🔸 شب گذشته استاد فاطمی جهت طرح بحث درباره "نقد فیلم" به مدرسه ما دعوت شده بود و قصد داشت رویکرد مد نظر شهید آوینی را تبیین کند.
🔹 آوینی تذکر میدهد که ما دو نوع رویکرد در نقد فیلم داریم. یکی آنکه محتوا را ببینی و نقد کنی؛ دیگر آنکه فُرم را بنگری. آوینی بر رویکرد دوم برای مواجهه با سینمای غرب تاکید میکند البته سختی کار هم آنجاست که محتوا با فرم یکی شده باشد و در نتیجه دیدن فُرم و نقد آن ساده نیست.
🔸 طبیعی است که به عنوان مقدمه باید اندکی درباره "فرم و محتوا" صحبت شود. برای این مقدمه هم مقدمه دیگری نیاز است و آن بحث از "حقیقت زبان" است که حقیقتا مشکل است.
🔹 استاد داشت همین سیر بحث را طی میکرد که در دقایق پایانی دو سه نفر از مخاطبین، برافروخته شدند و داد سخن سر دادند که: وا اسلاماه این حرفها برخلاف قواعد معرفت شناسی است! ما شما را برای نقد فیلم دعوت کردهایم، این مزخرفاتِ ذوقی چیست که در ذهن مخاطب القا میکنید؟ با این حرفها چه روش و ملاکی برای تشخیص حقیقت باقی میماند؟
(((تو گویی حقیقت آن بیرون نشسته است و منتظر است تا ما با پیروی از روش، آن را به چنگ آوریم! و ما هم تا الان ملاک و روشی را به جهانیان ارائه دادهایم تا هرکس به راحتی بتواند صاحب حقیقت شود و همه اقوام را از اختلاف نجات دادهایم و امت واحده تشکیل شده است. اما الان که آقای فاطمی دارد این حرفها را میزند باعث اختلاف در امت میشود و با سلب روش و ملاک حقیقت، ما را از بهشتی که درش ساکنیم هبوط میدهد! حاشا و کلا که اجازه بدهیم)))
🔸 استاد جوابهایی داد و دوستان هم ادامه دادند و فضا به جدل کشیده شد. تقریر آنچه گذشت از حوصله قلم من بیرون است ولی قصدم این بود که بگویم با دیدن آن صحنه یاد این سخن از دکتر داوری افتادم:
وقتی "دانستن"، میزان و ملاک وجود داشتن میشود و وجود چیزها باید در علم و با علم اثبات شود، پیداست که "روش" اهمیت پیدا میکند.
(بلای بیتاریخی و جهان بیآینده، صفحه ۳۹)
🔹 من حدسش را میزدم که طرح بحث فرم و محتوا _آن هم به نحوی که شهید آوینی التفات دارد_ برای این گروه از مخاطبین چالش برانگیز است ولی انتظار این حجم از پرخاشگری و تندی و داد و بیداد را نداشتم.
🔸 بعد که کمی فکر کردم دیدم آن دوستان عزیز حق داشتند برافروخته شوند آخر "معرفت شناسی" ناموس فکری آنهاست و کسی که به آن تعرض کند را سنگسار میکنند. (هرچند که اصلا طرح بحث دیشب ربط صریحی به معرفت شناسی نداشت و استاد هم تعجب کرد که چرا حرفهایش را حمل بر مخالفت کردند)
🔹 ناگفته نماند در بین مخاطبین افرادی هم بودند که حس کردند حرفهای استاد جدی است و باید با همدلی جلو رفت و گفتگو کرد؛ استاد هم قول داد که اگر دوستان مایلند در این باره جلساتی را به بحث و گفتگو بنشینند...
🔺 @varastgi