✡ عملکرد ازلیان در نهضت مشروطه (١)
1⃣ در جریان مشروطه، #بابیان_ازلی فرصت را مغتنم شمرده و در بین مشروطه‌خواهان #نفوذ کردند. آنان با فعالیت در قالب #انجمن‌های_سری سهم مهمی در تحولات نهضت #مشروطه داشتند.
2⃣ اولین حضور عناصر #ازلی نظیر #ملک‌المتکلمین، #یحیی_دولت‌آبادی و... در انجمنی سرّی بود که در ١٣٢٢ق توسط اعضای #کمیته_بیداری نظیر ملک‌المتکلمین و #سیدحسن_تقی‌زاده و... تشکیل شد. [١] محل تشکیل این جلسات سرّی، باغ #سلیمان‌خان_میکده بود.
3⃣ اعضاء این انجمن برای ایجاد آشوب و شورش، برنامه داشتند. [۲] آنها که می‌دانستند بدون حضور و تأیید علما نمی‌توانند به اهداف خود برسند، از اعضای روحانی انجمن استفاده کردند. مثلاً #سیداسد‌الله_خرقانی را به نجف فرستادند تا با آخوند خراسانی، شیخ عبدالله مازندرانی، میرزا خلیل تهرانی و سیدمحمدکاظم یزدی ارتباط برقرار نماید. [٣] البته علمای برجسته با انجمن ملی، همکاری نکردند. [۴]
4⃣ از سوی دیگر انجمن تلاش می‌کرد تا بین اقشار برجسته #نفوذ کند. آنها با شاهزادگان و رجال دولتی همانند صنیع‌الدوله، سعدالدوله، مشیرالدوله، ناصرالملک، احتشام‌السلطنه و... ارتباط برقرار کردند. [۵] ملک‌المتکلمین نیز با شاهزاده سالارالدوله، والی غرب رابطهٔ دوستانه برقرار کرد که هم از کمک‌های مالی شاهزاده بهره‌مند شدند و هم از نفوذ او در بین ایلات و عشایر کردستان استفاده کردند.
5⃣ #یحیی_دولت‌آبادی -از سران ازلی- در جریان #بست‌نشینی مشروطه‌خواهان در سفارت انگلیس از کسانی بود که تمایل بسیاری برای این امر داشت. وی نزد سفیر انگلیس رفته و تقاضای کمک برای ایجاد مخالفت علیه دولت کرد. [۶] تلاش امثالِ دولت‌آبادی باعث شد که #مشروطه در اختیار انگلیس قرار گیرد.
6⃣ در اسناد وزارت خارجه انگلیس به ارتباط دولت‌آبادی با عناصر سفارت اشاره شده است. وی از سفارت انگلیس می‌خواهد: «موجب سپاس‌گزاری خواهد بود که سفارت انگلیس مطالبی را که می‌خواهد به این گروه (روحانیون) برساند، از طریق او اعلام کند.» [٧]
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡ عملکرد ازلیان در نهضت مشروطه (٣)
1⃣ اعضای این حزب به‌دلیل افکار تند و افراطی و تقلید کورکورانه از انقلابیون فرانسه و بلشویک‌های روسیه، فضای کشور را به تندروی‌ها، بلواآفرینی‌ها و #ترور آلودند و با رادیکال ساختن مطالبات سیاسی، دامن‌زدن به آشوب‌های اجتماعی و ایجاد اختلاف بین صفوف ملت، مانع پیشرفت و رشد طبیعی و سالم جنبش مشروطیت شدند. [١٧]
2⃣ عباس امانت در خصوص تأثیر این جریان در نهضت مشروطه، با اشاره به #نفوذ بابی‌ها و حضور دست‌کم ۶ خطیب بزرگ مشروطه از میان آنها، می‌نویسد:
✍ «بابی‌ها با پای‌بندی به اصل تقیّه، هیأتی کاملاً اسلامی به خود گرفته... شبکه‌ای نوپا از تجمعات و انجمن‌ها به‌تدریج پا به عرصه سیاست نهاد که هم اصلاح‌طلبان مذهبی و هم سکولارهای معارض، از آن استقبال‌کردند. این گروه‌های رادیکال همچنان به آرمان قدیمی بابی‌ها که همان مخالفت توده‌ای با علمای محافظه‌کار و حاکمان قاجار باشد، وفادار ماندند.» [١٨]
3⃣ امانت در ادامه با معرفی #یحیی_دولت‌آبادی و #ملک‌المتکلمین به‌عنوان عناصر #بابی می‌نویسد: «هر چند این چند نفر به‌خاطر عقایدشان از حضور در مجلس اول منع‌شدند، اما تأثیر آنها بر مشروطیت مبرهن است.» [١٩]
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡️ لایه‌های زیرین تکاپوهای فعالان بابی ازلی (۱)
1️⃣ #بابیان (ازلیان)، و از آن جمله، کسانی از ایشان که بر ضد حکومت قاجار تکاپو داشتند، آینده‌ای روشن را پیش روی خویش می‌دیدند و براساس #تعالیم_باب، مطمئن بودند که پادشاهانی خواهند یافت، و توسط آنان، بر دشمنان خود، پیروز خواهند شد.
2️⃣ با تأمل در سیر تکاپوهای فعالان بابی ضد قاجار، تأثیر دو بشارت از آن نویدها را در افزایش تکاپوهای ایشان می‌توان دید، گو این‌که بیشتر آن بشارت‌ها عملی نشد. نخستین بشارت، به 👈 «ذلت اعداء الله، و نصرت و ظفر اهل الله» بازمی‌گشت، و دومی، به 👈 «انقراض دولت قاجار» اشارت داشت.
3️⃣ در کتاب «هشت بهشت»، آمده:
👈 «[خداوند،] بشارت می‌دهد ذلّت اعداء الله را قبل از انقضای ۶۵سال از ظهور بیان، و نصرت و ظفر اهل الله را.»
4️⃣ در ادبیات باب، واژهٔ #بیان، هم به تمام آثار او، و هم به‌طور ویژه، به دو کتاب «بيان عربی» و «بیان فارسی» گفته می‌شد. در حالت نخست، شروع نگارش بیان، آغاز دعوت باب، و در حدود سال ۱۲۶۰ق است، و در حالت دوم، شروع نگارش بیان، حدود سال ۱۲۶۴ق است. بنابراین، بابیان، بر آن بودند که پیش از گذشت ۶۵سال از سال ۱۲۶۰ یا ۱۲۶۴ق، به «نصرت و ظفر» دست یافته، «ذلّت اعداء الله» را خواهند دید.
5️⃣ در این مرحله، برای محاسبهٔ ۶۵سال، دو حالت، وجود دارد. محاسبه بر اساس تقویم هجری قمری، و محاسبه بر اساس #تقویم_بیانی. که در هر دو حالت، به دو سال ۱۳۲۵ و ۱۳۲۹ق می‌رسیم.
6️⃣ هنگامی‌که این بشارت به حدّ پایانی خود نزدیک می‌شد، تکاپوگران #بابی چون میرزا نصرالله #ملک‌المتکلمین، #سیدجمال‌الدین_واعظ، و حاج میرزا #یحیی_دولت‌آبادی، دیگر تکاپوگران بابی و یا هم‌مسلکانشان در مخالفت با حکومت قاجار را در باغ میرزا سلیمان‌خان میکده جمع کردند، تا با تمرکز بیشتری به فعالیت بپردازند. تکاپوهای ایشان، سرانجام، به نقش‌آفرینی اساسی در تکوین جنبش #مشروطه، و نیز دخالت در پیشرفت آن، انجامید.
✍️ سیدمقداد نبوی رضوی
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
🇮🇷👉 @jscenter