پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی
مقاله پژوهشی ☑️ دولت در اندیشۀ سیاسی امام موسی صدر ✍️ دکتر شریف لک زایی دو فصلنامه علمی مطالعات بنیا
مقاله پژوهشی ☑️ دولت در اندیشۀ سیاسی امام موسی صدر ✍️ دکتر شریف لک زایی پرسش اصلی مقاله این است که از نگاه امام موسی صدر، دولت چه ویژگی‌هایی دارد که می‌تواند نقش پیش‌برنده جامعه را ایفا کند. مدعا این است که صدر دراین‌باره نگاه جامعی دارد و همزمان که وضعیت موجود دولت را نقد می‌کند، راه‌حل‌هایی ارائه می‌دهد که در اثر آن دولت سامان بهتری می‌یابد و برای پیشرفت در جامعه نقش مهم‌تر و ایجابی‌تری ایفا می‌کند. در توضیح مدعا می‌توان به ایدۀ اصلی و کلیدی صدر در لبنان اشاره کرد. ایشان در میانۀ یک نظام سیاسی فرقه‌گرا و یک دولت سکولار به‌‌دنبال ایجاد راه سومی است که بتواند با توجه به مشترکات دینی موجود در جامعۀ لبنان از حضور مؤثرتر دین در این جامعه دفاع کند. درواقع صدر بر آن است که ارزش‌های دینی را در دولت جاری کند که در اثر آن انسان متعالی خلق و هستی یابد و حیات اجتماعی او سرشار از ارزش‌های متعالی شود. صدر دین اصیل را برای حضور در صحنۀ اجتماع و عرصۀ زیست جمعی و زندگی انسان می‌داند؛ ازاین‌رو از حضور اجتماعی دین دفاع می‌کند. دو مانع عمده در پیش روی صدر، نظام سیاسی و اجتماعی فرقه‌گرایانه و مشی سکولار دولت و جامعۀ لبنان و غیبت دین و ارزش‌های دینی از صحنۀ اجتماعی است. صدر در دورۀ حضور بیست‌سالۀ خود در لبنان هر دو مسیر را نادرست می‌داند و بر راه سومی تأکید می‌کند؛ یعنی بهره‌گیری از مشترکات ادیان در ساخت جامعه و حل مشکلات انسان؛ بنابراین نگاه صدر به دولت نیز خارج از این وضعیت نیست. طرحی که وی پیش پای انسان قرار می‌دهد، افزون بر ابتنای آن بر حضور اجتماعی دین، دولتی است که از مشکلات فرقه‌گرایانه و مصائب سکولاریسم فارغ باشد. وی نام چنین دولتی را «دولت آسمانی» می‌نامد که می‌تواند فراتر از نگاه و مشی نظام فرقه‌گرایانه و مشی و مرام سکولار به ادارۀ یک جامعه بیندیشد و برای انسان چاره‌اندیشی کند. در این مقاله به مباحث سلبی و ایجابی و ماهیت دولت و مناسبات سیاست با دین و دوگانۀ فرقه‌گرایی و سکولاریسم در بحث دولت اشاره و مباحث امام صدر تحلیل شده است. پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی @cpt_isca 🌍🇮🇷