🔴 از «مادرت به عزایت بنشیند» تا «بارک‌ الله»! 🔶 نقدی بر ترجمه‌های مشهور نهج البلاغه 🖊 حجت الاسلام و المسلمین آقای دکتر احمدحسین شریفی، رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران و استاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) ـــــــــــــــــــــــــــــــــ 📝 زبان عربی مثل هر زبان دیگری اصطلاحات و استعارات و مجازها و ضرب‌المثل‌های خاص خودش را دارد. آشنایی با صناعات ادبی در ادبيات عرب از پیش‌نیازهای علمی فهم متون دینی است. کسی که از صناعات ادبی آگاهي نداشته باشد، ممکن است وقتی تعبیری مثل «لا اباً لک» را می‌شنود، گمان کند که «در همه جا» معنای تحت‌اللفظی آن یعنی «بی‌‌پدر» یا «حرام‌زاده»، که نوعی توهین است، منظور است. اما اگر بررسی کنیم می‌بینیم که این ترکیب «در بسیاری از موارد» برای مدح یا اظهار تعجب نيز به کار برده می‌شود. یا کلمه «ویل امه» اصطلاحی است که بعضاً در مقام مدح به کار برده می‌شود. یا تعبیر «ثَکِلَتْک امُّک» که معمولاً در ترجمه‌های فارسی به شکل «مادرت به عزایت بنشیند» آورده می‌شود! در حقیقت یک ضرب‌المثل عربی است. استعمال آن نیز در ادبیات محاوره‌ای اعراب گذشته امری رایج بوده و در بسياري موارد قبحی هم نداشته است. در مواقع تعجب و توجه دادن به يک مسأله مهم مورد استفاده قرار مي‌گرفته است و حتي بعضاً براي تأکيد و احياناً تحسين و تعظيم نيز استعمال مي‌شده است. بنابراين، در همه جا، معناي تحت اللفظي آن، که نوعي نفرين است، منظور نبوده است. فی‌المثل، در آن گفتگوی امام علی(ع) با شخص استغفار کننده، قطعاً این اصطلاح به معنای نفرین نبوده است. توضیح آنکه آن حضرت شنید که کسی می‌گوید «أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ». امام علی(ع) به او فرمود: «ثَكِلَتْكَ أُمُّكَ أَ تَدْرِي مَا الِاسْتِغْفَارُ» مترجمین نهج‌البلاغه این جمله را چنین ترجمه کرده‌اند: «مادرت به عزايت بنشيند، مى‏دانى استغفار چيست؟»، (ترجمه انصاریان) «مادر بر تو ببايد گريست مى‏دانى استغفار چيست؟»، (ترجمه شهیدی) «مادرت بر تو بگريد، مى‏دانى معناى استغفار چيست؟». (ترجمه دشتی) این در حالی است که چنین معنایی با چنان سخنی و با چنان پاسخی که امیرمؤمنان بیان می‌کند، هیچ تناسبی ندارد! آن بنده خدا مگر چه کار زشتی کرده بود که مستحق چنین نفرین و ناسزایی باشد؟! مگر چه گفته بود که امام علی(ع) دعا می‌کند زودتر بمیرد و مادرش به عزایش بنشیند؟! در اینجا این جمله در لسان مدح است. گویا آن حضرت به او می‌فرماید بارک‌الله! خیلی خوبه! اما باید بدانی که استغفار فقط نباید در سطح استغفار زبانی بماند. بلکه باید بکوشی شرایط و لوازم آن را بدانی و به آنها پایبند باشی و به مراتب و درجات بالاتری از مقام استغفار بار یابی. #اجتهاد #فهم_دین 🔷 کانال دکتر شریفی 🔰 @Ahmadhoseinsharifi 🌐 کانال و سايت مؤسسه امام خمینی(ره) 🔰 @iki_ac_ir 🔰 https://iki.ac.ir

◻️«حوزه علمیه» و «مرجعیت در مطالعات اسلامی و علوم انسانی» 🖊احمدحسین شریفی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ [یک] با انتخاب اعضای محترم دوره جدید شورای عالی حوزه‌های علمیه، امیدهای تحولی در حوزه‌ علمیه زنده شده‌اند. امید به تحولاتی اساسی در سخت‌افزار و نرم‌افزار حوزه‌های علمیه. امید به نقش‌آفرینی حوزه‌ علمیه در تأمین نیازمندی‌های گام دوم انقلاب (یعنی گام دوم فردسازی، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی). امید به تحقق مرجعیت علمی حوزه‌های علمیه در مطالعات اسلامی و علوم انسانی اسلامی. امید به ورود حوزه‌های علمیه در مجامع علمی بین‌المللی. امید به نقش‌آفرینی حوزه‌های علمیه در نهادینه‌سازی دین و ارزش‌‌های دینی در زیست اجتماعی و تمدنی ایران اسلامی و .... به هر حال، وظیفه‌ای سنگین بر دوش اعضای محترم و فرهیخته شورای عالی حوزه‌های علمیه نهاده شده است. دعا می‌کنم در انجام این وظیفه موفق شوند و امیدوارم که هرگز بر چهره‌های امیدواری که بی‌صبرانه منتظر اقدامات تحولی این عزیزان نشسته‌اند، گرد یأس و ناامیدی ننشیند. [دو] انتظار اصلی از #حوزه_علمیه (در زمینه فعالیت‌های علمی) و شاید بتوان گفت مهم‌ترین مطالبه علمی رهبر فرزانه انقلاب از حوزه‌های علمیه در سالیان اخیر، این بوده است که به معتبرترین مرجع علمی در زمینه مطالعات اسلامی و علوم انسانی اسلامی تبدیل شود. حوزه‌های علمیه باید بتوانند مرجعیت علمی را در علوم انسانی که نرم‌افزار فردسازی، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی‌اند، کسب کنند؛ و الا محتوا و نرم‌افزار فردسازی، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی، کماکان، محتوایی اومانیستی و لیبرالیستی خواهد بود، و نتیجه آن چیزی جز تهی شدن حکمرانی جامعه اسلامی از محتواها و ارزش‌های اسلامی و در نتیجه مرگ جمهوری اسلامی و از بین رفتن انقلاب اسلامی نخواهد بود. [سه] رهبر حکیم و فرزانه انقلاب ۱۴ سال پیش (۲۹ مهر ۱۳۸۹) در دیدار جمعی از طلاب و اساتید حوزه‌های علمیه به صراحت بیان کردند که علوم انسانی رایج در دانشگاه‌های ما، علومی «ذاتاً مسموم‌»‌اند. حاوی مطالب و آموزه‌هایی کاملاً معارض و مخالف با فکر و فرهنگ اسلامی‌اند. متکی بر جهان‌بینی اومانیستی‌اند. دنبال اهداف و غایاتی غیراسلامی‌اند. در صدد شکل‌دهی به سبک زندگی لیبرالی‌اند. و نتیجه تعلیم و تعلم آنها چیزی جز تربیت مدیرانی بیگانه با اسلام و ارزش‌های اسلامی نخواهد بود. و در همین سخنرانی خطاب به حوزه‌های علمیه فرمودند: «حوزه‌های علمیه و علمای دین موظفند نظریات اسلامی را در این زمینه [مدیریت، اقتصاد، سیاست، امنیت، و ....] از متون الهی بیرون بکشند، مشخص کنند، آنها را در اختیار بگذارند، برای برنامه‌ریزی، برای زمینه‌سازی‌های گوناگون.» (رهبر انقلاب، ۲۹ مهر ۱۳۸۹) [چهار] البته حقاً‌ و انصافاً در دوران مدیریت حضرت آیت‌الله اعرافی، اقدامات بسیار خوب و اعجاب‌انگیزی در موضوع علوم انسانی اسلامی صورت گرفته است؛ که توصیف و توضیح آنها به فرصتی فراخ نیازمند است. اما به نظر می‌رسد بدون همدلی، همراهی و حتی مطالبه همه اعضای محترم شورای عالی حوزه نمی‌توان انتظار داشت که این اقدامات و برنامه‌ها در حوزه‌های علمیه فراگیر و همگانی شوند. [پنج] به باور این بنده، برای این منظور باید سازوکار «برنامه‌ درسی» حوزه‌های علمیه به گونه‌ای متحول شود که دانش‌آموختگان این مرکز علمی دست‌کم در سه حوزه علمی و مهارتی تسلط لازم را کسب کنند: یک. علوم انسانی جدید را به درستی بشناسند؛ (مع الاسف در حال حاضر، در برنامه‌های درسی متعارف و معمول حوزه‌های علمیه چنین آموزش‌هایی داده نمی‌شود) دو. بر علومی که بنیان‌های #علوم_انسانی را شکل‌ می‌دهند (مثل هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی، روش‌شناسی، ارزش‌شناسی و انسان‌شناسی) از نگاه اسلام تسلط پیدا کنند؛ (مع‌الاسف در برنامه‌های درسی و مصوب حوزه‌های علمیه هیچ برنامه‌ای درباره مباحث معرفت‌شناسی، ارزش‌شناسی و انسان‌شناسی وجود ندارد!) سه. در زمینه روش استنباط و استخراج «نظریه‌‌های» ناظر به مسائل مختلف انسانی از متون دینی مهارت لازم را کسب نمایند. (به صراحت می‌گویم که #روش اجتهاد به شیوه‌ سنتی که در حوزه‌‌های علمیه رایج است، هرگز جوابگوی این نیاز نیست. نیازمندی انقلابی علمی در روش‌های #اجتهاد و نظریه‌پردازی هستیم.) @Ahmadhoseinsharifi ـــــــــــــــــ روابط‌عمومی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) ـــــــــــــــــ 🖥 @iki_ac_ir