ویژگی های کتاب رجال تفسیری
🔹 اولین کتاب رجالی به زبان فارسی
اما در ارتباط با ویژگی‌های این کتاب اولین ویژگی اش این است که #نخستین_کتاب_رجالی است که به #زبان_فارسی نوشته شده است. علاقه مندان اطلاع دارند که تمام کتاب های رجالی ما عربی است، به این جهت که علم رجال یک عمل خاصی بوده و مشتریان و مخاطبان شان هم یک قشر خاصی بوده اند. فضلای حوزه که درس خارج فقه می رفتند با روایات فقهی ارتباط داشتند و اولین مساله این بود که این روایت را از نظر سندی بررسی کنند و لذا نیاز داشتند به کتاب های رجالی مراجعه کنند تا اطلاعاتی از راویان آن روایت فقهی بیابند.
به این سبب تمام کتاب های رجالی -از قدما گرفته تا کتاب های رجالی متاخران و معاصران- به زبان عربی بوده است اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و تاسیس مراکز مختلف آموزشی و پژوهشگاهی چه در حوزه چه در دانشگاه و احیای علوم مختلف قرآنی و حدیثی، مخاطبان این علم توسعه پیدا کردند، لذا نیاز بود که یک کتاب رجالی آن هم به زبان فارسی در اختیار باشد و #آیت_الله_جوادی_آملی این خلأ را احساس کردند، چنانچه ایشان در #تفسیر_تسنیم هم این نگاه را داشتند.
در رابطه با رجال نیز همینطور، نظر ایشان به فارسی بودن اثر بود، لذا اولین ویژگی این است که نخستین کتاب رجالی است که به زبان فارسی نوشته شده، البته معنی اش این نیست که مباحث رجالی فارسی نداریم، محققان و پژوهشگران مختلفی هستند که کتاب‌هایی نوشته اند اما هرکدام از آنها به بخشی از مباحث رجالی اشاره کرده‌اند و نسبت به راویان حدیث یک کتاب رجالی به زبان فارسی نداشتیم و لذا این امر از ویژگی های بسیار مهم چنین اثری است.
🔹 محور بودن یک تفسیر روایی
دومین ویژگی اش این است که با #محوریت_یک_تفسیر_روایی نوشته شده و محققان و پژوهشگران می دانند کتاب های رجالی با محوریت روایات کتب فقهی یعنی کتاب کافی، تهذیب الأحکام، استبصار و من لا‌یحضره الفقیه نوشته شده بودند، چون این چهارکتاب بیشترین روایات فقهی را در خودشان جا داده‌اند و در حوزه‌ها توجه فقها، مجتهدان و فضلا به این روایات بوده و لذا جامع الرویات محقق اردبیلی در قرن یازدهم با محوریت کتب اربعه نوشته شده بود. همچنین معجم رواة الحدیث #آیت_الله_خوئی -که خودش یک فقیه بزرگی بوده- در عصر ما با محوریت کتب اربعه نوشته شده اما نیاز بود یک کتاب رجالی داشته باشیم که محور را یک کتاب تفسیر روایی قرار بدهد. این بی سابقه است وجود نداشته، لذا #آیت_الله_جوادی_آملی به این خلأ توجه کرده و یک تفسیر روایی به نام تفسیر کنز الدقائق را محور قرار داده و راویان این کتاب در رجال تفسیری معرفی شده است. این دومین ویژگی است که واقعا #بی_سابقه است.
🔹 استفاده از منابع رجال شیعی و سنی
سومین ویژگی‌ا ی که این اثر دارد، این است که ما در این نوشتار در معرفی راویان تنها به گفته ها و دیدگاه های رجالیون شیعه بسنده نکردیم، یعنی در منابعی که ما به آنها مراجعه می کردیم، این گونه نبوده که فقط به منابع رجالی شیعه بسنده کنیم، بلکه درکنارش به #منابع_اهل_سنت هم مراجعه داشتیم و لذا در کتاب با هر عنوانی که برخورد می کنید در پاورقی ارجاع به منابع داده شده است. ما منابع را دو بخش کرده‌ایم؛ منابع رجالی شیعه، منابع رجالی سنی. این بی نظیر و بی سابقه است و اینکه یک کتاب رجالی داشته باشیم که به هر دو منبع ارجاع دهد، بی سابقه است. به همین جهت #کتابی_مقارنه ای و تطبیقی است.
🔹 کاربردی بودن تمام مدخل ها
چهارمین ویژگی آن #کاربردی_بودن تمام مدخل‌هاست، یعنی چندمحوری که ما انتخاب کردیم طبقه راوی، استادان و شاگردان راوی، همین طور مذهب او و جرح و تعدیلش همه نقش کاربردی دارند. صرف بحث علمی محض نیست، مثلا در طبقه راوی بحث کرده ایم که این راوی کدام معصوم را درک کرده یا نکرده است؟ از کدام معصوم نقل روایت کرده یا نکرده و... ثمره این موضوع در کجا ظاهر می شود؟ ثمره اش در مسند و مرسل بودن یک روایت خودش را نشان می دهد، مثلا چرا استادان و شاگردان راوی را مطرح کرده ایم؟ برای اینکه می خواهیم توثیق راوی را بررسی کنیم، یکی از جاهایی که می توان به وثاقت وی پی ببریم این است که چه کسی از او روایت کرده است؟ اگر شاگرد راوی از اصحاب اجماع باشد یا از ثقات سه گانه، از آن استفاده می کنند.
چه ضرورتی داشت که مذهب و گرایش راوی را مطرح کنیم؟ برای اینکه این بحث میان علما و فقها مطرح است که روایت کدام راوی معتبر است؟ آیا راوی باید امامی باشد یا وثاقت تنها کفایت می کند؟ بعضی می گویند ما تنها به روایت راویان امامی عمل می کنیم اما بعضی می‌گویند نه، وثاقت کفایت می کند؛ می خواهد راوی امامی باشد یا غیرامامی، پس در هر صورت نیاز است که یک فقیه و یک محقق و پژوهشگر در جریان مذهب راوی قرار بگیرد.
پنجمین محوری که مطرح کردیم #جرح_و_تعدیل_راوی و توثیق و تضعیف اوست. آیا راوی ثقه است یا ثقه نیست؟ که این مهم ترین مبحث به علم رجال است که شما از راه شناخت توثیق و تضعیف راوی نسبت به روایت او و اعتبار و عدم اعتبارش هم می توانید نظر بدهید.
👇👇👇👇👇
امتیازات کتاب رجال تفسیری
🔹 نکته دیگر از این جهت که این اثر یک اثر رجالی است می توان آن را با کتاب های رجالی دیگر -ولو اینکه آن کتاب ها به زبان عربی است- مقایسه کرد. این اثر در این مقایسه هم امتیازاتی دارد و آن امتیازها اجمالا این هستند که ما وقتی راوی را عنوان می کنیم ذیل آن یک روایت از روایات تفسیری او را هم مورد اشاره قرار می دهیم. این مساله در هیچ کتاب رجالی نیست.
نکته دوم این است که ما وقتی راوی را مطرح می کنیم و می خواهیم مثلا نسبت به مذهب و گرایش او اظهارنظر کنیم، تنها به اطلاعات تاریخی یا اطلاعات رجالیون گذشته بسنده نمی کنیم، بلکه یک راه مهم که باید به آن توجه و احیا شود، این است که روایاتی که این راوی نقل کرده هم بررسی شود. آن هم باز مغفول واقع شده است و کمتر در کتاب‌های رجالی به چنین مساله‌ای توجه شده. ما با تتبع در منابع مختلف به جمع‌آوری روایات راوی می پردازیم و از مجموع روایات او می توانیم استظهار کنیم که این راوی مثلا شیعه بوده، شیعه دوازده‌امامی بوده، سنی بوده و گرایش فکری او به چه سمت و سویی بوده است.
در جرح و تعدیل راوی آن‌هم ما تنها به گفته های رجالیون بسنده نکرده ایم، بلکه با تحلیل متن روایت او به نکاتی رسیدیم که می توانیم از تحلیل مضامین روایاتش هم حُسن حال راوی را استظهار کنیم یا به وثاقت او اطلاع پیدا کنیم. همچنین ما در توثیق و تضعیف از دیدگاه رجالیون اهل سنت هم استفاده کره ایم.
این چند نکته که ذکر شد از امتیازات این کتاب است. در پایان دوستان و علاقه‌مندان را به آن دومقاله ای که معرفی کردم، ارجاع می دهم تا بیشتر در جریان محتوای این کتاب قرار بگیرند.
گزارش تصویری آیین رونمایی از کتاب گرانسنگ «رجال تفسیری»:
https://b2n.ir/n35456
#آيت_الله_العظمی_جوادی_آملی
🆔 @a_javadiamoli_esra
💠 حفظ انقلاب
🔹 فرمود: ﴿إِنَّ الشَّیاطینَ لَیوحُونَ إِلی أَوْلِیائِهِمْ لِیجادِلُوكُمْ﴾؛ اگر شیطان بخواهد عدّه ای را از راه #مغالطه یا از راه #كهانت یا از راه های دیگر فریب دهد ما جلوی او را می گیریم. این راه #اصلاح_نظام است: سه كار فرهنگی، فقهی و اخلاقی از یك طرف و جلوی شیطنت شیطان ها را گرفتن از طرف دیگر.
🔹 ذات اقدس الهی به این بسنده نكرد كه بفرماید كهانت حرام است تا شما بگویید یكی از كسب های محرّمه، كهانت است، بله این كار فقیهان است و كار متدینان است كه این مسئله شرعی را بررسی كنند و بازگو كنند؛ اما آنها كه #شیطنت می كنند چگونه باید جلوی آنها را گرفت؟ فرمود ما تیری داریم، تیراندازی داریم، یک نیروی اجرایی داریم؛ این طور نیست كه هر كسی بخواهد نظام را فاسد كند. در مسئله اصلاح اقتصادی این طور است، رومیزی و زیرمیزی این طور است، رشوه گیری این طور است، فساد اقتصادی این طور است.
🔹 همه ما در نظام اسلامی این دو كار را باید بكنیم: هركدام از ما که #كار_فرهنگی از عهده ما بر می آید، باید بگوییم که چه چیزی حلال است و چه چیزی حرام، هركدام از ما #امر_به_معروف_و نهی_از_منكر از دستمان بر می آید باید جلوی بدی ها را بگیریم تا به جِدّ باور كنیم كه باید این نظام را سالماً به دست صاحب اصلی آن وجود مبارك حضرت بدهیم؛ این نظام در دست ما امانت است!
🔹 به ما گفتند #كار_خدایی كنید، كار خدایی كه ـ معاذ الله ـ این نیست كه ما خلقت كنیم! خالق شدن كه مقدور ما نیست، از ازل و ابد حرف زدن كه مقدور ما نیست؛ اینكه به ما گفتند: «تَخلَّقُوا بأخلاق الله»؛ یعنی در همین امور! فرمود من با دو كار جامعه را اصلاح می كنم: یكی حكم فقهی است كه می گویم كهانت حرام است؛ یكی اینكه به تیراندازانم می گویم جلوی #شیطنت_شیاطین را بگیرید؛ این كار را می كنم، شما هم همین كار را بكنید.
#سالروز_تشکیل_شورای_انقلاب_به_فرمان_امام_راحل
#آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی
📚 سوره مبارکه صافات جلسه 4
تاریخ: 1392/12/06
🆔 @a_javadiamoli_esra
💠 مفاتیح الحیات
#شماره230
#فصل_ششم
#خوردن_و_آشامیدن
#سیره_پیامبر_در_خوردن_و_آشامیدن
🔸 امام صادق (علیه السلام) می‌فرماید: غذای پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نان جو بدون خورشت و روغن بود.[1]
پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) هنگام آب نوشیدن در ظرف آب تنفس نمی كرد و هنگام تنفس ظرف را از دهانش دور می كرد.[2]
راوی گوید: هرگاه رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) غذا می خورد، به فرد رو به روی خود لقمه تعارف می كرد و هنگام نوشیدن، به كسی كه در سمت راست او بود آب می داد.[3]
[1] . إِنَّ النَّبِىَّ كَانَ قُوتُهُ الشَّعِیرَ مِنْ غَیرِ أُدْمٍ... (الزهد، ص29).
[2] . كَانَ لا یتَنَفَّسُ فِى الإِنَاءِ إِذَا شَرِبَ، فَإِنْ أَرَادَ أَنْ یتَنَفَّسَ أَبْعَدَ الإِنَاءَ عَنْ فِیهِ حَتَّی یتَنَفَّسَ (مكارم الاخلاق، ص31).
[3] . كَانَ النَّبِىُّ إِذَا أَكَلَ لَقَّمَ مَنْ بَینَ عَینَیهِ وَ إِذَا شَرِبَ سَقَیٰ مَنْ عَنْ یمِینِهِ (الكافى، ج6، ص299).
.#آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی
#هر_روز_با_مفاتیح_الحیات
📚 مفاتیح الحیات ص 169 و 170.
🆔 @a_javadiamoli_esra
💠 آغاز ثبت‌نام دریافت بن اعتباری خرید کتاب از امروز
🔸 ثبت‌نام جهت دریافت #بن_اعتباری خرید کتاب برای اعضای هیئت علمی، طلاب و دانشجویان سراسر کشور در دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران از امروز #چهارشنبه، ۲۲ دی‌ماه، آغاز می شود.
🔸 اعضای هیئت علمی، طلاب و دانشجویان سراسر کشور می‌توانند از امروز چهارشنبه (بیست ودوم دی‌ماه ۱۴۰۰) برای دریافت بن خرید کتاب به آدرس https://bon.tibf.ir/ مراجعه کرده و ثبت نام کنند.
"زمان ثبت نام یارانه اعتباری خرید کتاب تاریخ 1400/10/22 ساعت 9 صبح شروع می شود"
🔸 علاقه مندان به تهیه آثار آیت‌الله العظمی جوادی آملی می توانند به سایت www.nashresra.ir مراجعه کنند.
#آيت_الله_العظمی_جوادی_آملی
🆔 @a_javadiamoli_esra
💠 اختیار
🔹 از امام (سلام الله علیه) سؤال كردند «الشَّقِیُّ مَنْ شَقِیَ فِی بَطْنِ أُمِّهِ» یعنی چه؟ فرمود: «الشَّقِیُّ مَنْ عَلِمَ اللَّهُ وَ هُوَ فِی بَطْنِ أُمِّهِ أَنَّهُ سَیَعْمَلُ أَعْمَالَ الْأَشْقِیَاءِ» نه اینكه خدای سبحان ـ معاذ الله ـ برای كسی در رَحِم مادر نوشته که این شخص شقی است! این بیان نورانی را مرحوم صدوق در کتاب شریف توحید در تفسیر «الشَّقِیُّ مَنْ شَقِیَ فِی بَطْنِ أُمِّهِ» از معصوم (سلام الله علیه) نقل کرد.
🔹 خدا همه را بر اساس ﴿فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیهَا﴾ آفریده، همه را #طیب_و_طاهر آفریده، «كُلُّ مَولودٍ یولَدُ على الفِطرَةِ»؛ ولی وقتی در رَحم مادر هست خدا می داند یك برادر می شود كمیل بن زیاد نخعی از شاگردان سرّ وجود مبارك حضرت امیر, یك برادر می شود حارث بن زیاد نخعی قاتل بچه های جناب مسلم! اینها برادرند از یك خانواده اند، اما خدای سبحان می داند این شخص «یعمل عمل الأشقیاء بسوء اختیاره» آن یكی «یعمل عمل السُّعداء بحُسن اختیاره».
#آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی
📚 سوره مبارکه فاطر جلسه 8
تاریخ: 1392/09/04
🆔 @a_javadiamoli_esra
💠 مفاتیح الحیات
#شماره231
#فصل_هفتم
#لباس_و_پوشش
#اهمیت_پوشش
🔸 رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرماید: آدمیزاد حق دارد (باید) لباسی داشته باشد تا عورت او را بپوشاند[1]؛ نیز می فرماید: پوشش و لباس نشان بی نیازی است[2]؛ همچنین می فرماید: تن با سه چیز شاداب و پروریده می شود: بوی خوش و لباس ملایم و نوشیدن عسل.[3]
امیرمؤمنان (علیه السلام) می فرماید: لباس، زیبایی را نمایان می سازد[4]؛ نیز می فرماید: لباس پاكیزه غم و اندوه را می زداید و برای نماز نیز لازم است.[5]
[1] . لَیسَ لابْنِ آدَمَ حَقٌّ فِیما سِوَی هذِهِ الْخِصَالِ... ثَوْبٍ یوَارِی عَوْرَتَهُ... (الجامع الصغیر، ج2، ص462).
[2] . اللِّبَاسُ یظْهِرُ الْغِنَی... (الجامع الصغیر، ج2، ص474).
[3] . (طب النبی، ص25).
[4] . ... الثِّیابُ تُظْهِرُ الْجَمَالَ... . (كتاب الخصال، ص92).
[5] . لِلصَّلاةِ (الكافى، ج6، ص444).
#آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی
#هر_روز_با_مفاتیح_الحیات
📚 مفاتیح الحیات ص 171.
🆔 @a_javadiamoli_esra