تاریخ‌دانی یا تاریخ‌بافی؟ چند نکته در نقد روایت مجعول کیانفر و صادق زیباکلام در تحریف نهضت تنباکو! [صفحه۱ از ۲] علی احسان‌زاده @rozaneebefarda 🔻🔻🔻 اخیرا فردی به نام کیانفر در کنار زیباکلام در رسانه برجامی رادیکال خبرآنلاین ادعاهای تحریف‌آمیز و عجیبی علیه میرزای شیرازی و نهضت تحریم تنباکو مطرح کرده است! مدعاهایش را اینجا ببینید: مختصر: https://eitaa.com/rozaneebefarda/18267 مفصل: khabaronline.ir/xnyNM نقد مفصل آن‌چه در این چند دقیقه توسط این قاجارپژوه (!) و استادتمام (!) گفته می‌شود به قدر یک کتاب، مجال می‌طلبد. اما جهت روشن‌شدن فضاحت این روایت دروغین، فعلاً به چند نکته اشاره می‌شود. ۱. #نهضت_تحریم کالای فرنگی، پیش از انعقاد قرارداد رژی در ۱۳۰۷ق و با هدف مبارزه منفی با #استعمار_اقتصادی آغاز شده بود که نماد آن را می‌توان مجموعه‌ی استفتائاتی دانست که #شیخ_فضل‌الله_نوری در سال ۱۳۰۶ق از میرزای شیرازی با عنوان "رساله‌ی جوابیه" در تهران منتشر کرد. نهضت تنباکو در ۱۳۰۹ق، امتداد این جریان است و بدون آن قابل تحلیل نیست. ۲. نهاد مرجعیت شیعه از استعمار و تحولات جهانی باخبر بود و روند اعطاء امتیازات در دوره‌ی متاخر ناصری را مشابه روند استعمار هندوستان می‌دانست. نشانه‌ی این هوشیاری را می‌توان در نامه‌ی ملا علی کنی به ناصرالدین شاه پس از انعقاد قرارداد رویتر مشاهده کرد که در آن، صریحاً به حوادث هند اشاره شده. ۳. #میرزای_شیرازی از هوشیارترین رهبران شیعه در دو قرن اخیر است که اساساً انتخاب او به زعامت از سوی بزرگان شاگردان شیخ انصاری ناشی از همین امتیاز او علاوه بر عظمتش در فقاهت و تقوا بود. گواه این سیاست‌دانی را می‌توان از شاگردان سیاستمدار او از شیخ فضل‌الله نوری و آقانجفی اصفهانی و سید لاری و سید محمدکاظم یزدی و میرزا محمدتقی شیرازی و میرزای نائینی و شهید مدرس و بسیاری دیگر از بزرگان سراغ گرفت. نمونه‌های سیاست‌ورزی او نیز در تاریخ مذکور است. ۴. نهضت تنباکو پس از افشای قرارداد رژی میان دربار ایران و تالبوت، محدود به شیراز نیست. بله، آیت‌الله سید علی‌اکبر فال‌اسیری اولین اعتراض شدید را آغاز می‌کند، ولی او حکمی نمی‌دهد و با دستگیری و #تبعید سریع او به عراق، در آن مرحله، جنبش مردمی در شیراز پا نمی‌گیرد. اولین حرکت مردمی گسترده در تبریز به رهبری آیت‌الله میرزا جواد مجتهد تبریزی شکل می‌گیرد. و پس از آن، حرکتی گسترده در اصفهان آغاز می‌شود که رهبری آن را آیت‌الله #آقانجفی_اصفهانی و برادران بزرگوارش بر عهده دارند. و اولین بار، #حکم_تحریم در اصفهان و از سوی آقانجفی صادر می‌شود. هم‌زمان اعتراضات در تهران و دیگر شهرها نیز شعله می‌کشد. ۵. در تمامی این حوادث، روحانیون به عنوان صدای اعتراض مردم و نماینده‌ی خشم آنان پرچم‌دارند. ناخرسندی #کشاورزان و #تجار توتون و تنباکو از انحصار محصول در دست انگلیسی‌ها و رفتارهای زورگویانه و تحکم‌آمیز آن‌ها با مردم ایران از مهم‌ترین عوامل شکل‌گیری قیام عمومی بود. ۶. میرزای شیرازی پیش از صدور حکم تحریم، در نامه‌ای خطاب به شاه، او را از تبعات زیان‌بار قرارداد رژی تنباکو آگاه کرده بود، ولی با ادامه‌ی این تعهد استعماری، تحریم را به تنها راه حل بدل نمود. اگر میرزا منزوی بود و برای صدور حکم در عمل انجام‌شده قرار گرفته بود، چگونه می‌توان این نامه‌نگاری را تحلیل کرد؟ ۷. صدور حکم تحریم از سوی زعیم شیعه نیز دفعی نبود؛ او از شاگردان و مشاوران خود خواست تا هر یک متنی برای حکم پیش نهند. و در نهایت، حکم تحریم صادر شد. نامه‌ی معروف سید جمال‌الدین اسدآبادی به میرزا پیش از صدور حکم نیز، اگرچه منشاء اصلی تصمیم او نبود، ولی خود، نشانی از آگاهانه بودن تصمیم میرزای شیرازی است. ۸. حکم تحریم به سرعت در هزاران نسخه در کشور منتشر شده و با اقبالی عمومی، بی‌سابقه و سریع مواجه گشت. این اقبال، خود نمودار همراهی اقشار مختلف مردم- از جمله کشاورزان- با این حکم بود. ۸. این، اولین #قیام_عمومی در تاریخ ایران بود. در این نهضت از زنان حرم‌سرای شاه تا لوتی‌ها، همه‌ی #مردم به حکم رهبر دینی گردن نهادند و بافت دینی جامعه‌ی ایران را به رخ کشیدند. این وحدت و بیداری، می‌توانست زمینه‌ای بسیار مغتنم برای یک #حرکت_عمومی به سوی پیشرفت و تحول باشد که در سایه‌ی آن رونق اقتصادی درون‌زا نیز شکل گیرد. این آورده را هرگز نمی‌توان با ورود سرمایه‌ی استعماری که در نهایت به نابودی استقلال و ملیت کشور می‌انجامید، قیاس کرد. @rozaneebefarda