❓از نظر جنابعالی تعارض بين اين دو (علم و دين) در کجا می‌تواند رخ دهد؟ علامه مصباح یزدی(ره): 🔻 میان علم و دین زمانی رخ می‌دهد که این دو حوزه اشتراک و هم‌پوشی داشته باشند؛ یعنی با دو پدیده مواجه باشیم که دو حوزه مستقل و یک حوزه مشترک میان آن‌ها وجود دارد. اشتراک در موضوع، مسائل، روش یا هدف موجب می‌شود امکان پیدایش نظریات مشابه، مکمل یا متعارض وجود داشته باشد. 🔸 تعارض بیشتر در صورتی رخ می‌دهد که معرفت‌های غیریقینی، درباره موضوعی واحد و از جهتی واحد باشند. در این حالت، ممکن است تعارض ناشی از خطا در مبادی تصوری، تفسیر نادرست، عدم توجه به قرائن، اعتماد به منابع غیرموثق، انتخاب مقدمات غیریقینی، چینش اشتباه مقدمات، استفاده از روش استدلال غیرمنتج و نظایر آن باشد. 🔹 گزاره‌های بدیهی و یقینی غیرقابل خدشه‌اند و معرفت‌های مطابق با واقع هرگز با هم تعارض پیدا نمی‌کنند، خواه از راه عقل، نقل، تجربه یا شهود به دست آمده باشند. اما اگر یکی از معرفت‌ها یقینی و دیگری ظنی باشد، معرفت یقینی مقدم است و اگر هر دو ظنی باشند، آن که قوی‌تر است مقدم می‌شود. در صورت تساوی، نباید قضاوت کرد تا دلیل جدیدی پیدا شود. ⬅️ در مواجهه با تعارض باید اختلاف‌نظرها را با هدف دستیابی به واقعیت و شناخت ، به دور از تعصب و با روشی منطقی نقد و ارزیابی کرد و آن معرفتی را پذیرفت که دلایل قوی‌تر و درجه اعتبار بالاتری دارد. 📚رابطه علم و دین از منظر چهار حکیم مسلمان 🖋دکتر مهدی گلشنی 🆔@hekmateislami 🆔@meshkatnoor