پژوهشکده تاریخ معاصر
✳️ همراه قوام به مسکو رفت از پست های قبل بخوانید https://eitaa.com/iichs_ir/2991 https://eitaa.com/iichs_ir/2990 ، سخنران بعدی این نشست، ضمن خیر مقدم‌گویی به خانواده عمیدی نوری، اقدام آنها برای در دسترس قرار دادن دفترچه‌های یادداشت این روزنامه‌نگار بنام را خدمت بزرگی به تاریخ ایران خواند و سپس از پژوهشکده تاریخ معاصر و به‌ویژه ریاست این پژوهشکده، موسی حقانی، تشکر کرد که با انتشار این یادداشتها اقدام مهمی در روشن‌سازی بسیاری از زوایای تاریخ پهلویها انجام داده است. پس از آن این پژوهشگر حوزه تاریخ معاصر از اهمیت کتاب «یادداشتهای یک روزنامه‌نگار» (تحولات نیم‌قرن اخیر تاریخ معاصر ایران از نگاه ابوالحسن عمیدی نوری) سخن گفت و آن را هم‌سطح کتاب «یادداشتهای روزانه اعتمادالسلطنه» دانست. چگونگی چاپ یادداشتهای اعتمادالسلطنه موضوعی بود که در این بخش از سخنان معتضد بیان شد. او در ضمن بیان این موضوع گفت: یکی از علل عصبانیت رضاشاه از داور، خبر او درباره چاپ کتاب یادداشتهای اعتمادالسلطنه بود؛ زیرا مطالب آن را توهین به مقام سلطنت می‌دانست. همان‌طور که رضاشاه از چاپ این کتاب عصبانی شد، سلطنت‌طلبها نیز از چاپ یادداشتهای علم عصبانی شدند؛ چون با چاپ این یادداشتها بسیاری از موضوعات مربوط به زندگی شاه و اطرافیان او آشکار شد. اگر محمدرضاشاه می‌دانست که علم چنین کاری انجام می‌دهد و همه وقایع روزانه را که می‌بیند و می‌شنود ثبت می‌کند، دست او را قطع می‌کرد. این پژوهشگر تاریخ در ادامه به موضوع اعدام ابوالحسن عمیدی نوری اشاره کرد و با سوءتفاهم خواندن آن گفت: عمیدی نوری روزنامه‌نگار جسور و ورزیده‌ای بود که ابتدا در روزنامه «ستاره ایران» می‌نوشت، ولی بعدها «دال» را منتشر کرد. از کنار همین روزنامه بود که مجله «دانشمند» وارد عرصه مطبوعات شد. در این روزنامه نویسندگان بنامی مطلب می‌نوشتند. ابوالحسن عمیدی نوری در عرصه روزنامه‌نگاری به قدری اهمیت داشت که قوام در ماجرای آذربایجان و مذاکرات مربوط به نفت شمال، او را همراه خود به مسکو برد. عمیدی نوری در دولت کودتا فقط در حدود پنج ماه معاون سیاسی نخست‌وزیر بود و این مسئله به گونه‌ای نبود که او محکوم به اعدام شود. موضوع بعدی سخنان خسرو معتضد درباره نقاط قوت کتاب خاطرات عمیدی نوری بود. او دراین‌باره گفت: این کتاب از جذاب‌ترین منابع است؛ زیرا عمیدی نوری به دلیل احاطه بسیار بر مسائل دربار پهلوی و معاملات آنها، اطلاعات ذی‌قیمتی در اختیار خوانندگان قرار می‌دهد. گفتنی است عمیدی نوری گعده‌های بسیاری با رجال عصر پهلوی داشت و در همین گعده‌ها اطلاعات بسیاری از ابعاد مختلف حکومت و اجتماع کست و در یادداشتهایش ثبت می‌کرد؛ بنابراین کتاب خاطرات او را می‌توان در سطح دایره‌المعارف دانست؛ البته این تعریف‌ها به معنای آن نیست که نباید به مطالب کتاب به دیده انتقادی نگریست و صحت و سقم آنها را بررسی کرد. از نمونه‌هایی که در این کتاب مطرح شده، اما واقعیت ندارد می‌توان به آنچه درباره ترور محمدرضاشاه در بهمن ۱۳۲۷ بیان می‌کند یا مطالب مربوط به بزمهای ملکه مادر اشاره کرد. اما در کل انتشار این یادداشتها، که چیزی در حدود ۱۰ جلد خواهد شد، اقدام بسیار ارزشمندی است و امیدوارم که کتاب «آذربایجان دموکرات» به قلم عمیدی نوری هم به مجلدات دیگر این کتاب اضافه شود. ادامه در پست بعد