حوزه و انقلاب اسلامی
🔳 فقاهت یا مدیریت؟
تحلیلی برای فضای ذهنی دوران قائم مقامی
✍️ یادداشت اختصاصی // حجت الاسلام حامد جمالی
🔸پیش از پیروزی انقلاب، زمانی که بحث قائممقامی آیتالله منتظری برای حضرت امام خمینی (ره) مطرح میشد، کمتر کسی میتوانست تصور کند که روزی امام او را کنار بگذارند. منتظری که روزی محبوب جریان خط امام و تنها امید یک جبهه محسوب میشد، بعدها در مرحلهای قرار گرفت که مقابل نظام و انقلاب ایستاد.
⁉️اما سوال اساسی این جاست که: چه شد که با وجود شخصیتهای برجستهی انقلاب و همتراز آقای منتظری ـ مانند آیتالله مشکینی، آیتالله حائری، شهید بهشتی و شهید مطهری ـ که در بسیاری جهات حتی برتر از او بهنظر میرسیدند، تصمیم گیران امر، به قائم مقامی منتظری متمایل شدند؟
پاسخ را باید در فضا و چشم انداز ذهنی آن دوران و معیارهای انتخاب جانشین جستوجو کرد.
🔸در آن مقطع، غلبهی گفتمان علمی و فقهی در حوزههای علمیه موجب شده بود که برای جانشینی حضرت امام، بیش از هر چیز بر مرجعیت علمی و فقاهت تأکید شود. حال و هوای فکری آن دوره بدینگونه بود که جانشین باید همزمان هم فقیه اصولی می بود، هم معترض به رژیم پهلوی، و هم قائل به حکومت دینی. در چنین فضایی انتظار این بود که شخصی چون آقای منتظری ـ با سابقهی مبارزاتی و اعتبار فقهی ـ بهعنوان گزینهی نخست مطرح شود.
🔹اما همین نگاه، یعنی اولویتدادن به «فقاهت» بر «درایت و مدیریت»، موجب شد ضعفهای مدیریتی و سیاسی آقای منتظری کنار گذاشته شود و انقلابیون حتی قبل از انقلاب حول فردی جمع گردند که فاقد شاخص های مدیریتی است.
💢وقتی این نگاه را با دیدگاه امام خمینی مقایسه میکنیم که بعدها شرط مرجعیت_و نه اجتهاد و عِلمیت_ از قانون اساسی حذف شد، تفاوت عمیق رویکردها آشکار میشود. امام، برخلاف فضای غالب آن روز حوزه، به مدیریت و آیندهنگری توجه ویژهای داشت؛ چیزی که شاید در جریان معرفی آقای منتظری کمتر به آن توجه شد.
#یادداشت
#جریان_شناسی
#آقای_منتظری
📮 سایت | ایتا | آپارات | ویراستی | روبیکا
🔳 ولایت فقیه انتصاب، انتخاب یا نظارت؟
✍️ یادداشت اختصاصی // حجت الاسلام حامد جمالی
🔻سیر تطور اندیشهی آیت الله منتظری در گسترهی ولایت فقیه آنقدر سوال برانگیز است که مدافعان ایشان در صدد پاسخهای متعدد بر آن برآمده اند.
🔸آقای منتظری در موقفی که کتاب ولایت فقیه را مینگاشت، معتقد بود که انتصابِ ولی از طرف خداوند است. اما بعد عزل از قائم مقامی نظرات ایشان در زمینهی ولایت فقیه، دو رتبه نزول می کند. ابتدا قائل به انتخاب ولی فقیه از جانب مردم می شود، سپس به نوعی ولایت مقیده با نصب مردم را می پذیرد.
▪️این تبدل، سوال بزرگی را مقابل آقای منتظری قرار میدهد که طرفداران ایشان در صدد پاسخ آن برآمدهاند.
🔸ادلهی طرفداران آقای منتظری در توجیه استحالهی ایشان عبارت است از؛ «تبدل در فتوا»
اما تبدل در فتوا چیست؟!
اگر مجتهدی از نظر خود، در یک حکم شرعی برگردند، تبدل در فتوا صورت میگیرد. و همیشه فتوایی مدنظر است که متاخر باشد. هنگامی که تبدل در فتوا برای مجتهدی صورت بگیرد، بر او واجب است که به نظر متأخر خود عمل کند. همچنین اگر مجتهد، مرجع نیز باشد باید به مقلدین خود نیز اطلاع رسانی کند که در این حکم شرعی نظرش تغییر کرده است و مِن بعد، به حکم جدید عمل کنند.
▪️در رابطه با تبدل در فتوا نکته قابل تأمل این است که صرفا در حکم شرعی رخ می دهد نه در امور اعتقادی. اگر شخصی در امور اعتقادی دچار دگرگونی شد؛ نمی توان آن را تأیید کرد و به عنوان تبدل در فتوا نظرات ایشان را درست دانست.
🔸تقلیل بحث ولایت فقیه از یک امر اعتقادی به یک امر شرعی، مغالطهای بیش نیست. بیشترین سهم استفاده از این مغالطه را امثال آقای محقق داماد دارند. این افراد درصدد اند که آقای منتظری را در اوج نگه دارند.
🔸آرزوی هر دلدادهی به انقلاب این است شخصیتی مثل آیت الله منتظری در اوج خود باقی میماند اما آقای منتظری اواخر عمر در جایگاهی قرار داشتند که با مقام قبلی خود به شدت ناسازگاری دارد. و به نزول شدیدی از ارزش های خود دچار شدند.
#یادداشت
#آقای_منتظری
#دشمن_شناسی
📮 سایت | ایتا | آپارات | ویراستی | روبیکا