❖ انواع ساختار جوامع انسانی 📝 #یادداشت در بررسی ساختار جوامع انسانی، با سه حوزه تحلیلی مواجه هستیم: 1. فرد بما هو فرد (فرد بهمثابه موجودی مستقل) 2. فرد بما هو اجتماع (فرد در جایگاه کنشگر اجتماعی) 3. اجتماع بما هو اجتماع (جامعه بهمثابه یک کل نظام‌مند) ۱. فرد بما هو فرد این حوزه به ماهیت انسانیِ مستقل از جامعه می‌پردازد. در این چارچوب، فرد به‌عنوان موجودی خودبسنده در نظر گرفته می‌شود که فارغ از حضور دیگران، نیازهای ذاتی مانند آب، غذا، امنیت، و لذت‌های درونی را تجربه می‌کند. حتی در شرایط فرضیِ عدم وجود جامعه، این نیازهای اولیه (به تعبیر برخی اندیشمندان، "نیازهای سلسله‌مراتبی مازلو") پابرجا هستند. برای مثال، انسانِ نخستین در انزوا نیز به‌دنبال تأمین این ضروریات بود. این سطح از تحلیل، بر "فردیت محض" تأکید دارد. ۲. فرد بما هو اجتماع این حوزه به کنش‌های فرد در تعامل با ساختارهای اجتماعی اشاره دارد. بسیاری از نیازها و رفتارها (مانند ازدواج، رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی، یا التزام به حقوق دیگران تحت عنوان "حق‌الناس" در فقه اسلامی) تنها در بستر جامعه معنا می‌یابند. برای نمونه، مفهوم "چراغ قرمز" به‌عنوان یک هنجار اجتماعی، در غیاب جامعه فاقد موضوعیت است. بنابراین، فرد در این سطح، "کنشگر اجتماعی" است که هویت و رفتارش تحت تأثیر روابط جمعی شکل می‌گیرد. ۳. اجتماع بما هو اجتماع این سطح، جامعه را به‌عنوان یک کلیت مستقل از اعضای آن تحلیل می‌کند. فرهنگ، اقتصاد، و نهادهای اجتماعی (مانند نوروز یا اقتصاد مقاومتی) حتی با تولد یا مرگ افراد خاص تداوم می‌یابند. برای مثال، خطاب قرآن به یهودیان مبنی بر "شما کسانی بودید که پیامبران را کشتید" (آیه ۹۱ سوره بقره)، ناظر به هویت جمعی است، نه افراد خاص. این نشان می‌دهد جامعه دارای "شخصیت تاریخی" است که قوانین و روحیه‌ای کلان بر آن حاکم است و افراد را -گاه به‌رغم میلشان- تحت تأثیر قرار می‌دهد. جمع‌بندی: برای تحلیل جامع انسان، باید این سه ساحت را همزمان در نظر گرفت: - تأثیرپذیری فرد از نیازهای ذاتی (فرد محض) - نقش‌پذیری در تعاملات اجتماعی (فرد اجتماعی) - انقیاد در برابر ساختارهای کلان جامعه (اجتماع بما هو اجتماع) این چارچوب سه‌بعدی، امکان درک بهتری از دینامیک فرد و جامعه را فراهم می‌کند. 📌 برداشتی از جلسات حجت الاسلام #علی_اسدی _________ #جامعه #ساختار_جوامع #جامعه_شناسی ✦ مدرسه علوم انسانی اسلامی سها 👇🏻 📮 کانال ایتا | وب سایت