💠 آمرزش الهی 🔹 اگر ـ معاذالله ـ کسی به گناهی مبتلا شد، این طور نیست که ذات اقدس الهی سریعاً به او کیفر بدهد. درباره حسنات سریعاً پاداش هست، ولی درباره سیئات مهلت هست. #توبه برای هر گناهی آماده است. هیچ گناهی نیست که با توبه بخشیده نشود: ﴿إِنَّ اللَّهَ یغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعاً﴾،[1] این آیات در سیاق توبه است به دلیل اینکه در جمله بعد دارد: ﴿وَ أَنیبُوا إِلی‏ رَبِّكُمْ وَ أَسْلِمُوا﴾،[2] اما آنکه در سوره مبارکه «نساء» دارد که ﴿إِنَّ اللّهَ لاَ یغْفِرُ أَن یشْرَكَ بِهِ وَ یغْفِرُ مَا دُونَ ذلِكَ﴾، آن در سیاق بی ‌توبه است؛ یعنی خدا شرک را بی‌ توبه نمی ‌آمرزد، هیچ ممکن نیست و غیر شرک را هم بی ‌توبه می‌ آمرزد؛ منتها ﴿لِمَن یشَاءُ﴾.[3] 🔹 یک وقت است که کسی پدر صالحی داشت یا پسر شهیدی داشت یا برادر شهیدی داشت، به هر حال عضوی باعث شد که ذات اقدس الهی از او بگذرد، ما که خبر نداریم. این طور نیست که اگر کسی گناه کرد ـ معاذالله ـ قدرت الهی بسته شده باشد. ﴿وَ یغْفِرُ مَا دُونَ﴾ شرک را! ﴿وَ یغْفِرُ مَا دُونَ ذلِكَ﴾ اما ﴿لِمَنْ یشاءُ﴾، «من یشاء» چه کسی است را نمی‌ دانیم. این قدر می‌ دانیم طبق بیان نورانی امام سجاد (سلام الله علیه) در صحیفه که مشیئت او حکیمانه است: «وَ یا مَنْ لَا تُبَدِّلُ حِكْمَتَهُ الْوَسَائِلُ»؛[4] آن قدر حکیمانه خدا کار می ‌کند که اگر کسی با هر توسلی بخواهد کاری را ـ معاذالله ـ برخلاف حکمت انجام بدهد نمی ‌دهد، این چنین نیست. حکمت او تغییرپذیر نیست؛ اما می ‌داند چه کسی را ببخشد، چه کسی را نبخشد! و این خضر (سلام الله علیه) حالا یا شخصی است یا نوعی است یا هر کس، این #خضر_همیشه_سر_راه_است. به موسای کلیم گفت اینکه من این دیوار را می‌چینم شما را به عنوان کارگر دستور می‌دهم، برای اینکه ﴿كَانَ أَبُوهُمَا صَالِحاً﴾،[5] مرحوم امین الاسلام نقل کرد که پدر هفتم بود؛[6] حالا جدّ هفتم نه، همین پدر بلافصل! فرمود چون پدرش آدم خوبی بود خدا نمی ‌گذارد او معطل بشود. این خداست! این دیگر اختصاصی به قصّه گذشته ندارد! فرمود: ﴿وَ كَانَ أَبُوهُمَا صَالِحاً﴾، ما چه می ‌دانیم که خدای سبحان از این می ‌گذرد یا نمی ‌گذرد، این قضیه موجبه جزئیه می ‌شود. 🔹 اوّلی قضیه موجبه کلیه بود که ﴿إِنَّ اللَّهَ یغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعاً﴾؛ هیچ گناهی نیست در عالم که از نظر کلامی با #توبه بخشیده نشود، از نظر فقهی بعضی از احکامش محفوظ است. آن دومی هم سالبه کلیه است که ﴿إِنَّ اللّهَ لاَ یغْفِرُ أَن یشْرَكَ بِهِ﴾، بدون توبه شرک بخشیده به نحو سالبه کلیه نمی‌ شود، این تهدید الهی است! اما این سومی موجبه جزئیه است، به «من یشاء» وابسته است. «من یشاء» کیست؟ خدا می‌ داند؛ ولی این قدر می ‌دانیم که مشیئت او #حکیمانه است. [1]. سوره زمر، آیه53. [2]. سوره زمر، آیه54. [3]. سوره نساء، آیات48 و 116. [4]. الصحیفه السجادیه، دعای13. [5]. سوره کهف، آیه82. [6]. مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج‏6، ص754. #قیام_توابین #خضر_راه #مشیئت_ حکیمانه #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 📚 سوره مبارکه تغابن ـ جلسه 7 تاریخ: 1397/02/18 🆔 @a_javadiamoli_esra

💠 جنود الهی 🔹 گرچه خدای سبحان صدر و ساقٴ جهان را هم «عیون» خود می ‌داند و هم جنود خود یعنی چیزی نیست كه در عالم باخبر نباشد و #گزارشگر_الهی نباشد و چیزی در جهان نیست كه فرمانبردار دستور خدا نباشد. امّا آن عنصر اوّل كه هر چیزی كه در جهان هست جزء نیروهای اطلاعاتی خداست ‌‌‌‌آن است كه خدا به همه درایت داد و هوش داد و هیچ موجودی نیست كه نفهمد؛ اگر زمین است می ‌فهمد، اگر آسمان است می ‌فهمد، اگر سنگ و خاك و گل است می ‌فهمد، اگر دریا و موجودات آبزیانند می‌ فهمند، اگر صحرا موجودات خشكی ‌اند می‌ فهمند. اینكه در قیامت زمین #شهادت می ‌هد یا مسجد شهادت می ‌دهد یا شكایت می ‌كند كه كدام همسایه آمد كدام همسایه نیامد سرّش این است كه اینها می ‌فهمند! این اصل اوّل. 🔹 اصل دوّم اینكه مأموران نظامی حق هم هستند! گاهی خدا به دریا دستور می‌ دهد با یك عصا یك سد ‌‌‌‌آب درست می ‌شود یك جاده خاكی درست می‌ شود موسی و همراهانشان می‌ روند. وقتی از دریا گذشتند فرمان می ‌‌‌‌رسد وقتی كه فرعون و همراهانشان آمدند وسط این جاده خاكی به هم بیایید اینها را به كام بگیرید ﴿فَغَشِیهُم مِنَ الْیمِّ مَا غَشِیهُمْ﴾،[1] یك وقت به زمین دستور می‌ دهد دهان باز كن قارون را بگیر ﴿فَخَسَفْنَا بِهِ وَبِدَارِهِ الْأَرْضَ﴾[2] خب این زمین اگر نشنود و نفهمد آن جا دهان باز نمی ‌كند، این #مأمور انتظامی خدای سبحان است. 🔹 چیزی در جهان نیست كه مأمور و ستاد فرمانبرداری خدای سبحان نباشد. نزدیكتر از همه و بالاتر از همه اعضاء و جوارح خود ما هستند! اینكه در قرآن دارد دست شهادت می‌ دهد پا شهادت می ‌دهد، تا انسان می ‌رود انكار كند دست می ‌گوید نخیر با همین دست #رومیزی گرفتی #زیرمیزی گرفتی با من گرفتی دیگر! ﴿یوْمَ تَشْهَدُ عَلَیهِمْ أَلْسِنَتُهُمْ وَأَیدِیهِمْ وَأَرْجُلُهُمْ بِمَا كَانُوا یعْمَلُونَ﴾[3] این دهان را مهر می ‌كنند ﴿نَخْتِمُ عَلَی أَفْوَاهِهِمْ﴾[4] وقتی آدم معلوم می شود دارد دروغ می ‌گوید فوراً دهان را در قیامت مهر می ‌كنند كه در سوره مباره «یٰس» است ﴿الْیوْمَ نَخْتِمُ عَلَی أَفْوَاهِهِمْ وَتُكَلِّمُنَا أَیدِیهِمْ وَتَشْهَدُ أَرْجُلُهُم﴾ همین دست می‌ گوید آقا رومیزی را تو گرفتی! این پا می ‌گوید زیرمیزی را تو گرفتی! ماییم و این #جنود_الهی از یك سو و عیون الهی از سوی دیگر. 🔹 یك بیان نورانی از وجود مبارك حضرت امیر (سلام الله علیه) هست كه فرمود: «یعْلَمُ عَجِیجَ الْوُحُوشِ فِی الْفَلَوَاتِ وَ مَعَاصِی الْعِبَادِ فِی الْخَلَوَاتِ وَ اخْتِلَافَ النِّینَانِ فِی الْبِحَارِ الْغَامِرَاتِ»[5] فرمود خدای سبحان این رفت و ‌آمد ماهی ها را در دریا می ‌داند، بعد فرمود: «مَعَاصِی الْعِبَادِ فِی الْخَلَوَاتِ» آن خلوت هایی كه انسان یك گناه‌ ها و لغزش دارد خدا می‌ داند، بعد فرمود مواظب باشید «جَوَارِحُكُمْ جُنُودُهُ» اعضا و جوارحی كه با آن كار كردید همان ها #سربازان_خدایند، هم شاهدند هم سربازان خدایند؛ نیروی انتظامی خدایند، نیروی مسلح خدایند. این بیان نورانی حضرت امیر غیر از آن قرآنی یك فضیلت دیگری را دارد آن نكته قرآنی آن است كه اینها می ‌فهمند؛ لذا شهادت می‌ دهند، این همان است كه در آیه قرآنی بود. فرمود: «جَوَارِحُكُمْ جُنُودُهُ» اعضا و جوارح انسان سربازان خدایند، ستاد فرمانبرداری خدایند. 🔹 اگر خدای سبحان دید انسان چندین بار بیراهه دارد می ‌رود خدا ‌آبروی او را حفظ كرده در #توبه را باز كرده چند بار ابروی او را حفظ كرده، دیدی او دیگر نه او دیگر #پرده‌_دری می ‌كند آن‌ وقت با زبان او، او را می ‌گیرد یك جایی چیزی را امضا می‌ كند كه نباید امضاء بكند یك حرف را می‌ زند كه نباید بزند با زبان او، او را می ‌گیرد؛ یعنی خدای سبحان اگر خواست ما را بگیرد ـ معاذ الله ـ از جای دیگر سرباز نمی ‌آورد! یك حرفی می‌زنیم كه آبرویمان برود یك چیزی را می‌گیریم كه آبرویمان برود یك جایی را می ‌‌‌‌رویم كه آبروی ما برود فرمود: «جَوَارِحُكُمْ جُنُودُهُ» خب این منطق ما را نمی ‌سازد؟ بله می ‌سازد! این بیان نورانی حضرت امیر است فرمود مواظب باشید او اگر خواست كسی را بگیرد این ‌طور نیست كه از شرق یا غرب لشگركشی بكند، چون زبان ما سرباز خداست یك حرف می‌ زنیم #آبرو می‌رود یك جایی را امضا می ‌كنیم #آبرو می‌ رود یك چیزی را می‌ گیریم آبرو می‌رود این‌ طور نیست كه حالا از جای دیگر لشگركشی بكند كه «أَعْضَاؤُكُمْ شُهُودُهُ وَ جَوَارِحُكُمْ جُنُودُهُ». [1]. سوره طه، آیه78. [2]. سوره قصص، آیه81. [3]. سوره نور، آیه24. [4]. سوره یس، آیه65. [5]. نهج البلاغة (للصبحی صالح)، خطبه198. #روز_ارتش_جمهوری_اسلامی_ایران #جنود_و_عیون_الهی #گناه_در_خلوت #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 📚 دیدار فرماندهان ارتش با حضرت استاد تاریخ: 1390/09/03 🆔 @a_javadiamoli_esra

💠 سیر الی الله 🔹 در بعضی از روایات ما ذیل این آیه كریمه ای كه ذات اقدس الهی در قرآن فرمود: ﴿فَفِرُّوْا إِلَی اللَّهِ﴾[1] گفتند: منظور #حج است. فرار كنید، سفر كنید به طرف خدا؛ این #سیر_الی_الله را همان حج دانستند. گرچه انسان به هر سمتی كه بخواهد روی بیاورد ﴿فَأَینَما تُوَلُّوْا فَثَمَّ وَجْهُ اللّهِ﴾[2] ولی همین انسان كه به هر سمت بخواهد روی بیاورد، #چهره_الهی را می ‌بیند، همین انسان ممكن است به جایی برسد كه ﴿أَحَاطَتْ بِهِ خَطِیئَتُه﴾[3]؛ یعنی «أینما تولّوا فثمّ وجه الشیطان»! 🔹 بیان آن دو مطلب آن است كه انسان حریم خود را، اطراف خود را، #حدود خود را خود می ‌سازد. اگر راه گناه را طی كرده است، اطراف خود را پر از شیاطین كرده، پر از مار و عقرب كرده [و] به هر سمت بنگرد شیطان و مار عقرب می ‌بیند. همین است كه در قرآن از اینها یاد شده است ﴿أَحَاطَتْ بِهِ خَطِیئَتُه﴾؛ یعنی خطیئات و گناهان اینها محیط شده است، چون اینها را فرا گرفت وفرو برد #راه_توبه برای اینها بسته است. یك وقت گناه در بیرون دروازه قلب است، انسان می‌ فهمد كه دارد بد می ‌كند واحتمال توبه در او است؛ یك وقت گناهان از درون به بیرون راه پیدا كردند كه زمینه ﴿نَارُ اللَّهِ الْمُوقَدَةُ ٭ الَّتِی تَطَّلِعُ عَلَی الأفْئِدَةِ﴾[4] را ـ معاذالله ـ فراهم كرده است در این حال نمی ‌بیند كه بد می‌ كند. بد را خوب می ‌بیند: ﴿وَهُمْ یحْسَبُونَ أَنَّهُمْ یحْسِنُونَ صُنْعاً﴾؛[5] لذا هر كاری را كه به عنوان خلاف و معصیت انجام می ‌دهد، خیال می ‌كند كار خوبی است و چون خیال می ‌كند كار خوبی است، هرگز به #توبه موفق نمی ‌شود. می ‌تواند توبه كند ولی این را بد نمی ‌داند تا از او توبه كند! پس این شخص كسی است كه درون و بیرون منزل خود را پر از شیاطین و عقرب كرده است؛ مثل كسی كه باغچه منزل را پر از علف هرز بكند، هر چه می ‌روید علف هرز است. درون گلدان اطاق خود را هم پر از علف هرز می ‌كند. 🔹 یك وقت این چنین نیست علف هرز سبز نمی‌ كند، فقط این صحنه را تطهیر می ‌كند. تنظیف می ‌كند [و] مواظب است كه علف هرزی نروید، آن‌گاه ﴿فَأَینَما تُوَلُّوْا فَثَمَّ وَجْهُ اللّهِ﴾[6] به هر سمت روی بیاورد آیات الهی را می ‌بیند. دست به هر كاری می ‌زند سودمند ظهور می ‌كند؛ هم به حال خودش [و] هم به حال دیگران ﴿جَعَلْنَا لَهُ نُوراً یمْشِی بِهِ فِی النَّاسِ﴾[7] است؛ هم برای خود #نورانی است [و] هم برای جامعه نور افكن است. اگر چنانچه انسان به این سمت رسید، این دائماً در #سیر_الی_الله است. همیشه در حال تلاش و كوشش است كه فساد دامن گیرش نشود، این «فرار الی الله» دارد. اما اگر كسی ـ معاذ الله ـ تمام اطراف درون وبیرون را پر از علف هرز كرده است، او اصلاً راه حركت را عمداً با دست خود بسته است؛ یعنی با دست خود پای خود را بست و با دست خود دهان خود را بست و با دست خود گوشش را بست و با دستان خود چشمانش را بست و با دست خود دهانش را بست. 🔹 یكی از بارزترین مصادیق #سیر_الی_الله همین جریان حج است كه انسانی كه حج می ‌رود #سفر_الهی دارد. گرچه هر جا انسان خدا را می ‌تواند زیارت كند و عبادت كند و «ضیف الرحمن» باشد، ولی ذات اقدس الهی بعضی از مكان ها را و بعضی از زمان ها را برای ضیافت و برای پذیرایی آماده كرده است و مشخص كرده است فرمود: ﴿فَفِرُّوْا إِلَی اللَّهِ﴾ كه در ذیل این كریمه آمده است یعنی سفر به #حج[8] [و] قهراً فرار از غیر خداست به خدا. چون خدا همه جا هست معنای #سیر_إلی_الله سیر مكانی یا زمانی نخواهد بود؛ خدا در هر زمان و در هر زمین و درهمه موارد هست ﴿هُوَ الَّذِی فِی السَّماءِ إِلهٌ وَفِی الأرْضِ إِله﴾.[9] [1] . الكافی، ج 4، ص 256؛ «عن ابی‌ جعفر(علیه السلام) قال : ﴿فَفِرُّوْا إِلَی اللَّهِ إِنِّی لَكُم مِنْهُ نَذِیرٌ مُبِینٌ﴾ قال: حُجّوا الی الله عزّ وجلّ». [2] . سور ه بقره، آیه 115. [3] . سوره بقره، آیه 81. [4] . سوره همزه، آیات 6 ـ 7. [5] . سوره كهف، آیه 104. [6] . سوره بقره، آیه 115. [7] . سوره انعام، آیه 122. [8] . ر . ك: الكافی، ج 4، ص 256. [9] . سوره زخرف، آیه 84. #روز_ترویه_و_آغاز_مراسم_حج_تمتع #سیر_دائمی #سفر_به_سوی_خدا #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 📚 اسرار حج جلسه اول تاریخ: 1370/12/27 🆔 @a_javadiamoli_esra

💠 منشأ اعمال 🔹 سیئه و حسنه كه وصف فعل ‌اند، وجود خارجی ندارند بلکه از انطباق و عدم انطباق این فعل به قانون شرع انتزاع می ‌شوند؛ منشأ پیدایش چنین كاری هم خصوصیت های گوناگون نفس است و این #نفس هم كاملاً #قابل_تغییر و تبدیل است. 🔹 مادامی كه انسان در محدوده دنیا زندگی می‌كند قابل تغییر و تبدیل است؛ بد خوب می ‌شود خوب بد می ‌شود، گاهی بدبو خوش ‌بو می ‌شود گاهی خوش ‌بو بدبو می ‌شود. این #دنیا_جای_تغییر و تبدیل است؛ اگر یك كود بدبو شده میوه شیرین یا یاس معطّر، یك انسان بدنیت و بد اراده‌ هم با #توبه, طیب و طاهر می‌شود یا ـ معاذ الله ـ انسان بدعاقبت مثل میوه‌ ای است كه می ‌پوسد و متعفّن می‌ شود. 🔹 اگر كسی خود را به #باغبان_خوب بسپارد که هو الله، بر اساس ﴿وَاللَّهُ أَنبَتَكُم مِنَ الْأَرْضِ نَبَاتاً﴾، او خبیث را طیب می ‌كند و همین طور نگه می ‌دارد اما اگر خود را به خبیث بسپارد به نام شیطان که ﴿وَالَّذِینَ كَفَرُوا أَوْلِیاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ﴾ اولیایشان شیطان است ﴿یخْرِجُونَهُم مِنَ النُّورِ إِلَی الظُّلُمَاتِ﴾، این یك میوه معطّر و شیرین را به صورتی بدبو در می ‌آورد. 🔹 نفس, قابل تغییر است، این #نفس و این #اراده كه تغییرپذیر شد منشأ تبدّل و گوناگونی افعال است وگرنه این طور نیست که ما در خارج، فعلی داشته باشیم به نام سیئه یا فعلی داشته باشیم به نام حسنه! این كسی كه دارد غذای حلال می ‌خورد آن كسی كه دارد غذای حرام می ‌خورد، كارهای طبیعی و وجود خارجی هر دو یكی است منتها یك كار #موافق_با_شریعت است كه از آن حسنه انتزاع می ‌شود یك كار مخالف شریعت است كه از آن سیئه انتزاع می ‌شود، منشأ این وفاق و خلاف هم آن #اراده خوب و بد است و منشأ اراده خوب و بد، آن خصوصیت نفسانی است كه یا طیب است یا خبیث. آن اگر اصلاح بشود اراده‌ ها اصلاح می ‌شود و اراده‌ها كه اصلاح شد افعال اصلاح می‌ شود. #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 📚 سوره مبارکه فرقان جلسه 27 تاریخ: 1390/12/13 🆔 @a_javadiamoli_esra

ماه شعبان منه از دست! 🔹 اول سال پیش آقایانی که اصحاب دعا هستند اول #ماه_مبارک_رمضان است و ماه شعبان آخرین ماه سال است؛ سرّ آن دو تا دلیل است: یکی نصوص و یکی ادعیه. مجموع تعبیرهایی که در روایات و در ادعیه است این است که از ماه مبارک رمضان به «رَأْسُ‏ السَّنَة» یاد شده است، یک؛ از ماه مبارک رمضان به «غُرَّةُ الشُّهُور» یاد شده است، دو؛ لذا آن آقایانی که اهل این حساب های معنوی هستند اول سالشان #ماه_مبارک_رمضان است آخر سالشان ماه #شعبان لذا تمام تلاش و کوشش را می کنند که #توبه اگر هست در همین ماه شعبان انجام بدهند، چون به هر حال هر تاجری آخر سال بررسی می کند. 🔹 اصرار آن آقایان این است که در این آخر سال حساب ها را بررسی کنند استغفار بکنند حقی از کسی بر عهده آنهاست حق را ادا کنند که این سال با طهارت پایان بپذیرد که با #طهارت وارد سال جدید بشوند و مرحوم علامه هم این شعر را از حافظ با یک احترامی می خواندند. آن غزل معروف حافظ بر این ماه شعبان خیلی تکیه می کند: ماه شعبان منه از دست قدح کاین خورشید ٭٭٭ از نظر تا شب عید #رمضان خواهد شد 🔸 #ما_شعبان را از دست نده برای اینکه آخر سال است و عفو و گذشت و مانند آن در همین است. اگر ماه شعبان را از دست دادید وصال نصیب شما نمی شود تا لیله عید فطر. لینک مطلب: https://b2n.ir/z53154 http://news.esra.ir/ #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 📚 درس خارج فقه ارث جلسه 93 تاریخ: 1400/01/18 🆔 @a_javadiamoli_esra

💠 ضیافت الهی 25 ▫️ غیر از معصومین، خطای فکری و خطیئه عملی همه ما را تهدید می ‌کند. ▫️ غیر از معصومین، خطای فکری و خطیئه عملی همه ما را تهدید می‌کند. نمی‌توانیم بگوییم ما نه مشکل علمی داریم نه مشکل عملی؛ هر دو مشکل را داریم. اما دو چیز مقدور ماست: یکی کم کردن این لغزش ها و دیگری ترمیم آنها. تلاش و کوشش کنیم که کمتر اشتباه بکنیم، تلاش و کوشش کنیم که کمتر بیراهه برویم؛ این مقدور ماست و دوم اینکه اگر لغزیدیم فوراً #توبه کنیم. ▫️ این همه مشرکان و بت‌پرستان صدر اسلام بودند که اباذر و سلمان و مقداد شدند. پس می‌شود بت‌پرستی بشود #موحد_ناب. توبه برای همین است. اینکه در سوره مبارکه «نساء» فرمود: ﴿إِنَّ اللّهَ لاَ یغْفِرُ أَن یشْرَكَ بِهِ وَ یغْفِرُ مَا دُونَ ذلِكَ لِمَنْ یشاءُ﴾، به استناد: ﴿لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمیعاً﴾، این ذنوب جمع است، با «الف و لام» هم آمده است، هیچ گناهی نیست که قابل بخشش نباشد. ما تا نفس می‌ کشیم در حوزه حرکت، تغییر، تبدیل و مانند آن هستیم. اما وقتی رخت بربستیم و نفس تمام شد «الْیوْمَ عَمَلٌ وَ لَا حِسَابَ وَ غَداً حِسَابٌ وَ لَا عَمَل‏» آنگاه راه توبه بسته است. بنابراین ما تا دنیا هستیم جا برای تبدیل و توبه است. #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 📚 درس اخلاق تاریخ: 1397/10/06 🆔 @a_javadiamoli_esra

💠 فیض حسنات 🔹 فرمود: ﴿یدْرَءُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّیئَةَ﴾؛ این ﴿یدْرَءُونَ﴾ یعنی دفع كردن، در قبال رفع نیست. انسان تا در درون خود مشكل خودش را حل نكند #مشكل_جامعه حل نمی ‌شود؛ در حلّ مشكل خود، سیئه را با حسنه دفع می ‌كند؛ چطور دفع می ‌كند؟ اگر قصد گناه كرد كه سیئه است، چون ﴿وَإِمَّا ینْزَغَنَّكَ مِنَ الشَّیطَانِ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللّهِ﴾، با #استعاذه با پناه بردن به ذات اقدس الهی با رفتن در پناهگاهِ «كَلِمَةُ لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ حِصْنی» یعنی با دفع, جلوی سیئه را می ‌گیرد خودش را حفظ می‌ كند و آلوده نمی‌ شود و اگر ـ خدای ناكرده ـ آلوده شد، با رفع یعنی با #توبه و انابه آن سیئه را برطرف می ‌كند كه این می ‌شود ﴿وَیدْرَءُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّیئَةَ﴾ دفعاً أو رفعاً. این مربوط به #خود_شخص؛ در محیط #خانواده هم همین طور است، در محیط #جامعه هم همین طور است؛ وقتی مشكل خودش را دفعاً یا رفعاً از راه حسنه حل كرد مشكل جامعه هم دفعاً یا رفعاً از راه حسنه حل می ‌شود: ﴿وَیدْرَءُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّیئَةَ﴾ اما وقتی به مقام قضا رسید یك قاضی باید حكم بكند، وقتی مسئله دشمن بیرونی مطرح است آنجا ﴿جَزاءُ سَیئَةٍ سَیئَةٌ مِثْلُهَا﴾. 🔹 فرمود: ﴿وَیدْرَءُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّیئَةَ﴾؛ این گروه تنها معتقدِ محض نیستند، گذشته از #اعتقاد, صابرند و گذشته از #صبر, جلوی سیئه را می ‌گیرند دفعاً أو رفعاً و نه تنها كارِ بد نمی ‌كنند بلكه آنچه ما به آنها دادیم آن را هم در راه خدا #انفاق می ‌كنند: ﴿وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ ینفِقُونَ﴾. #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 📚 سوره مبارکه قصص جلسه 21 🆔 @a_javadiamoli_esra