هدایت شده از الگوی پیشرفت اسلامی
⚡️جمع ابتدایی ادله از طریق سه عملیات استنباطی پایه گذاری می شود!
👌یکی از مهمترین ممهدات و مقدمات تفقه، تشریح مفهوم مُکث در بیان شارع محترم است. در هر باب فقهی -از جمله فقه المکاسب- با به کارگیری عملیاتهای استنباطی مرتبط با مُکث جمع ابتدایی ادله و ارائه یک نگاه نظام مند و غیر اتمیک به گزاره های شارع پایه گذاری می شود. برخی از عملیات های استنباطی مُکث پایه به شرح زیر است:
👌مرحله اول عملیات های استنباطی مُکث پایه: اِحصاء و تفکیک گزاره های مرتبط با یک موضوع است. در برخی از موارد با کَشف یک روایات ساختاری مرتبط با یک موضوع، هر دو مرحله احصاء و تفکیک تحصیل می گردد. (بر اساس تتبع گسترده فعلی، اسمی و حرفی و با فرض عدم وجود روایت ساختاری معتبر در حوزه مکاسب، مسائل حوزه مکاسب را در ۹ گروه احصاء و تفکیک نموده ایم.)
👌مرحله دوم عملیاتهای استنباطی مُکث پایه: آغاز مرحله گونه شناسی گزاره های شارع در فرآیند استنباط است. تقسیم گزاره های شارع به گزاره های تعریف کننده، گزاره های تصویر ساز و گزاره های تصمیم ساز، از جمله ی شایع ترین گونه شناسی های گزاره های شارع محسوب می گردد. (گونه شناسی اولیه) اِعمال عملیات گونه شناسی در گزاره های تبیینی شارع؛ به کشف ابعاد مختلف تبیین در ادبیات معقول شارع می انجامد. فقه البیان در مراحل تفصیلی تفقه، گونه شناسی های تفصیلی را هم پیشنهاد و توصیه می نماید.
👌مرحله سوم عملیات های استنباطی مُکث پایه: اِعمال ترتیب و تبویب در گونه های مختلف آیات و روایات است. با توجه به مرحله تبیین و نیاز مخاطب، اِعمال تقدم و تأخر در بیان گزاره های مرتبط با تعریف، تصویر و تصمیم توسط فقیه، انجام می پذیرد. شایان ذکر است: که در فرض وجود روایات ساختاری و یا در فرض وجود تصریح در تقدم بیانی یک گزاره، استفاده از ترتیب های بیانی شارع معقولیت روشنی دارد. فتأمل جیداً
👌نتیجه عملیات های مُکث پایه: حصول جمع ابتدایی در بین گزاره های تعریفی، تصویر کننده و تصمیم سازِ مرتبط با یک موضوع و ملاحظه هر سه نوع گزاره در بیان فقیه است. در روش های فعلی استنباط تجمیع ادله میان گونه های سه گانه ادله صورت نمی پذیرد و مسئله جمع ادله، به جمع میان گزاره های تصمیم ساز (گزاره های ناظر به اوامر و نواهی) محدود شده است! شایان ذکر است: توجه و تجمیع گونه های مختلف تبیینی در بیان شارع به ارتقای قابل توجه اقناع در بیان فقیه -که لازمه انذار است- می انجامد!
حجتالاسلام علی کشوری - جلسه بیستم درس استدلالی مکاسب - یکشنبه ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۴ - قم
🗞خبر مرتبط: درباره عملیاتهای استنباطی تأمل پایه:
https://eitaa.com/olgou4/7694
#فقه_المکاسب
#فقه_البیان
#جمع_ابتدایی_ادله
https://eitaa.com/olgou4