آیا در زمینِ حریف «پیروز» شدیم؟ | تله‌ی «شناختی» پشتِ یک مناظره داغ این روزها فضای مذهبی و نخبگانی متاثر از مناظره اخیر میان استاد حامد کاشانی و آقای سلیمانی اردستانی درباره «شهادت حضرت زهرا (س)» است. بسیاری نفسِ راحت کشیدند که پاسخ‌های متقن داده شد و شبهات دفع گردید. اما اگر با عینک «امنیت شناختی» به صحنه نگاه کنیم، ماجرا پیچیده‌تر از یک پیروزی در مناظره است. برای درک نقشه حریف، باید مفهومی کلیدی در جامعه‌شناسی سیاسی را بشناسیم: «پنجره اُورتون». 🔻 پنجره اُورتون چیست؟ جوزف اُورتون معتقد بود در هر جامعه، طیفی از ایده‌ها وجود دارد، اما سیاستمداران و مردم فقط ایده‌هایی را می‌پذیرند که در یک بازه مشخص (داخل پنجره) باشند. ایده‌های بیرون از پنجره، «تابو»، «تندروانه» یا «غیرقابل‌تصور» تلقی می‌شوند. کارویژه مهندسانِ افکار عمومی این است: اگر می‌خواهید یک ایده تابو (مثل ردِ شهادت) را رسمی کنید، نباید ناگهان آن را فریاد بزنید؛ بلکه باید آرام‌آرام «پنجره» را به سمت آن هُل دهید. 🔻 تکنیک «قورباغه پخته» در سه پرده جریانی که به دنبال «تقدس‌زدایی» از باورهای شیعه است (و سر از شبکه‌های وهابی درمی‌آورد)، دقیقاً طبق مراحل این نظریه عمل کرده است: 1️⃣ مرحله اول: غیرقابل تصور (تابو) تا دهه گذشته، تشکیک در شهادت حضرت زهرا (س) خط قرمزی بود که کسی جرأت نزدیک شدن به آن را نداشت. این ایده کاملاً «بیرون از پنجره» بود. 2️⃣ مرحله دوم: رادیکال (قبح‌شکنی) چند سال پیش، با طرح شبهات توسط چهره‌هایی مثل حسین دهباشی، شوک اولیه وارد شد. هدف در این مرحله «پذیرش» نبود، بلکه «شنیده شدن» و شکستن سد روانی جامعه بود. پنجره تکان خورد. 3️⃣ مرحله سوم: پذیرفتنی و قابل بحث (وضعیت امروز) خطرناک‌ترین اتفاق در روزهای اخیر رخ داد. برگزاری یک «مناظره رسمی» در یک مکان «آکادمیک» با حضور یک «استاد برجسته حوزه». پیام پنهان این مناظره چیست؟ پیام این است: "این موضوع دیگر یک حقیقتِ مقدس و قطعی نیست؛ بلکه یک نظریه تاریخیِ قابل‌اختلاف است که می‌توان دور یک میز نشست و درباره‌اش چای خورد و بحث کرد." ⚠️ پیروزی تاکتیکی، شکست راهبردی؟ درست است که در میدان استدلال، پاسخ‌های کوبنده داده شد (پیروزی تاکتیکی)، اما حریف به هدف پنهان خود رسید: «جابه‌جا کردن پنجره اُورتون». آن‌ها موفق شدند موضوع را از دایره «مسلمات اعتقادی» به دایره «مسائل علمیِ اختلافی» منتقل کنند. این یعنی «عادی‌سازی». زمانی که یک باور از آسمانِ «قداست» به زمینِ «تاریخ» کشیده شود، دیگر کسی برای آن «هزینه» نخواهد داد. مراقب باشیم که در شادیِ غلبه بر حریف، متوجه نشویم که زمین بازی عوض شده است. مسئله آن‌ها کشف حقیقت نیست؛ مسئله «تکرارِ تشکیک» برای «بی‌حس کردن» جامعه است. #امنیت_شناختی #پنجره_اورتون #جنگ_روایت #فاطمیه #تنویر @tanwir 🔰🔰🔰🔰🔰🔰 🌐 کانال موسسه آموزش عالی حوزوی علامه طباطبایی ره کرمانشاه -------------------------------- ----------------------------------