eitaa logo
پژوهشکده تاریخ معاصر
2.6هزار دنبال‌کننده
1.8هزار عکس
119 ویدیو
4 فایل
مشاهده در ایتا
دانلود
✳️ سرهنگ چاقوکشی که جاده صاف‌کن رضاخان شد! پایگاه اطلاع‌رسانی ؛  سیاست ایجاد رعب با چوب زدن مرحوم حسین صبا، مدیر روزنامه «ستاره ایران»، و اعزام چند سرباز برای کشتن مرحوم هاشم محیط بافی، مدیر روزنامه «وطن»، که جسد نیمه‌جانش را به بیمارستان حمل نمودند و به زحمتی از مرگ نجات یافت، ترسی از او در دل‌ها انداخته بود که با تکمیل آن از طرف سرهنگ محمد درگاهی، معروف به چاقو، رئیس شهربانی، که تسمه از گرده همه کشیده بود... زمینه را نه تنها برای رسیدن رضاخان به ریاست‌وزرایی فراهم ساخت، بلکه برای وصول او به مقام شخص اول کشور جاده صاف می‌شد.1   سرهنگ محمد درگاهی رئیس نظمیه تهران شماره آرشیو: 829-1ع 1 . مختار حدیدی و جلال فرهمند، یادداشت‌های یک روزنامه‌نگار (تحولات نیم‌قرن تاریخ معاصر ایران از نگاه ابوالحسن عمیدی نوری)، تهران، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، 1381، ص 296. ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
‍ ✳️ رئیس‌الوزرای شلاق به دست پایگاه اطلاع‌رسانی ؛ در بحبوحه واقعه جمهوری‌خواهی، مردم در اعتراض به این امر در میدان بهارستان تظاهرات کردند، اما رضاخان سردار سپه موقعی که می‌خواست وارد مجلس شود با مردم مواجه شد و کرد آنچه نباید می‌کرد:   «در آن روز خود درحالی‌که شنل آبی بر دوش داشت و سوار درشکه‌اش بود، به محض اطلاع از این واقعه به سوی میدان بهارستان آمده با استفاده از افراد پاسبان‌های کلانتری که در جنب میدان بهارستان قرار داشت کوچه‌ای برای عبور خود از وسط جمعیت تشکیل داده شخصا از میان جمعیت عبور نموده وارد کاخ بهارستان گردیده با شلاق دستی خود مردم را می‌زد و متفرق می‌نمود و پاسبان‌ها هم به امر کلانتری، با سرنیزه به متفرق نمودن افراد پرداختند و کلانتری هم عده‌ای را که ماندند دستگیر نموده از وسط کوچه‌ای از پاسبان‌ها به کلانتری بردند؛ درحالی‌که این کار غیر عادیِ رئیس‌الوزرای وقت موجب ناراحتی رئیس مجلس، مرحوم موتمن‌الملک (حسین پیرنیا) قرار گرفت».۱   سردارسپه رئیس‌الوزرا و وزیر جنگ در جمع گروهی از جمهوری‌خواهان ۱. مختار حدیدی و جلال فرهمند، یادداشت‌های یک روزنامه‌نگار (تحولات نیم‌قرن تاریخ معاصر ایران از نگاه ابوالحسن عمیدی نوری)، تهران، موسسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، 1381، ص 298. ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ راز صمیمیت شاه و پایگاه اطلاع‌رسانی  ؛ سفیر ایران در انگلیس در خاطرات خود می‌نویسد: چاپمن پین چر، نویسنده روزنامه دیلی اکسپرس، ناهار در سفارتخانه میهمانم بود. او ضمن ناهار از خاطرات پنج سال قبل خود سخن می‌گفت که برای مصاحبه همراه با سر شاپور ریپورتر به نزد شاه رفته بود، تعریف می‌کرد که ابتدا از روابط بسیار صمیمانه بین شاپور ریپورتر و شاه یکه خورد، ولی بعدا پی برد که پدر ریپورتر نقش مهمی در معرفی رضاخان به انگلیسی‌ها به عنوان فردی شایسته بنیان‌گذاری یک سلسله جدید سلطنتی در ایران داشته است.1   نعمت‌الله نصیری، محمدرضا پهلوی، شاپور ریپورتر در کنار تعدادی از مقامات انگلیسی در تهران شماره آرشیو: ۱۲۷-47342ن پی نوشت 1. پرویز راجی، خدمتگزار تخت طاووس، تهران، اطلاعات، 1364، ص 31 ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
‍ ✳️ خیریه‌ای که صرف نگهداری قدرت می‌شد به طور رسمی بنیاد پهلوی یک سازمان خیریه بود، اما در عمل مطلقا به این سرراستی نبود. در پشت پرده امور خیریه، بنیاد از سه طریق مختلف به رژیم کمک می‌کرد پایگاه اطلاع‌رسانی  ؛ به طور رسمی بنیاد پهلوی یک سازمان خیریه بود که ظاهرا از ثروت شخصی شاه سابق تغذیه می‌کرد. در همه مطبوعات ایران هم این بنیاد تحت همین عنوان ذکر می‌شد. در عمل مطلقا به این سرراستی نبود. در پشت پرده امور خیریه، بنیاد از سه طریق مختلف برای کمک به رژیم مورد استفاده قرار می‌گرفت: یک: به‌صورت یک مجرای مطمئن و قانونی برای مستمری‌ها؛ دو: به‌صورت یک وسیله کنترل یا نفوذ اقتصادی از طریق سرمایه‌گذاری در بخش‌های عینی از اقتصاد مملکت؛ سه: به‌صورت یک منبع سرمایه برای شرکت‌های متعلق به شاه و برای عملیات او. در مورد بنیاد پهلوی چنین می‌گوید: «بدون شک بنیاد پهلوی در همه شئون زندگی مردم ایران نقشی حیاتی دارد. گذشته از خود دولت، این بنیاد پرقدرت‌ترین نیروی اقتصادی مملکت است، اما دیده می‌شود که قسمت زیادی از پول‌ها برای نگاه‌داری و گسترش این قدرت اقتصادی صرف می‌شود. منابعی که به امور خیریه خالص اختصاص یافته باشد در مقام مقایسه با امور تجارتی بسیار ناچیز است».۱ پی نوشت ۱ . رابرت گراهام، ایران سراب قدرت، ترجمه فیروز فیروزنیا، تهران، کتاب سحاب، ‎۱۳۵۸،‎ ص 191. مدیرعامل شماره آرشیو: 4096-۷ع ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
‍ ✳️ سرنوشت سه رفیق پایگاه اطلاع‌رسانی  ؛ یکی از روزنامه‌نگاران دوران پهلوی اول در مورد سرنوشت سه تن از نزدیکان شاه می‌نویسد: از وقایع عبرت‌انگیز زندگی‌ام که توجه خوانندگان را بدان معطوف می‌دارم فعالیت سه رفیق شفیق سیاسی پایه‌گذار سلطنت رضاشاه بود که چگونه در فاصله کمی هر سه معدوم شدند. اینها عبارت بودنداز:  نصرت‌الدوله و تیمورتاش و داور که چوب‌بست ساختمان سلطنت رضاشاه بودند و با انحراف از اصول و زیر و رو نمودن حقوق مردم به ایجاد سلطنت پهلوی پرداختند. آنها خیال می‌کردند از این پایه‌گذاری چنان بهره‌برداری می‌نمایند که همیشه بر اریکه قدرت تکیه دارند و هر سه وزیر دربار و وزیر دارایی و وزیر دادگستری و یار نامدار همیشگی ایران‌‎اند درحالی‌که فقط چند سالی نوبت هر یک از آنها بود و بعد یکی پشت سر دیگری به زندان و قتل رسیدند.۱   و همراه چند نفر دیگر در یک سفر داخلی (سال 1307) شماره آرشیو: 4447-۱ع پی نوشت ۱ . مختار حدیدی، جلال فرهمند، یادداشت‌های یک روزنامه‌نگار (تحولات نیم‌قرن تاریخ معاصر ایران از نگاه عمیدی نوری)، ج 1، تهران، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، 1381، ص 204. ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
‍ ✳️ بنیاد پهلوی و سانسور کتاب‌های درسی پایگاه اطلاع‌رسانی  ؛ همه این فعالیت‌های به‌ظاهر خیرخواهانه سرپوشی برهدف اصلی دیگری بود.  به طور مستقیم و از طریق سازمان ترجمه و نشر کتاب و به طور غیرمستقیم از طریق چاپخانه ۲۵ شهریور، که صد درصد متعلق به سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی بود، بزرگ‌ترین واحد کنترل را در صنعت چاپ و نشر ایران ایجاد کرده بود. به‌خصوص چاپخانه ۲۵ شهریور بر کار چاپ کتاب‌های درسی، که سالانه ۵۰ میلیون نسخه و ۴۲۸ عنوان را تشکیل می‌داد، نظارت می‌کرد. به این ترتیب می‌شد کتاب‌ها را به راحتی سانسور کرد و ترتیبی داد که مطالب به نفع رژیم در آنها باشد. کنترل همه‌جانبه بر روی چاپ کتاب‌های درسی یکی از سلاح‌های قوی کنترل بود.   از طرف دیگر یتیم‌خانه‌هایی که توسط بنیاد و سازمان وابسته و هم‌طرازش بنیاد فرح پهلوی اداره می‌شد اغلب به عنوان منبع استخدام افراد وفادار و امتحان‌داده پلیس و ژاندارمری مورد استفاده قرار می‌گرفت.۱ شماره آرشیو: 123708-۲۷۵م پی نوشت ۱. رابرت گراهام، ایران سراب قدرت، ترجمه فیروز فیروزنیا، تهران، کتاب سحاب‎، ۱۳۵۸،‎ ص 194. ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ در خانه بمانید تا مصدق سقوط کند! پایگاه اطلاع‌رسانی  ؛  می‌توانست در 18 و 19 اوت (27 و 28 مرداد) با اجرای دستورات خود،‌ سرانجام روز 28 مرداد را معکوس سازد، اما به جای حمایت از مصدق، به اعضای حزب دستور داده شد که در خانه بمانند و در حوادث کشور دخالت نکنند.۱   تظاهرات اعضا و طرفداران حزب توده در روز 18 مرداد سال 1332 در خیابان شاهپور تهران پی نوشت ۱ . پیتر آوری، تاریخ معاصر ایران، ترجمه محمد رفیعی مهرآبادی، ج 2، تهران، عطایی‎، ص 396. ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ سهم بنیاد پهلوی از قراردادهای دفاعی پایگاه اطلاع‌رسانی  ؛ در ایران این رسم از گذشته همیشه بوده است که کسانی که سرمایه‌گذاری می‌کردند قسمتی از سهام خود را مستقیما به اعضای خانواده پهلوی یا  می‌دادند. در این میان، حق دلالی‌‎هایی نیز که در قراردادها، به‌خصوص قراردادهای دفاعی به واسطه‌ها داده می‌شد، به دستور شاه به بنیاد پهلوی منتقل می‌شد. البته با کنار گذاشتن مقداری به عنوان حق‌العمل دلال مربوط.1   شماره آرشیو: ۱۷۵۴-۱۱ع پی نوشت 1. رابرت گراهام، ایران سراب قدرت، ترجمه فیروز فیروزنیا، تهران، کتاب سحاب، ۱۳۵۸،‎ ص 200. ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ مسابقه انگلیس و روس‌ها در به رسمیت شناختن کودتا پایگاه اطلاع‌رسانی  ؛ در شناسایی رژیم سردار سپه به حکومت موقتی و نیز در شناسایی رژیم سلطنتی و همچنین در مراسم تاج‌گذاری پهلوی، دولت روسیه شوروی و دولت انگلستان در زودتر شناختن رژیم جدید مسابقه گذارده بودند؛ چنان‌که روز ۱۱ آبان‌ماه ۱۳۰۶ به سفارت شوروی و انگلیس و سایر نمایندگی‌های خارجی در تهران خلع سلطنت قاجاریه ابلاغ شد. سر پرسی لورن روز ۱۲ آبان‌ماه حکومت موقتی را طبق دستور وزارت خارجه به رسمیت شناخت و روز ۱۳ آبان هم یورنیف، سفیر شوروی، طبق دستور کمیسر خارجه شوروی حکومت موقتی را به رسمیت شناخت.۱ رضاشاه پس از برگزاری مراسم تاج‌گذاری به اتفاق همراهان در حال خروج از تالار کاخ گلستان (4 اردیبهشت 1305) شماره آرشیو: 124073-۲۷۵م پی نوشت ۱. حسین مکی، تاریخ بیست‌ساله ایران، ج ‎4،‎ ص 13. ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ فرصت‌سوزی سه‌روزه پایگاه اطلاع‌رسانی  ؛ ما پس از کودتای 25 مرداد منتظر کودتای دوم نبودیم. با وقایعی که اتفاق افتاد معلوم شد که اگر عکس‌العمل دولت در ماجرای 25 مرداد شدیدتر بود، شاید 28 مرداد اتفاق نمی‌افتاد یا حداقل به‌آسانی به وقوع نمی‌پیوست.۱   پی نوشت ۱. علی شایگان، سیدعلی شایگان: زندگی‌نامه‌ی سیاسی، نوشته‌ها و سخنرانی‌ها، ج ‎2، تهران، آگاه، ‎۱۳۸۵،‎ ص 17. ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ بزرگ‌ترین ضامن منفعت پایگاه اطلاع‌رسانی  ؛ توضیح کامل همه جنبه‌های سرمایه‌گذاری و دارایی‌های داخلی و خارجی بنیاد پهلوی غیرممکن است؛ زیرا همیشه مسئله فقط این نیست که بنیاد پهلوی سرمایه‌گذاری کرده یا نه. در ایران این رسم از گذشته همیشه بوده است که کسانی که سرمایه‌گذاری می‌کردند قسمتی از سهام خود را مستقیما به اعضای خانواده پهلوی یا بنیاد پهلوی می‌دادند. معمولا این پیشکش‌ها 1 درصد سهام بوده، اما گاهی هم بیشتر بوده است. این روش به علت این اعتقاد که شراکت با خاندان سلطنتی بزرگ‌ترین ضامن منفعت است عمل می‌‎شد. همین امر مبنای قسمتی از دارایی رضاشاه بود.۱ شماره آرشیو: 125511-۲۷۵م پی نوشت ۱. رابرت گراهام، ایران سراب قدرت، ترجمه فیروز فیروزنیا، تهران، کتاب سحاب، ‎۱۳۵۸،‎ ص 200. ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ مشاوران بی‌خبر و ناکامی مصدق پایگاه اطلاع‌رسانی  ؛ اطرافیان دکتر مصدق تجربه سیاسی او را نداشتند و در زمینه نفت بی‌خبرتر از آن بودند که بتوانند راه حلی ارائه دهند و گرهی از کار بگشایند. برخی نیز صداقت و صفوف و ایمان را فاقد بودند و لاجرم از محک تجربه روسیاه درآمدند و اندک اندک مسئله به صورتی درآمد که نه در تهران ممکن بود انعطاف لازم نشان داده شود و نه قدرت‌های جهانی مسلط حاضر بودند که کار را با مصدق به سرانجامی برسانند.۱   محمد در دیدار با اعضای شاخص جبهه ملی ایران پی نوشت ۱. محمدعلی موحد، خواب آشفته نفت، ج ‎2، بخش اول، تهران، نشر کارنامه، ‎۱۳۷۸،‎ ص 53. ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug