برای دسترسی سریع به انواع محتواهای این کانال میتوانید روی هشتگهای زیر کلیک کنید:
#توییت
#صوت_برنامهها
#برنامههای_حکمران
#تکههای_حکمران
#قصههای_حکمران
#مقاله
#یادداشت
#در_رسانه
#عکسنوشت
#خلاصه_کتاب
#معرفی_مستند
#نشریه_حکمران
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
@HokmranOnline
🟠 معرفی کتاب "توسعه و تضاد"
اثر فرامرز رفیعپور
🌐 gisoom.com/book/11196031/کتاب-توسعه-و-تضاد-کوششی-در-جهت-تحلیل-انقلاب-اسلامی-و-مسائل-اجتماعی-ایران/
🟡 مقدمه
کتاب "توسعه و تضاد" نوشتهٔ فرامرز رفیعپور، تلاشی است برای تحلیل انقلاب اسلامی ایران و مسائل اجتماعی مرتبط با آن. این اثر در چهار بخش اصلی تنظیم شده و به بررسی عوامل مؤثر در وقوع انقلاب و پیامدهای آن میپردازد.
🔸بخش اول: تحلیل انقلاب اسلامی ایران
در این بخش، نویسنده با مرور نظریههای مختلف انقلاب، به این نتیجه میرسد که هیچکدام بهتنهایی قادر به تبیین کامل انقلاب ایران نیستند. وی ترکیبی از عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را در وقوع انقلاب مؤثر میداند. از جمله:
- نابرابری اجتماعی: افزایش فاصله طبقاتی و احساس محرومیت نسبی در جامعه.
- رشد طبقه متوسط: ظهور قشری که با افزایش سطح آموزش و درآمد، توقعات بیشتری داشتند.
- مدرنیزاسیون نامتوازن: توسعهٔ اقتصادی بدون پیشرفت همزمان فرهنگی، که منجر به تضاد ارزشها شد.
🔹بخش دوم: دوران پس از انقلاب و جنگ تحمیلی
رفیعپور در این بخش به بررسی تغییرات ساختاری پس از انقلاب و تأثیر جنگ ایران و عراق میپردازد. وی معتقد است که جنگ، با ایجاد انسجام ملی و تقویت ارزشهای مذهبی، به تحکیم پایههای انقلاب کمک کرد. اما پس از پایان جنگ، چالشهایی مانند تغییر در سلسلهمراتب قدرت و دگرگونی ارزشهای اجتماعی پدیدار شد.
🔸بخش سوم: دوران پس از جنگ و چالشهای توسعه
در این بخش، نویسنده به پیامدهای اجتماعی و فرهنگی دوران سازندگی پس از جنگ میپردازد. وی نقدهایی به سیاستهای اقتصادی این دوره وارد میکند که منجر به مصرفگرایی، افزایش نابرابری و تغییر ارزشها شد. رفیعپور تأکید میکند که توسعهٔ اقتصادی بدون توجه به عدالت اجتماعی و فرهنگ، میتواند به تضادهای اجتماعی منجر شود.
🔹بخش چهارم: نتیجهگیری و پیشنهادها
نویسنده بر این باور است که توسعه باید با برنامهریزی علمی و متفکرانه همراه باشد. وی تأکید میکند که ایجاد نظام اجتماعی منسجم و کارآمد، شرط اصلی دستیابی به اهداف توسعه است. همچنین، مشروعیت نظام از طریق رفع نابرابریها و ایجاد عدالت اجتماعی تقویت میشود.
🔸جمعبندی
کتاب "توسعه و تضاد" با تحلیل جامع از عوامل مؤثر در انقلاب اسلامی و پیامدهای آن، نشان میدهد که توسعهٔ نامتوازن و نابرابریهای اجتماعی میتوانند به تضاد و نارضایتی منجر شوند. رفیعپور با ارائهٔ این تحلیلها، بر اهمیت برنامهریزی متفکرانه و توجه به عدالت اجتماعی در فرآیند توسعه تأکید میکند.
#خلاصه_کتاب
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
@HokmranOnline
🟠خلاصه کتاب «سه گونه اسلام»
نوشته: شهید آیتالله دکتر سیدمحمد بهشتی
موضوع: تحلیل جامعهشناختی و دینی از نحوه گرایش افراد به نهضت اسلامی و گونههای مختلف درک از اسلام
🔸۱. سه گونه اسلام
دکتر بهشتی در سخنرانیای در جمع دانشجویان مسلمان اروپا (۱۳۵۷) با استفاده از آیات قرآن، سه گونه اسلام را معرفی میکند:
- اسلام تابعیتی (سیاسی، مصلحتی): تنها در ظاهر و برای بهرهبرداری از مزایای قدرت حاکم پذیرفته شده و فاقد ایمان و التزام عملی است. (مانند آیاتی در سوره حجرات: «قالت الاعراب آمنا... لما يدخل الایمان فی قلوبکم»)
- اسلام اقلیمی (وراثتی، عادتی): از روی محل تولد و تربیت خانوادگی است؛ مسلمانان سنتی که بدون درک و انتخاب آگاهانه به اسلام پایبند هستند.
- اسلام راستین (واقعی، قلبی): حاصل ایمان، آگاهی، پذیرش قلبی، و التزام عملی است. این اسلام سازنده انسان مؤمن و متعهد است و ملاک اصلی پذیرش در نزد خداست.
🔹۲. پنج گروه گرایشیافته به نهضت
دکتر بهشتی با نگاهی جامعهشناختی، افراد پیوسته به نهضت اسلامی را به پنج گروه تقسیم میکند:
- ۱. حقطلبان راستین: انسانهای آرمانگرا و حقیقتجو که با شناخت، ایمان و فداکاری به نهضت میپیوندند.
- ۲. ناراضیان صادق: کسانی که از شرایط موجود ناراضیاند و در پی وضعیتی بهتر به نهضت گرایش مییابند.
- ۳. شهرتطلبان و فرصتطلبان جاهطلب: نه به آرمان بلکه به دنبال موقعیت، شهرت و بهرهبرداری شخصی وارد نهضت میشوند.
- ۴. فرصتطلبان محافظهکار: کسانی که خود را وارد صحنه نمیکنند، اما بهدنبال سهمخواهی از سفره آمادهاند.
- ۵. تودههای روزمرهزیست: افراد عامه که تابع شرایط مسلطاند و با تغییر قدرت، مسیر خود را تغییر میدهند.
🔸۳. مراحل یک نهضت اصیل
در بخش دوم کتاب، دکتر بهشتی به تحلیل مراحل تاریخی یک نهضت اسلامی میپردازد:
1️⃣. پیدایش ایده جدید
2️⃣. تشکیل هسته اولیه
3️⃣. گسترش و سازمانیابی
4️⃣. قدرتیابی و استقرار
5️⃣. توسعه ایدئولوژی به دیگر جوامع
🔹نتیجهگیری
دکتر بهشتی هشدار میدهد که پیروزی نهضت زمانی تضمین میشود که اسلام راستین مبنای حرکت و افراد گروه اول ستون فقرات آن باشند. او بر شناخت چهرههای حقیقی از چهرههای فرصتطلب تأکید دارد و نقش تربیت و آگاهی در شکلگیری اسلام واقعی را کلیدی میداند.
#خلاصه_کتاب
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
@HokmranOnline
حکمران
🟠خلاصه کتاب «سه گونه اسلام» نوشته: شهید آیتالله دکتر سیدمحمد بهشتی موضوع: تحلیل جامعهشناختی و دی
سه گونه اسلام.pdf
حجم:
544.8K
🟠 فایل کتاب سه گونه اسلام
نوشته شهید بهشتی
#خلاصه_کتاب
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
@HokmranOnline
🟠 «تاریخچه خصوصی سازی در ایران»
نوشته دکتر فرشاد مومنی در کتاب اقتصاد ایران در دوران تعدیل ساختاری
🔸از اواسط دوره قاجاریه، هروقت امکانات خزانه دولت به انتها می رسیده، پیشنهاد می شده منابع تولیدی واگذار شود و به بهانه اینکه دولت تاجر خوبی نیست، واگذاری این امکانات به بخش خصوصی لازم دانسته می شده.
🔹در دوره رضاشاه، متین دفتری با روش حساب شده و پیچیده ای او را متقاعد می کند که بخشی از بنگاه های اقتصادی متعلق به دولت به بخش خصوصی واگذار شود در دوره پهلوی دوم هم تقریبا به همین ترتیب بود.
🔸 در هر دوی این دوره ها (قاجاریه و پهلوی) به محض اینکه به سمت عملیاتی شدن این فکر رفتیم، بحران هایی پیش آمد و بلافاصله دستور توقف آن صادر شد.
🔹 طی ۱۵۰ سال در ایران مرتبا در سطح مقامات اقتصادی و سیاستگذار کشور، سخن از ضرورت خصوصی سازی و کوچک کردن دولت به میان آمده و در عمل نتیجه عکس داده است، اما نه سیاست ها تغییر کرده و نه حتی واکاوی شده که این روش چه تبعاتی داشته است!
🔸پس از انقلاب، برای اولین بار در قانون بودجه ۱۳۵۹، دولت موظف شد تدابیری برای واگذاری بنگاه های اقتصادی دولتی به بخش خصوصی بیاندیشد اما به صورت نظام یافته و در قالب یک برنامه، خصوصی سازی در سال های ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۵ سخت مورد توجه قرار گرفت.
🔹سپس در سال ۱۳۷۴ در پی شکست برنامه تعدیل در ایران و سایر کشورهای در حال توسعه، دستور توقف خصوصی سازی صادر شد. بلافاصله در دولت بعدی، از طریق اعمال نظر مجلس، دولت موظف به اندیشیدن تمهیدات برای خصوصی سازی شد.
✍🏻حمیده ذوالفقار
#خلاصه_کتاب
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
@HokmranOnline
🟠 خلاصه کتاب «اقتصاد ایران در دوران تعدیل ساختاری»
نوشتهٔ دکتر فرشاد مومنی
لینک خرید نسخه الکترونیک کتاب🔻
🌐 taaghche.com/book/183961
🟡 این کتاب مجموعهای از مقالات، سخنرانیها و مصاحبههایی است که به بررسی و نقد سیاستهای تعدیل ساختاری در ایران میپردازد. این سیاستها، تحت تأثیر توصیههای صندوق بینالمللی پول و بانک جهانی، در دهههای ۱۳۶۰ و ۱۳۷۰ به اجرا درآمدند و تأثیرات عمیقی بر ساختار اقتصادی و اجتماعی کشور داشتند.
🔹مومنی در این کتاب، تعدیل ساختاری را نه بهعنوان یک برنامهٔ توسعهای، بلکه بهعنوان مجموعهای از سیاستهای ضدتوسعهای معرفی میکند که منجر به افزایش نابرابری، فقر و تضعیف توان تولیدی کشور شدند. وی با بررسی تجربهٔ ایران و سایر کشورهای در حال توسعه، نشان میدهد که این سیاستها، بهجای حل مشکلات اقتصادی، بحرانهای جدیدی ایجاد کردند.
🔸از جمله سیاستهای مورد نقد در این کتاب میتوان به کاهش ارزش پول ملی، آزادسازی تجاری بدون حمایت از تولید داخلی، خصوصیسازی بدون نظارت مؤثر، حذف یارانهها و کاهش نقش دولت در اقتصاد اشاره کرد. مومنی تأکید میکند که اجرای این سیاستها بدون در نظر گرفتن شرایط خاص ایران، منجر به تضعیف بنیانهای اقتصادی و اجتماعی کشور شد.
🔹وی همچنین به اهمیت ساختارهای نهادی، عدالت اجتماعی و توسعهٔ پایدار در سیاستگذاری اقتصادی اشاره کرده و بر لزوم بازنگری در رویکردهای اقتصادی کشور تأکید میکند. مومنی معتقد است که برای دستیابی به توسعهٔ واقعی، باید به جای تقلید از نسخههای خارجی، بهدنبال راهحلهای بومی و متناسب با شرایط ایران بود.
🔸این کتاب با نگاهی انتقادی و تحلیلی، به بررسی یکی از مهمترین دورههای اقتصادی ایران میپردازد و برای پژوهشگران، دانشجویان و علاقهمندان به اقتصاد ایران، منبعی ارزشمند بهشمار میرود.
#خلاصه_کتاب
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
@HokmranOnline
🟠انگارههای اشتباه درباره خصوصیسازی
نوشته دکتر فرشاد مومنی در کتاب اقتصاد ایران در دوران تعدیل ساختاری
🔸 ۱. این طور جاافتاده که بنگاه های اقتصادی متعلق به دولت ذاتا ناکارآمدتر از بخش خصوصی هستند.
اما این مساله خلاف واقع است و در گزارش سالانه توسعه جهانی بانک جهانی به آن تصریح می شود.
سال ۱۹۸۳: مالکیت یک بنگاه به خودی خود هیچ تاثیری در نحوه عملکرد آن ندارد.
سال ۱۹۹۷: بسیاری از دستاوردهای علمی و فنی موجود بشر، محصول بنگاه های دولتی است و یکی از برجسته ترین آنها اینترنت است که با ابتکارات ناسا صورت گرفته است.
🔹۲. اغلب این طور تصور می شود که بنگاههای خصوصی از دولتی کارآمدتر هستند.
این مطلب هم صحیح نیست. اسناد ملی خلاف این را نشان می دهند. گزارش دفتر اقتصاد کلان سازمان برنامه با عنوان طرح ساماندهی شرکتهای دولتی در مهر سال ۷۷: بخش خصوصی ایران، انگیزه و توان اقتصادی کافی و اطمینان لازم را برای خرید امکانات تولید عمده دارا نیست.
🔸۳. تصور اینکه بخش خصوصی انگیزه سودآوری قوی تری دارد، نادرست است.
در کشورهای پیشرفته از قرن نوزدهم به بعد و در کشورهای توسعه نیافته از قرن بیستم به بعد، با ایجاد شرکتهای سهامی و با گسترش جدایی مالکیت از مدیریت در بنگاههای متوسط به بالای بخش خصوصی، دیگر نمی توان به این انگیزه اشاره کرد. چون دقیقا مانند بنگاههای دولتی مالکیت و مدیریت شان جدای از هم هستند.
#خلاصه_کتاب
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
@HokmranOnline
🟠خلاصهای از کتاب «تراژدی سیاستهای قدرتهای بزرگ»
نوشته: جان مرشایمر (۲۰۰۱)
🌐 gisoom.com/book/11204512/کتاب-تراژدی-سیاست-قدرت-های-بزرگ/
🟡معرفی
جان مرشایمر استاد علوم سیاسی در دانشگاه شیکاگو و یکی از بنیانگذاران نظریه واقعگرایی تهاجمی (Offensive Realism) در روابط بینالملل است. او بیشتر بهخاطر تحلیلهای صریحش درباره نقش قدرتهای بزرگ، سیاست خارجی آمریکا و بحران اوکراین شهرت دارد.
🔹نظریه واقعگرایی تهاجمی: ساختار آنارشیک، منطق بیاعتمادی
مرشایمر در این کتاب، نظریه «واقعگرایی تهاجمی» (Offensive Realism) را بنیان میگذارد. به باور او، نظام بینالملل ذاتاً آنارشیک است؛ یعنی هیچ قدرت مرکزی برای اعمال قانون وجود ندارد. این ساختار، دولتها را وادار میکند برای بقا، به افزایش قدرت خود بپردازند. از آنجا که دولتها هرگز نمیتوانند از نیت واقعی یکدیگر اطمینان حاصل کنند، ناچارند با بدبینی راهبردی عمل کنند.
🔸هدف نهایی دولتها: هژمونی منطقهای
بر اساس این منطق، قدرتهای بزرگ بهطور طبیعی میکوشند به هژمونی منطقهای برسند؛ یعنی کنترل کامل بر منطقهی پیرامونی خود را به دست آورند. مرشایمر میگوید که تنها قدرتی که به چنین جایگاهی رسیده، ایالات متحده در نیمکره غربی است. او معتقد است که قدرتهای بزرگ در صورت امکان، مانع از ظهور هژمونهای جدید در سایر مناطق میشوند؛ مانند سیاست آمریکا در قبال آلمان، ژاپن، و شوروی.
🔹تعارض اجتنابناپذیر: چرخه رقابت و جنگ
مرشایمر مینویسد که رقابت قدرتهای بزرگ ذاتی سیستم بینالملل است و صلح پایدار، یک رؤیاست. حتی اگر یک دولت نیت صلحآمیز داشته باشد، دیگران نمیتوانند آن را تضمین کنند. بنابراین، بازدارندگی و افزایش تسلیحات، سیاستهایی عقلانی به نظر میرسند. جنگ، محصول جانبی ناگزیر این رقابت است؛ تراژدی اصلی همینجاست: دولتها برای بقا، ناگزیر از رفتارهایی میشوند که منجر به جنگ میگردد.
🔸قدرت در حال خیزش: چین و آینده نظم جهانی
مرشایمر در بخشهای پایانی کتاب، به آینده سیاست جهانی میپردازد. او پیشبینی میکند که چین نیز، اگر به اندازه کافی قدرت بگیرد، مانند دیگر قدرتهای بزرگ تلاش خواهد کرد تا به هژمونی منطقهای در آسیا برسد. در مقابل، آمریکا تلاش میکند جلوی این امر را بگیرد، همانطور که در مورد دیگر قدرتها انجام داده. این تقابل، میتواند تنشها و شاید جنگهای آینده را شکل دهد.
🔹نتیجهگیری: تراژدی اجتنابناپذیر نظم جهانی
به باور مرشایمر، تراژدی قدرتهای بزرگ در این است که حتی اگر نیتشان صلح باشد، ساختار نظام بینالملل آنها را به سمت رقابت، بیاعتمادی، تسلیح و گاه جنگ سوق میدهد. عقلانیت در سیاست بینالملل به رقابت میانجامد، نه به صلح.
🔸کتاب مرشایمر، بازتابی از نگاه تاریک و واقعگرایانه به روابط بینالملل است؛ جایی که اخلاق، قربانی منطق بقا میشود.
#خلاصه_کتاب
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
@HokmranOnline
🟠انحصار نمک و آهن در دوران چین باستان
نگاهی به فصل اول کتاب «چین چگونه از شوک درمانی گریخت»
نوشته ایزابلا وبر
🟡معرفی
فصل اول کتاب «چین چگونه از شوک درمانی گریخت»، با عنوان «شیوههای ایجاد بازار و قیمتگذاری»، به بررسی ریشههای تاریخی تعامل دولت و بازار در چین میپردازد. نویسنده با تمرکز بر سند تاریخی «گوانزی» و مباحثات نمک و آهن، نشان میدهد که چگونه سنتهای فکری چینی در زمینه تنظیم بازار و قیمتگذاری، بر سیاستهای اقتصادی معاصر این کشور تأثیرگذار بودهاند.
🔸گوانزی و اصول سبک – سنگین در قیمتگذاری
«گوانزی» یکی از متون کلاسیک چینی است که به مسائل اقتصادی و حکمرانی میپردازد. در این سند، اصل «سبک – سنگین» به عنوان روشی برای تعیین قیمتها مطرح شده است. بر اساس این اصل، دولت باید با در نظر گرفتن تعادل میان عرضه و تقاضا، قیمتها را به گونهای تنظیم کند که هم تولیدکنندگان و هم مصرفکنندگان متضرر نشوند. این رویکرد نشاندهنده تمایل به ایجاد تعادل میان منافع مختلف در جامعه است.
🔹انحصار نمک و آهن: نمونهای از کنترل دولتی
در دوران سلسله هان، دولت چین تصمیم گرفت که تولید و توزیع نمک و آهن را در انحصار خود قرار دهد. این اقدام با هدف تأمین منابع مالی برای دولت و جلوگیری از سوءاستفادههای احتمالی بخش خصوصی صورت گرفت. با این حال، این سیاست با مخالفتهایی از سوی روشنفکران و نخبگان مواجه شد که معتقد بودند چنین انحصاری میتواند به فساد و ناکارآمدی منجر شود.
🔸مباحثات نمک و آهن: تقابل آرمانگرایی و عملگرایی
مباحثات نمک و آهن که در دربار سلسله هان برگزار شد، به بررسی مزایا و معایب انحصار دولتی بر این منابع پرداخت. در این مباحثات، دو دیدگاه اصلی مطرح بود: یکی بر ضرورت کنترل دولتی برای حفظ ثبات و تأمین منابع مالی تأکید داشت، و دیگری بر لزوم آزادی بازار و کاهش دخالت دولت برای افزایش کارایی و نوآوری. این تقابل میان آرمانگرایی و عملگرایی، بازتابی از چالشهای همیشگی در تنظیم رابطه میان دولت و بازار است.
🔹میراث فکری برای سیاستگذاری معاصر چین
ایزابلا وبر استدلال میکند که این سنتهای فکری، به ویژه اصول مطرحشده در گوانزی و مباحثات نمک و آهن، تأثیر قابل توجهی بر سیاستگذاری اقتصادی معاصر چین داشتهاند. در دهههای اخیر، چین با بهرهگیری از این میراث، رویکردی تدریجی و محتاطانه در اصلاحات اقتصادی اتخاذ کرده است که برخلاف سیاستهای شوکدرمانی در دیگر کشورها، به ثبات و رشد اقتصادی منجر شده است.
🔸این فصل نشان میدهد که چگونه درک عمیق از تاریخ و سنتهای فکری میتواند به تدوین سیاستهای اقتصادی مؤثر و پایدار کمک کند.
#خلاصه_کتاب
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
@HokmranOnline
🟠مقاله: تحلیلی بر کتاب «دگرگونی بزرگ»
نوشته: کارل پولانی
🌐 iranketab.ir/profile/3333-karl-polanyi
🟡 کتاب *دگرگونی بزرگ* اثر کارل پولانی، که در سال ۱۹۴۴ منتشر شد، بررسی انتقادی خاستگاه اقتصاد بازار و پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی آن است. این اثر در بحبوحه پیامدهای رکود بزرگ و ظهور رژیمهای تمامیتخواه در اروپا نوشته شد و به نقد تاریخی گذار از نظامهای اقتصادی «دروننهادینهشده» به اقتصادهای مبتنی بر بازار آزاد در قرون ۱۹ و ۲۰ میپردازد. تحلیل پولانی از پیامدهای این گذار، استدلالی قوی برای درک پیوندهای عمیق میان اقتصاد، جامعه و سیاست ارائه میدهد. نقد او از «بازار خودتنظیمگر» و جنبشهای اجتماعیای که در واکنش به آن پدید آمدند، اثری بنیادین در جامعهشناسی اقتصادی و نظریه اجتماعی محسوب میشود.
🔸مفهوم بازار خودتنظیمگر
در قلب کتاب **دگرگونی بزرگ**، نقد پولانی بر ایده «بازار خودتنظیمگر» قرار دارد؛ مفهومی که در قرن نوزدهم رایج شد و معتقد بود که اگر بازار بدون دخالت دولت عمل کند، بهطور طبیعی خود را تنظیم میکند. اقتصاددانان کلاسیکی مانند آدام اسمیت بر این باور بودند که «دست نامرئی» بازار میتواند تعادل و کارایی اقتصادی ایجاد کند. اما پولانی این دیدگاه را به چالش میکشد و معتقد است که بازار نمیتواند بدون ایجاد بیثباتی شدید اجتماعی و اقتصادی خود را تنظیم کند.
در جوامع پیشابازاری، فعالیتهای اقتصادی در دل روابط اجتماعی و تحت سلطهی عرف، سنت و قوانین محلی بود. معیشت مردم با جامعهی محلی گره خورده بود و معاملات اقتصادی بر اساس اعتماد و تعهدات متقابل انجام میشد، نه بر مبنای نیروهای بیچهره بازار. پولانی معتقد است که گذار به بازار خودتنظیمگر، بهویژه با ظهور سرمایهداری صنعتی، نظم اجتماعی را دستخوش تلاشی شدید کرد. کالاییسازی عناصر بنیادین زندگی انسانی، مانند نیروی کار، زمین و پول، امری «غیرطبیعی» و بیثباتکننده بود.
🔹جنبش دوگانه
مفهوم کلیدی دیگر در تحلیل پولانی، «جنبش دوگانه» است. بهموازات گسترش اقتصاد بازار و تخریب بافت اجتماعی، بیعدالتیها و آشفتگیهای اجتماعی شدت گرفت. پولانی استدلال میکند که این گسترش بازار با واکنشی اجتماعی همراه شد که هدفش محافظت از انسان و جامعه در برابر اثرات ویرانگر بازار بود—همین را او «جنبش دوگانه» مینامد.
از یکسو نیروهای بازار در پی گسترش قلمرو خود بودند، و از سوی دیگر، نیروهای اجتماعی در قالب جنبشهای کارگری، سیاستهای رفاهی و مقررات اقتصادی، برای محافظت از جامعه برمیخاستند. به باور پولانی، همین کشاکش میان گسترش بازار و مقاومت اجتماعی، ویژگی بنیادین جوامع مدرن است.
🔸 نقش دولت
نکته مهم دیگر در *دگرگونی بزرگ*، رد ایده لیبرالیستی «دولت حداقلی» از سوی پولانی است. نظریههای اقتصاد کلاسیک، بهویژه لیبرالیسم، بر این باور بودند که دولت باید در امور اقتصادی دخالت حداقلی داشته باشد. اما پولانی نشان میدهد که در واقع این خود دولت بود که اقتصاد بازار را پدید آورد و آن را حفظ کرد.
برای نمونه، جنبش «محصورسازی» در بریتانیا که منجر به خصوصیسازی زمینهای عمومی شد، برنامهای بود با حمایت دولت که کشاورزی سنتی را به فعالیتی سودمحور بدل ساخت. پولانی استدلال میکند که دولت نه تنها ناظر بیطرف نبود، بلکه عامل اصلی ایجاد بستر نهادهای بازارمحور بود.
#خلاصه_کتاب
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
@HokmranOnline
🟠 خلاصه کتاب «بحران ساختگی: چگونه سیاستمداران و رسانهها ما را به جنگ میکشانند»
نویسنده: گرت پورتر
🌐 iranketab.ir/book/32647-manufactured-crisis
🟡 معرفی
گرت پورتر (Gareth Porter) روزنامهنگار، تحلیلگر سیاست خارجی و مورخ آمریکایی است که تمرکز ویژهای بر سیاستهای نظامی و امنیت ملی ایالات متحده دارد. او نویسنده کتاب "بحران ساختگی: روایت تحریفشده از برنامه هستهای ایران" است که در آن با تحلیل اسناد و شواهد، ادعای تهدیدآمیز بودن برنامه هستهای ایران را زیر سؤال میبرد.
🔸مقدمهای بر بحرانهای مهندسیشده
گرت پورتر، روزنامهنگار و پژوهشگر باسابقه آمریکایی، در این کتاب با موشکافی اسناد رسمی و روایتهای پشتپرده، نشان میدهد که بسیاری از جنگها و بحرانهای بزرگ معاصر ـ بهویژه در سیاست خارجی آمریکا ـ نه بر پایه واقعیتهای امنیتی، بلکه بر اساس اغراق، دروغ، و تحریف عامدانه واقعیتها ساخته شدهاند. هدف اصلی: اقناع افکار عمومی برای ورود به جنگ.
🔹 پرونده جنگ ویتنام: آغاز فریب سازمانیافته
پورتر ابتدا سراغ جنگ ویتنام میرود و نشان میدهد چگونه دولت جانسون با وارونهنمایی حمله خلیج تونکین، افکار عمومی را برای جنگی تمامعیار آماده کرد. او بر نقش پنتاگون و سازمانهای اطلاعاتی تأکید میکند که چگونه دادههای ناقص یا تحریفشده را بهعنوان تهدید جدی جا زدند.
🔸 جنگ عراق: اوج فریبکاری امنیتی
در بخش محوری کتاب، نویسنده به جنگ عراق در سال ۲۰۰۳ میپردازد و ثابت میکند که ادعای وجود سلاحهای کشتار جمعی توسط دولت بوش صرفاً یک بحران ساختگی بود. او اسناد اطلاعاتی ناقص، گمراهکننده و حتی جعلی را تحلیل میکند که با پشتیبانی رسانههای جریان اصلی چون نیویورک تایمز، برای توجیه اشغال عراق بهکار رفت.
🔹 ایران و برنامه هستهای: داستانسرایی امنیتی
پورتر در فصل مهمی به ایران میپردازد. او ادعای غرب مبنی بر «ماهیت نظامی برنامه هستهای ایران» را بیپایه میداند و از طریق شواهد تاریخی و فنی، این گزاره را زیر سؤال میبرد. به عقیده او، سیاستمداران آمریکا ـ با کمک لابیهای خاص و متحدان منطقهای مثل اسرائیل ـ عامدانه تهدید ایران را بزرگنمایی کردند.
🔸 نقش رسانهها و ساختارهای قدرت
پورتر نتیجه میگیرد که رسانههای اصلی آمریکا، نهتنها در برابر این مهندسی بحران مقاومت نکردند، بلکه خود به ابزار پخش روایتهای جنگطلبانه تبدیل شدند. او معتقد است ساختار قدرت در آمریکا، از طریق نوعی «ائتلاف نخبگان نظامی–امنیتی–رسانهای»، بحرانهای مصنوعی را تولید میکند تا جنگ را بهعنوان تنها گزینه مشروع معرفی کند.
🔹 نتیجهگیری: مقاومت در برابر روایت رسمی
کتاب «بحران ساختگی» خواننده را دعوت میکند تا نسبت به روایتهای امنیتی رسمی، با دیده تردید و پرسشگری نگاه کند. پورتر هشدار میدهد که دموکراسی زمانی معنا دارد که شهروندان در برابر تحریف اطلاعات و جنگسازی آگاهانه، مقاومت کنند.
🟡 این کتاب، نقدی تیز و مستند از سیاست خارجی آمریکا و سازوکارهای رسانهای تولید ترس است.
#خلاصه_کتاب
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
@HokmranOnline
حکمران
🟠 معرفی کتاب «تجربه شیلی» نوشته سباستین ادواردز 🔹 پس از کودتای ۱۹۷۳، اقتصاددانان شیلیایی آموزشدیده
🟠خلاصه کتاب تجربه شیلی؛ ظهور و سقوط نئولیبرالیسم
نوشته سباستین ادواردز
🌐 taaghche.com/book/214262
🟡 کتاب «پروژه شیلی: داستان شیکاگو بویز و سقوط نولیبرالیسم» نوشته سباستین ادواردز، اقتصاددان شیلیایی و استاد دانشگاه UCLA، به بررسی تحولات اقتصادی و سیاسی شیلی از دهه ۱۹۵۰ تا اعتراضات مردمی سال ۲۰۱۹ میپردازد. این اثر با نگاهی تحلیلی و بیطرفانه، نقش گروهی از اقتصاددانان معروف به «شیکاگو بویز» را در پیادهسازی سیاستهای نولیبرالی در شیلی بررسی میکند.
🔸 ۱. شکلگیری پروژه شیلی و ظهور شیکاگو بویز
در سال ۱۹۵۵، وزارت خارجه آمریکا با همکاری دانشگاه شیکاگو و دانشگاه کاتولیک شیلی، برنامهای برای آموزش اقتصاددانان شیلیایی در دانشگاه شیکاگو راهاندازی کرد. این فارغالتحصیلان، که به «شیکاگو بویز» معروف شدند، پس از کودتای ۱۹۷۳ و روی کار آمدن آگوستو پینوشه، مسئولیت طراحی و اجرای سیاستهای اقتصادی نولیبرالی را بر عهده گرفتند.
🔹 ۲. اجرای سیاستهای نئولیبرالی در دوران دیکتاتوری
شیکاگو بویز با حمایت رژیم پینوشه، سیاستهایی مانند خصوصیسازی گسترده، آزادسازی بازارها، کاهش نقش دولت و تثبیت نرخ ارز را اجرا کردند. این اقدامات، با وجود کاهش فقر از ۵۶٪ به ۸٪ و رشد اقتصادی قابلتوجه، به دلیل سرکوب سیاسی و نقض حقوق بشر، با انتقادات گستردهای مواجه شد.
🔸 ۳. تداوم و تعمیق اصلاحات در دوران دموکراسی
پس از بازگشت دموکراسی در سال ۱۹۹۰، دولتهای مرکز-چپ شیلی به جای لغو سیاستهای نئولیبرالی، آنها را تعمیق کردند. با افزودن برنامههای اجتماعی و تقویت نهادهای دموکراتیک، شیلی به یکی از موفقترین اقتصادهای آمریکای لاتین تبدیل شد.
🔹 ۴. نارضایتی اجتماعی و سقوط نولیبرالیسم
با وجود دستاوردهای اقتصادی، نابرابریهای اجتماعی، فساد و کاهش کیفیت خدمات عمومی منجر به اعتراضات گسترده در سال ۲۰۱۹ شد. این نارضایتیها نشان داد که مدل نئولیبرالی، بهویژه در حوزههای آموزش، بهداشت و بازنشستگی، نیاز به بازنگری دارد.
🔸 ۵. آینده شیلی: گذار به سوسیالدموکراسی
ادواردز پیشنهاد میکند که شیلی با حفظ دستاوردهای اقتصادی، به سمت مدل سوسیالدموکراسی اروپایی حرکت کند؛ مدلی که ترکیبی از بازار آزاد با عدالت اجتماعی و کاهش نابرابریها را ارائه میدهد.
🔴جمع بندی
این کتاب با ارائه تحلیلی جامع از تجربیات اقتصادی شیلی، درسهای ارزشمندی برای کشورهایی که در مسیر توسعه اقتصادی هستند، فراهم میکند.
#خلاصه_کتاب
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
@HokmranOnline