمایل شدید به دنیا داشته و دارند:
وَيْلٌ لِلْكافِرِينَ مِنْ عَذابٍ شَدِيدٍ الَّذِينَ يَسْتَحِبُّونَ الْحَياةَ الدُّنْيا عَلَى الْآخِرَةِ وَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَ يَبْغُونَها عِوَجاً أُولئِكَ فِي ضَلالٍ بَعِيدٍ؛ (ابراهیم،۲-۳)
میل به دنیا و ترجیح دنیا بر آخرت موجب میشود که نه تنها حقیقت را فدای شهوت میکنند و خود را جهنمی میکنند؛ بلکه عملاً تلاش میکنند دیگران را نیز جهنمی کنند. اجازه نمیدهند دیگران هم در مسیر فضیلت و حقیقت و توحید قرار گیرند: «وَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ» حتی به این اندازه نیز بسنده نمیکنند؛ بلکه سعی میکنند راه حقیقت و فطرت را دگرگون کنند. آن را از سرچشمه بخشکانند: «وَ يَبْغُونَها عِوَجاً»
#گرایش
#قرآن
@Ahmadhoseinsharifi
🌹