📝 مباحث ارائه شده در جلسه‌ی چهارم اصول فقه شهید مطهری: ۱. برهان احتیاج و اثبات دایره مسائل فقه بالمعنی الاعم • محتوا برهان (با بیان شهید مطهری): -انسان در مسیر حیات خود، برای رسیدن به کمال مطلوب، نیازمند قانونی جامع است که تمامی نیازهای ضروری او را پاسخگو باشد. -وجود چنین قانونی از سوی خداوند ممکن است، زیرا او فیاض علی‌الاطلاق و آگاه به تمام ابعاد وجودی انسان است. -اگر این قانون از طرف خداوند افاضه نشود، نشان‌دهنده این است که قابلیت (در انسان) وجود دارد، اما فاعلیت (از طرف خدا) نیست. • این استدلال، پایه و اساس ضرورت «فقه به معنای اعم» (شامل تمام ابعاد زندگی انسان) را تشکیل می‌دهد. ۲. مباحث مدخل (مباحث مقدماتی علم) • تعریف: مباحثی که به عنوان مبادی تصوری (تعاریف و مفاهیم پایه) و مبادی تصدیقی (مباحثی که تصدیق مسائل علم متوقف بر آنهاست) در ابتدای طرح یک علم مورد بررسی قرار می‌گیرند. • دسته‌بندی مباحث مدخل: 1. مبادی کل علم: مباحثی که پایه و اساس تمامی مسائل آن علم هستند، مانند تعریف خود علم. 2. مبادی یک باب خاص: مباحث مقدماتی مربوط به یک بخش یا باب خاص در علم. 3. مبادی یک مسئله: مباحث مرتبط با یک یا چند مسئله جزئی. • تأثیر این مباحث: این مباحث دیدگاه‌ها و نگرش‌های فقیه یا اصولی را شکل می‌دهند در شکل‌گیری فهم پژوهشگر در شناخت و ظرفیت مسائل علم و کاربرد عملی علم، مانند حل مشکلات و ارائه برنامه‌های متناسب با شرایط زمان، نقش کلیدی ایفا می‌کنند. ۳. شناخت اعتباریات: یک مبحث مغفول در مدخل • تعریف اعتباریات: اموری هستند که واقعیت خارجی ندارند، بلکه بر اساس اعتبار انسان (چه شرع باشد چه عرف) ساخته می‌شوند؛ مانند احکام شرعی و قوانین اجتماعی. • اهمیت شناخت اعتباریات: - شناخت اعتباریات یکی از مباحث مقدماتی کل علم است، اما غالباً نادیده گرفته می‌شود و جای آن در ابتدای علم اصول خالی است. - این شناخت باعث می‌شود که از آسیب‌های ناشی از خلط کردن احکام حقایق با اعتبارات جلوگیری گردد. -در علمی مانند علم اصول فقه که علمی اعتباری است و مجتهد در آن به دنبال شناخت و بررسی اعتباریات شارع مقدس و استخراج قواعد واحکام( معتبرات شارع) است، این بینش و التزام به این شناخت، مجتهد را به استفاده از قوانین علوم اعتباری وادار میکند تا بر اساس قوانین علوم اعتباری، استنباط‌های معتبر و کارآمدی داشته باشد. -در صورت نادیده‌گرفتن و عدم شناخت صحیح این نکته، به استنباط های ناکارآمد می انجامد. -مثال: شهید مطهری برای نشان دادن اهمیت این نکته، می‌گوید که برخی علما به دلیل بی توجهی به این تفاوت، دچار خلط شده اند. برای مثال، قاعده فلسفی «تقدم شیء علی نفسه»که در حوزه حقایق جریان دارد را در علوم اعتباری به کار برده اند، حال آنکه در اعتباریات، تقدم شیء بر نفس محال نیست. #سرفصل #اصول_مقدماتی #شهید_مطهری #مقدمات ✦ مدرسه علوم انسانی اسلامی سها 👇🏻 📮 کانال ایتا | وب سایت