خلاصه متن فوق :
۱_ ابتدا باید به دنبال اخبار متواتر بود ( خواه اصل رخداد متواتر باشد خواه برخی از جزئیات آن )
۲_ سپس باید به دنبال اخبار اطمینان آور رفت.
۳_ در ادامه ، با دو صورت میتوان از اخبار آحاد تاریخی بهره گرفت:
یک، اطمینان بر عدم تعمد دروغگویی در خصوص نقل مزبور
دوم ، کسب وثوق به شخصیتی خاص که در کار علمی خود اهل دروغ نیست.
۴_ سر آخر باید سنجید که خبر مزبور با شخصیت تاریخی و دینی کسی که درباره آن سخن میگوید، سنخیت دارد یا نه. (مثلا گزارشهای دال بر گناه کردن ِ شخص معصوم ع ، با شخصیت معصومانه وی سنخیت ندارد لذا مطرود است)
نکته مهم : پوشیده نیست که در تاریخ پژوهی می بایست تمامی مراحل فوق رعایت شود ، چون تعداد اخبار متواتر اندک است و اخبار مفید اطمینان هم زیاد نیست ، لذا برای تاریخ پژوهی گریزی از استفاده از اخبار آحاد نیست.