📌 ناهمگونی دموكراسی غربی باهويت ايرانی
🔷 مفهوم «هویت ایرانی» یکی از مسائلی است که در ایران معاصر، برخی افراد از آن برای پیشبرد مقاصد شخصی و سیاسی استفاده میکردند و آن را به شکلی که میخواستند، تبیین مینمودند. پیروز #مجتهدزاده در کتاب دموکراسی و هویت ایرانی، بهرغم توجه به مبانی هویتی ایران و اسلام، هویت ایرانی را به مسائلی پیوند داده است که از آن الگوی «حکومت دموکراسی» غربی را استخراج میکند.
🔶 نگاهی که روشنفکران به مفاهیمی نظیر هویت دارند، برخاسته از فضایی است که ذهنیت آنان در آن شکل گرفته است؛ فضای غرب. در حالی که #هویت_ایران، تنها در قالب #هویت_اسلامی قابل تبیین است که هم به مبانی شیعی توجه دارد و هم مؤلفههای ایران باستان را، در صورتی که با اصول و مبانی اسلام سازگار باشد، در خود جای داده است. لذا این هویت اسلامی راهی به دموکراسی ندارد. اگر الگوی حکومتیای بخواهد از آن استخراج شود، با توجه به فضایی که انقلاب اسلامی ایران فراهم نموده و توانایی مدیریت فقهی در جامعه و ظرفیتهای هویتی ایران، به حاکمیت ولایت فقیه در جامعه منتهی خواهد شد؛ زیرا شیعه خود برای اداره جامعه، الگویی اثباتی دارد.
🔷 در ابتدای کتاب دموکراسی و هویت ایرانی، مجتهدزاده بیان میکند که در گذشتهها، ایرانیان همواره مرعوب علم و تمدن غرب بودهاند و مفهوم دموکراسی را بهصورت نارسا درک کرده و آن را با دیدگاههایی ترسناک مطرح کردهاند. همچنین هویت را یک بحث جغرافیای سیاسی میداند و معتقد است شخصیت و هویت ملی، هنگامی موجودیت پیدا میکند که تار و پود یا پدیدههای ترکیبکننده آن – یعنی نمادهای فرهنگی ویژه آن ملت یا کشور – وجود داشته باشند. این نهادها در هر سرزمینی، زاییده گونهای ویژه از تبادل اندیشهها، سلیقهها، باورها و رویکردهای اجتماعی مردم آن سرزمیناند که از فضای روحانی، انسانی و اجتماعی آن محیط سرچشمه میگیرند، بر همان فضا حکومت میکنند و ضامن پویایی همان فضای جغرافیایی-انسانی هستند و به عنوان شناسنامه یا «هویت» آن فضا شناخته میشوند.
🔶 روی آوردن ایرانیان به تشیع و ایمان آوردن به اصولی همچون توحید الهی، نبوت پیامبر خدا و گسترش آن در فلات ایران، تأثیری ژرف بر این کشور و هویت و ملیت آن نهاد که اثری فرهنگی و مدنی گستردهای در ایران بر جای گذاشت. #اسلام، دینی تازه و پرتوان را به ایران هدیه کرد و در مقابل، از ایران هدایای علمی، فرهنگی و مدنی فراوانی دریافت نمود. اسلام شیعی، بهدلیل ماهیت منتقد و اعتراضیاش و نیز به سبب زمینههای تاریخی، با انگیزههای ملی ایرانیان درآمیخت و جنبش سیاسی آنان را برای بازسازی هویت ملی و استقلال سیاسی کشورشان یاری داد.
🔷 روزی انقلاب اسلامی، پس از قرنها رکود و غربت، هویت اسلامی را دوباره احیا کرد. مقام معظم رهبری نیز بارها در بیانات خود بر این حقیقت تأکید کردهاند که: «پیام بزرگ و مهم انقلاب ما برای امت اسلامی و جوامع و ملتهای مسلمان، احیای هویت اسلامی، بازگشت به اسلام، بیداری مسلمانان و آغاز دوبارهی نهضت اسلامی است. این پیام بزرگ انقلاب اسلامی به ملتهای مسلمان است که امام خمینی (ره)، پیشوای بزرگ این راه و معلم بزرگ این خط و مکتب بود، در کشور خودمان ایران هم همینطور بود». انقلاب اسلامی که در کتاب مجتهدزاده تعریف شده است، متفاوت با ماهیت واقعی این انقلاب است.
🔶 از حیث عملی، تجربیات ملموس تاریخی نشان میدهد که علاوه بر ناکارآمدی دموکراسی در خود کشورهاى غربى، این تئورى به مراتب خشونتبار و استبدادى است. وقایع سالهاى اخیر و کشتارهاى بىرحمانه انسانى در نقاط مختلف جهان توسط غرب مؤید این مطلب است. از حیث نظرى هم این تئورى مشکل دارد تا جایى که بسیارى از نظریهپردازان غربى نیز بدان اذعان داشتهاند.
🖇 متن کامل را در وبسایت رسمی بنیاد تاریخپژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی بخوانید.
#فصلنامه_۱۵_خرداد #مهدیه_نامدار #مجتهدزاده #اسلام #هویت #هویت_ایرانی #دموکراسی #انقلاب_اسلامی
🆔 @Bonyadtarikh