🔸بررسی روایت عمر بن حنظله
📜روایت عمر بن حنظله یکی از ادلّه نقلی است که برای اثبات ولایت فقیه از آن استفاده می شود.
سند و دلالت روایت مذکور توسط برخی از فقهاء مورد نقد قرار داده شده و در نتیجه مورد پذیرش قرار نگرفته است.
بنابراین شایسته است که این حدیث هم از لحاظ سند و هم دلالت مورد کنکاش قرار بگیرد.
بررسی سندی:
مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنْ دَاوُدَ بْنِ الْحُصَيْنِ عَنْ عُمَرَ بْنِ حَنْظَلَةَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع...
( الكافي (ط - الإسلامية)، ج1، ص: 67)
⁉️ در سند این روایت دو نفر مورد سوال هستند:
۱. عمر بن حنظله
۲. داود بن حصین
1⃣ عمر بن حنظله: بررسی وثاقت این راوی در دو بخش منابع رجالی و روایات انجام می شود.
🔰 عمر بن حنظله در منابع رجالی
این راوی در متون رجالی توثیق روشن ندارد و توسط دانشمندان رجالی ترجمه نشده است.
هیچکدام از نویسندگان کتاب های چهار گانه رجالی یعنی نجاشی، کشّی و شیخ طوسی نامی از این راوی ذکر نکرده اند.
📌علت ذکر نشدن نام این راوی در فهرست نجاشی و شیخ طوسی این است که عمر بن حنظله مؤلف کتاب نبوده و طبیعی است که ترجمه نشود، چرا که در کتاب های فهرست کسانی ترجمه می شوند که مصنّف کتاب یا اثر باشند.
📌علت ذکر نشدن نام عمر بن حنظله توسط کشّی نیز بُعد مسافت ایشان نسبت به بغداد و کوفه است.
لذا ایشان راویان منطقه خود تا قم را به خوبی ترجمه نموده ولی درباره علمای بغدادی و کوفی اینگونه نیست و تعداد زیادی از علمای بغدادی و کوفی را ذکر ننموده؛ پس ذکر نشدن نام عمر بن حنظله و عدم ترجمه ایشان که از راویان کوفی بوده است امری غیر طبیعی نیست.
برای مثال نام سکونی نیز در کتاب رجال کشّی ذکر نشده است.
📌علت ترجمه نشدن عمر بن حنظله در کتاب رجال شیخ طوسی این است که کتاب رجال شیخ تنها منعکس کننده منابع و کتب قبل خود بوده و حتی نظر اجتهادی خود را نیز در آن ذکر نکرده است لذا این احتمال زیاد است که عمر بن حنظله تا قبل از شیخ طوسی ترجمه نشده بوده و به همین دلیل شیخ طوسی تنها نام او را ذکر نموده و سخنی در رابطه با وثاقت او ذکر نکرده است.
اما با این وجود شیخ طوسی از عمر بن حنظله در کتب خود روایت نقل کرده است.
البته شیخ صدوق در مشیخه کتاب من لا یحضره الفقیه طریق خود به عمر بن حنظله را نقل می کند ولی اعلام طریق چیزی را اثبات نمی کند.
———~———~—🆔—~——~———
📎 لینک دعوت به کانال اندیشکده مستعدان
https://eitaa.com/joinchat/1079706013Ceed9a368e3
🔰 عمر بن حنظله در منابع روایی
بر خلاف متون رجالی، با ملاحظه منابع روایی می توان رگه هایی از وثاقت عمر بن حنظله را پیدا نمود.
1⃣ در روایتی موثق حضرت صادق (ع) درباره او می فرمایند:« إِذاً لَا يَكْذِبُ عَلَيْنَا: او بر ما دروغ نمی بندد» همچنین در انتهای روایت نیز نقل عمر بن حنظله توسط امام (ع) در حکم مورد بحث تایید می شود:« فَقَالَ (ع) صَدَقَ»
(الكافي (ط - الإسلامية)، ج3، ص: 275)
2⃣ در روایت دیگری که البته راوی آن خود عمر بن حنظله است، امام باقر (ع) منزلت وی نزد اهل بیت (ع) را تایید می کنند که می تواند دلیلی بر وثاقت او باشد:«عَنْ عُمَرَ بْنِ حَنْظَلَةَ فَقَالَ: قُلْتُ لِأَبِي جَعْفَرٍ ع إِنِّي أَظُنُّ أَنَ لِي عِنْدَكَ مَنْزِلَةً قَالَ أَجَلْ».
(بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلى الله عليهم، ج1، ص: 210)
البته ممکن است کسی به این روایت از این نظر اشکال کند که چون این فضیلت از خود او نقل شده است مورد قبول نمی باشد.
📌 علاوه بر روایات مذکور از حجم روایات، نوع سوالات و مکالمات بین عمر بن حنظله و اهل بیت (ع) که در کتب روایی نقل شده معلوم می شود که عمر بن حنظله فقیهی است که بین شیعیان شخصی مورد رجوع و نزد ائمه (ع) مورد اطمینان بوده است.
بنابراین این وثاقت عمر بن حنظله در روایات روشن است.
———~———~—🆔—~——~———
📎 لینک دعوت به کانال اندیشکده مستعدان
https://eitaa.com/joinchat/1079706013Ceed9a368e3
پخش زنده
فعلا قابلیت پخش زنده در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
پخش زنده
فعلا قابلیت پخش زنده در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
MFT_Volume 12_Issue 23_Pages 181-201.pdf
حجم:
671.8K
🔰عنوان مقاله:
جایگاه موعظه در مراتب امر بهمعروف و نهی از منکر از منظر فقه تربیتی
✍نویسندگان: حجت الاسلام و المسلمین استاد سید میرهاشم حسینی، حجت الاسلام و المسلمین مهدی گرامی پور، حجت الاسلام و المسلمین مهدی عزیزی
📚مجله «مطالعات فقه تربیت» (جامعه المصطفی) سال ۱۲، شماره ۲۳ بهار و تابستان ۱۴۰۴
کلیدواژهها: موعظه، مراتب امر به معروف، مراتب نهی از منکر، نصح، فقه تربیتی
چکیده:
امر به معروف و نهی از منکر دو حکم اساسی در فقه اسلامی است که هدف آن اصلاح رفتارهای فردی و اجتماعی و سوق دادن افراد بهسمت ارزشهای دینی و اخلاقی است. این امر در ذات خود جنبۀ تربیتی دارد، چرا که هدف آن، هدایت و رشد افراد جامعه در مسیر اخلاق و دیانت است. مشهور فقها مراتب امر به معروف و نهی از منکر را بهسه مرحلۀ انکار قلبی، تذکر زبانی و اقدام عملی تقسیم کردهاند. پرسش اصلی در این پژوهش آن است که آیا با توجه بهآموزههای فقه تربیتی، میتوان موعظه را بهمثابۀ مرتبۀ چهارم، از مراتب امر بهمعروف شمرد؟ در این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و اجتهادی بهتحقیق در این زمینه پرداخته شده است. در نتایج بهدست آمده از این پژوهش، معلوم شد که پس از انکار قلبی، مرحلهای با عنوان «موعظه» قرار دارد که بر تذکر لسانی مقدم است. بنابراین، موعظه کردن، از واجباتی است که باید بهصورت مستمر صورت پذیرد تا تذکر لسانی و اقدام عملی، مشروع گردد.
👇 دریافت اصل مقاله:
🔗https://mft.journals.miu.ac.ir/article_10556.html
———~———~—🆔—~——~———
📎 لینک دعوت به کانال اندیشکده مستعدان
https://eitaa.com/joinchat/1079706013Ceed9a368e3
داود بن حصین
از راویان کوفی است که در سند روایت عمر بن حنظله مورد مناقشه قرار گرفته است. در کتب رجالی تنها شیخ طوسی و نجاشی درباره او سخن گفته اند.
🔰شیخ طوسی در کتاب رجال خود ایشان را واقفی می داند.
🔰 نجاشی در کتاب فهرست او را ثقه دانسته و هیچ نکته ای از واقفی بودن او ذکر نکرده است.
⁉️ برای بررسی و نتیجه گیری درباره داود بن حصین، لازم است به این سوال پاسخ داده شود که آیا بین بیان شیخ طوسی و سکوت نجاشی در مورد وقف راویان تعارض وجود دارد یا نه؟
✅ اگر شیخ طوسی شخصی را واقفی بداند و نجاشی تصریح به غیر واقفی بودن او کند، واضح است که بین سخن این دو تعارض واقع خواهد شد.
✅ اگر شیخ طوسی شخصی را واقفی معرفی ولی نجاشی در این باره سکوت کرده باشد(مانند داود بن حصین)، دو نظریه وجود دارد:
📌 اکثر قریب به اتفاق علماء تعارضی میان بیان شیخ طوسی و سکوت نجاشی نمی بینند.
بنابراین می توان واقفی بودن امثال داود بن حصین را بدون هیچگونه معارضی از شیخ طوسی پذیرفت.
📌 اما برخی نظریه فوق را نپذیرفته اند چرا که نجاشی کتاب فهرست را پس از شیخ طوسی و کشّی و ناظر به سخنان آن ها نوشته است؛ لذا در جای جای کتاب خود، مطالب آن دو را ذکر نموده و درباره آن ها اظهار نظر کرده است؛ بنابراین رمی به وقف یک راوی توسط شیخ طوسی و سکوت نجاشی در همان مورد نشان دهنده تعارض و عدم پذیرش وقف توسط نجاشی است و الا به دلیل اینکه کتاب شیخ طوسی در اختیار ایشان بوده و نظر ایشان را دیده است باید بازتابی از وقف راوی در فهرست نجاشی دیده شود.
طبق این نظر که از نگاه نگارنده صحیح به نظر می رسد، بین بیان شیخ طوسی و سکوت نجاشی در مورد واقفی بودن داود بن حصین تعارض وجود دارد و باید برای روشن شدن وضعیت او تعارض مذکور حل شود.
———~———~—🆔—~——~———
📎 لینک دعوت به کانال اندیشکده مستعدان
https://eitaa.com/joinchat/1079706013Ceed9a368e3
📸گزارش تصویری
#کرسی_آزاداندیشی
«مروری امروزین بر نظریه ولایت فقیه»
«بازخوانی مبانی و ادله ولایت فقیه پاسخ به شبهات و هجمهها»
⬅️ حلقه پنجم:
نقد دیدگاه رویه تنش زدایی در سیره اهل بیت علیهم السلام
🎙 با ارائه
حجتالاسلام و المسلمین استاد مهدی دهبان و حجت الاسلام و المسلمین حسین نیازآبادی
🎙 دبیر جلسه:
حجتالاسلام و المسلمین سید مهدی یار حسینی
———~———~—🆔—~——~———
📎 لینک دعوت به کانال اندیشکده مستعدان
https://eitaa.com/joinchat/1079706013Ceed9a368e3